0
978
Tytułem zapłaty zaliczek są umowy przedwstępne sprzedaży nieruchomości (pod warunkiem). Z umowy wynika, że sprzedający zobowiązuje się wydać przedmiot sprzedaży w posiadanie kupującego „w dniu dzisiejszym” a nabywca ma prawo dokonywać remontów i nakładów na nieruchomość. Spółka w lipcu 2016 roku wpłaciła zaliczkę na poczet zakupu nieruchomości zgodnie z wystawioną przez sprzedającego fakturą zaliczkową tytułem - zaliczka na zakup nieruchomości zgodnie z aktem notarialnym (umowa przedwstępna sprzedaży - pod warunkiem) oraz budynki i budowle usytuowane na tym gruncie.
Do urzędu skarbowego nie złożono zgodnego oświadczenia, że strony wybierają opodatkowanie dostawy budynku, budowli lub ich części, na podstawie art. 43 ust. 10 ustawy o VAT. Przyrzeczona umowy sprzedaży ww. praw wieczystego użytkowania ma zostać zawarta nie później niż do dnia 30 czerwca 2017 roku. W związku z powyższym, czy prawidłowo zostały opodatkowane podatkiem VAT zaliczki wpłacone na poczet zakupu prawa wieczystego użytkowania gruntów zabudowanych budynkami oraz budowlami, dla których strony zamierzają złożyć w przyszłości (przed zawarciem ostatecznej umowy) zgodne oświadczenie, że wybierają opodatkowanie dostawy budynku, budowli lub ich części, na podstawie art. 43 ust. 10 ustawy o VAT?
UZASADNIENIE
W związku z tym, że dostawa towaru w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług miała już miejsce tj. w dniu wydania nieruchomości nabywcy, złożenie stosownego oświadczenia o rezygnacji ze zwolnienia po ustaleniu, że dostawa powinna być zwolniona od opodatkowania, będzie należało uznać za bezskuteczne.
ODPOWIEDŹ
W przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z dostawą towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, zgodnie z którym przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Pojecie „rozporządzanie towarami jak właściciel” należy rozumieć szeroko w oderwaniu od regulacji cywilnoprawnych, chodzi tu bowiem o ekonomiczny aspekt tego pojęcia. Z punktu widzenia opodatkowania czynności podatkiem od towarów i usług istotne jest nie tyle przeniesienie prawa własności, lecz przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. Chodzi zatem o aspekt faktyczny sprowadzający się do przekazania faktycznej możliwości dysponowania towarem, a nie rozporządzania nim w sensie prawnym. Istotny jest zatem ekonomiczny efekt: wykonanie usługi lub przejście faktycznego władztwa nad rzeczą. Konsekwentnie zatem ustawa uzależnia moment powstania obowiązku podatkowego nie od tego, kiedy doszło do przeniesienia własności, ale od chwili, w której nastąpiło faktyczne wydanie rzeczy odbiorcy (wyrok WSA z 10 grudnia 2013 roku sygn. akt I SA/Kr 1113/13).
Skoro w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z dostawą towarów, w następnej kolejności należy ocenić, czy nieruchomość będąca przedmiotem dostawy podlega zwolnieniu, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 i 10a ustawy o VAT. Zgodnie z art.43 ust. 1 pkt 10 i 10a ustawy o VAT zwalnia się od podatku:
10) dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:
a) dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,
b) pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata;
10a) dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10, pod warunkiem że:
a) w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,
b) dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów.
Przez pierwsze zasiedlenie w myśl art. 2 ust. 14 ustawy o VAT rozumie się oddanie do użytkowania, w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu, pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi budynków, budowli lub ich części, po ich:
a) wybudowaniu lub
b) ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.
W przedmiotowej sprawie co prawda brak jest informacji, z jakiego rodzaju budynkiem mamy do czynienia, ale skoro planowane jest złożenie w przyszłości zgodnego oświadczenia o wyborze opodatkowania dostawy budynku, to oznacza, że przedmiotowa nieruchomość jest zwolniona z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT.
Zgodnie bowiem z art. 43 ust. 10 ustawy o VAT, podatnik może zrezygnować ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 10 i wybrać opodatkowanie dostawy budynków, budowli lub ich części, pod warunkiem, że dokonujący dostawy i nabywca budynku, budowli lub ich części:
są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni,
złożą, przed dniem dokonania dostawy tych obiektów właściwemu dla ich nabywcy naczelnikowi urzędu skarbowemu zgodne oświadczenie, że wybierają opodatkowanie dostawy budynku, budowli lub ich części.
Zgodnie z art. 43 ust. 11 ustawy o VAT oświadczenie, o którym mowa w ust.10 pkt 2, musi również zawierać:
imiona i nazwiska lub nazwę, adresy oraz numery identyfikacji podatkowej dokonującego dostawy oraz nabywcy;
planowaną datę zawarcia umowy dostawy budynku, budowli lub ich części;
adres budynku, budowli lub ich części.
W przedmiotowej sprawie doszło już do wydania nieruchomości nabywcy, a co za tym idzie doszło do dostawy w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, natomiast oświadczenia o wyborze opodatkowania tej nieruchomości strony nie złożyły, a należało to zrobić przed dokonaniem dostawy. Termin ten ma charakter materialnoprawny i zawity, zatem nie podlega przywróceniu. Nie byłoby błędem, gdyby przedmiotowe oświadczenie zostało złożone po wpłaceniu zaliczki, ale pod warunkiem, że nie doszłoby jeszcze do dostawy. W opisanej sytuacji, ponieważ dostawa miała już miejsce późniejsze złożenie oświadczenia będzie bezskuteczne, a zatem zaliczki zostały błędnie opodatkowane, a w związku z tym należałoby dokonać stosownych korekt.
EWIDENCJA W DEKLARACJACH: W deklaracji VAT-7(17) sprzedaż zwolnioną należy wykazać w pozycji 10.
Marta Rusin
Podstawa prawna: art. 2 pkt 14, art. 43 ust. 1 pkt 10 i 10a, art. 43 ust. 10 i 11 ustawy o VAT
