Podatek VAT w zakresie cesji wierzytelności własnych

Stanowisko Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 1 lutego 2016 roku nr IPPP1/4512-1166/15-2/RK.

Sytuacja Podatnika

O wydanie indywidualnej interpretacji do organu podatkowego zwróciła się Spółka S.A., która świadczy m.in. usługi w zakresie dostarczania telewizji płatnej oraz internetu. Usługi są realizowane głównie na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, ale również na rzecz podatników VAT. Odbiorcy usług zobowiązani są do wnoszenia opłat za usługi świadczone przez Spółkę, zaś Spółka uwzględnia VAT należny od usług świadczonych na rzecz konsumentów i przedsiębiorców w swoich rozliczeniach podatkowych. W związku z naliczeniem tych opłat, po stronie Spółki powstaje wierzytelność z tytułu świadczenia usług w stosunku do klientów. Zdarzają się sytuacje, w których klienci Spółki nie wnoszą w terminie opłat należnych z tytułu świadczonych usług i po stronie Spółki pojawia się konieczność sfinansowania VAT należnego od tych usług.

Możliwe są sytuacje, w których Spółka podejmuje decyzję o zbyciu (odpłatnej cesji) tych wierzytelności z tytułu świadczenia usług, które nie są regulowane przez klientów. W takiej sytuacji, Spółka sprzedaje te wierzytelności po cenie niższej niż wartość nominalna tych wierzytelności (wartość nominalna, czyli wartość brutto wierzytelności z tytułu świadczenia usług) na rzecz osób trzecich. Uzyskiwana przez Spółkę kwota stanowi wyłączną zapłatę, jaką uzyska za tę wierzytelność powstałą z tytułu świadczenia usług.

W związku z powyższym Spółka zwróciła się do organu podatkowego z zapytaniem, czy w świetle art. 29 ust. 1 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 stycznia 2013 roku w przypadku odpłatnej cesji wierzytelności handlowej poniżej jej wartości nominalnej, podstawą opodatkowania będzie kwota efektywnie uzyskana w wyniku cesji wierzytelności (po pomniejszeniu VAT należnego) jako wyłączna należność Spółki uzyskana z tytułu świadczenia usług.

Odpowiedź Dyrektora Izby Skarbowej

Dokonując analizy opisu sprawy organ podatkowy wskazał, iż pojęcie kwoty należnej z tytułu sprzedaży łączy się ściśle z pojęciem „wynagrodzenie”, które jest sprzedawcy należne z tytułu jego świadczenia na rzecz nabywcy. O wynagrodzeniu w ramach danej sprzedaży można mówić, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem będącym świadczeniem wzajemnym. Dostawcę towarów lub usługodawcę musi łączyć z odbiorcą stosunek prawny, z którego wynika obowiązek dostawy towarów lub świadczenia usług oraz wysokość wynagrodzenia (świadczenia wzajemnego).

W przedmiotowej sprawie nie istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczeniem usług przez Spółkę na rzecz dłużników a wynagrodzeniem otrzymanym od nabywcy wierzytelności. W związku z tym, ceny za wierzytelność otrzymanej od nabywcy wierzytelności nie należy utożsamiać z zapłatą za usługi świadczone przez Spółkę na rzecz dłużnika. W przypadku, gdy Spółka dokonuje cesji własnych wierzytelności, kwota otrzymana od nabywcy tych wierzytelności stanowi zapłatę za wierzytelność, a nie – jak twierdzi Spółka – zapłatę dokonaną przez osobę trzecią za usługę wykonaną przez Spółkę na rzecz dłużnika. Zatem kwota otrzymana od nabywcy wierzytelności nie stanowi wartości faktycznie przekazanej w zamian za usługi Spółki świadczone na rzecz usługobiorcy – nie pozostaje ona w bezpośrednim związku z tymi usługami.

W związku z tym w analizowanej sprawie, kwestia opodatkowania transakcji cesji wierzytelności na rzecz osób trzecich nie ma związku z opodatkowaniem usług wykonanych na rzecz dłużników – są to dwie odrębne transakcje. Przekazanie własnych wierzytelności przez Spółkę na rzecz osób trzecich nie stanowi czynności, o których mowa w art. 7 i art. 8 ustawy o VAT i nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Na zakończenie organ podatkowy wskazał art. 89a ustawy o VAT, gdzie został określony tryb korygowania podstawy opodatkowania i podatku należnego z tytułu dostawy towarów i świadczenia usług, za które nie zostało wypłacone należne wynagrodzenie, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2012 roku oraz od 1 stycznia 2013r. Ponadto zaznaczył, że korekty podatku należnego, na podstawie przepisu art. 89a ust. 1 ustawy można dokonać jeśli wierzytelność, z której wynika korygowany podatek należny, nie została uregulowana lub zbyta. Zatem zbycie przez Spółkę wierzytelności powoduje brak możliwości skorygowania podstawy opodatkowania i kwoty podatku należnego na zasadach określonych w art. 89a ustawy.

Podstawa prawna: art. 7, art. 8, art. 89a ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług.