Opodatkowanie VAT usług zakwaterowania i wyżywienia w szpitalu rodziny chorego

ODPOWIEDŹ

Dobrowolne wyrażenie chęci na ciągły pobyt przy łóżku chorego rodzica lub opiekuna i związane z tym dodatkowe wyżywienie lub noclegi nie stanowią podstawy do zastosowania stawki zwolnionej (art.43 ust.1 pkt 18). Aby można było  mówić o zwolnieniu musi się to wiązać ściśle z celem terapeutycznym hospitalizowanego, który zleca lekarz i powinno to wynikać z dokumentacji przebiegu choroby pacjenta. W innym przypadku usługi dodatkowe takie jak zakwaterowanie, wyżywienie opiekuna, rodzica bądź osoby najbliższej będą podlegać opodatkowaniu stawką 8% zarówno usługi związane z zakwaterowaniem (PKWiU 55 poz. 163 załącznika nr 3) oraz usługi związane z wyżywieniem (PKWiU ex 56 poz. 7 załącznika do rozporządzenia).

UZASADNIENIE

Zgodnie z generalną zasadą określoną w ustawie od podatku towarów i usług, zwalnia się od podatku usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i  poprawie zdrowia, oraz dostawę towarów i  świadczenie usług ściśle z  tymi usługami związane, wykonywane w  ramach działalności leczniczej przez podmioty lecznicze (art. 43 ust. 1 pkt 18). Jednocześnie brak jest możliwości zastosowania powyższego zwolnienia do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi jeżeli   nie są one niezbędne do wykonania usługi podstawowej oraz   ich głównym celem jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez podatnika, przez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w  stosunku do podatników niekorzystających z  takiego zwolnienia. Oznacza to, że takie usługi, które nie mają bezpośredniego związku z usługą podstawową (opieka medyczna) i mogą istnieć oddzielnie a także usługi takie osiągają z tego tytułu korzyści finansowe nie mogą korzystać ze zwolnienia (art. 43 ust. 17). Powyższe oznacza, że ze zwolnienia można korzystać tylko wtedy, gdy jest cel terapeutyczny służący profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i  poprawie zdrowia oraz podmiot leczniczy  nie  osiąga z tego tytułu zysku ekonomicznego.

Również podobne stanowisko można  znaleźć w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, w którym wskazane jest, że ze zwolnienia mogą korzystać takie czynności, które służą opiece medycznej w zakresie profilaktyki, zachowania, ratowania, przywracania i poprawy zdrowia. Aby czynności mogły podlegać zwolnieniu muszą wskazywać na cel terapeutyczny (wyrok C-212/01 z 20 listopada 2003 roku w sprawie Margarete Unterpertinger). Pojęcia świadczenia opieki medycznej nie można interpretować w sposób, który obejmuje świadczenia medyczne realizowane w innym celu niż postawienie diagnozy, udzielenie pomocy medycznej oraz w zakresie, w jakim to możliwe, leczenie chorób lub zaburzeń zdrowotnych (wyrok w sprawie Peter d?Ambrumenil, Dispute Resolution Services Ltd vs Commissioners of Customs and Excise C-307/01).

Niewątpliwie szpital jest podmiotem leczniczym, jak wynika bowiem z ustawy o działalności leczniczej, jest to zakład leczniczy, w którym podmiot leczniczy wykonuje działalność leczniczą w rodzaju świadczenia szpitalnego (art. 2 pkt 9). Pod pojęciem „świadczenie zdrowotne” należy rozumieć działania służące zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia oraz inne działania medyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich wykonywania (art.2 pkt 10) a z kolei świadczenia szpitalne zdefiniowane są, jako kompleksowe świadczenia zdrowotne wykonywane całą dobę polegające na diagnozowaniu, leczeniu, pielęgnacji i rehabilitacji, które nie mogą być realizowane w ramach innych stacjonarnych i całodobowych świadczeń zdrowotnych lub ambulatoryjnych świadczeń zdrowotnych; świadczeniami szpitalnymi są także świadczenia udzielane z zamiarem zakończenia ich udzielania w okresie nieprzekraczającym 24 godzin (art. 2 pkt 11 ustawy o działalności leczniczej).

Stanowisko takie znajduje potwierdzenie w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu, sygnatura 3063-ILPP2-1.4512.198.2016.2.UG z dnia 31 stycznia 2017 roku, w której czytamy, iż, realizowanie przez pacjenta przysługującego mu bezsprzecznie prawa do obecności osób bliskich nie stanowi automatycznie podstawy do zastosowania zwolnienia od podatku VAT. Brak jest podstaw do objęcia zwolnieniem od podatku VAT usług związanych z pobytem w szpitalu osób najbliższych pacjenta, o ile nie jest to niezbędne dla osiągnięcia celu terapeutycznego wobec hospitalizowanego pacjenta. O tym, jakie okoliczności muszą być spełnione, aby cel terapeutyczny został osiągnięty decyduje lekarz. Zatem, jeżeli uzna on, że realizowane przez pacjenta prawo do pobytu osoby bliskiej jest istotne w procesie terapeutycznym, wówczas należy uznać usługę szpitala na rzecz osoby bliskiej jako ściśle związaną z usługą podstawową wykonywaną na rzecz pacjenta”.

EWIDENCJA W DEKLARACJACH: W deklaracji VAT-7(17) w pozycji 10 dostawa towarów oraz świadczenie usług na terytorium kraju zwolnione od podatku, natomiast dostawa towarów oraz świadczenie usług na terytorium kraju opodatkowane stawką VAT 8% w pozycji 17 podstawa opodatkowania oraz w pozycji 18 podatek należny.

Ewa Kot

Podstawa prawna: art. 43 ust. 1 pkt 18, ust. 17 ustawy o VAT, art. 2 pkt 9, 10 i 11 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 roku o działalności leczniczej, §3 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2013 roku w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych.