Porady medyczne udzielane przez Internet a zwolnienie z VAT

ODPOWIEDŹ

Ustawa o podatku od towarów i usług nie narzuca formy, w jakiej ma być świadczona usługa medyczna dla możliwości zastosowania zwolnienia od podatku. Nie mniej jednak ugruntowana już linia interpretacyjna, znajdująca odzwierciedlenie w orzecznictwie sądów, zasadniczo wskazuje, że usługi świadczone on-line z tego zwolnienia korzystać nie mogą.

UZASADNIENIE

Ustawodawca w art. 43 ust.1 pkt 19 ustawy o podatku od towarów i usług wskazał, że usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, świadczone w ramach wykonywania zawodów:

• lekarza i lekarza dentysty,

• pielęgniarki i położnej,

• medycznych, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 roku o działalności leczniczej,

• psychologa - są zwolnione od podatku.

Zasadniczo usługi w zakresie opieki medycznej nie zostały przez ustawodawcę zdefiniowane. Nie zdefiniowano również formy ich świaczenia, np. poprzez określenie, czy usługa winna być świadczona przy bezpośrednim kontakcie obu stron – medyk/pacjent, w tym samym miejscu i czasie. W cytowanym przepisie ustawodawca wymaga jedynie spełnienia warunku podmiotowego co do świadczącego usługę oraz wskazuje na konieczność osiągnięcia celu świadczonej usługi, jakim będzie: profilaktyka, zachowanie, ratowanie, przywracanie lub poprawa zdrowia.

W zakresie podmiotowym Czytelnik z pewnością spełnia warunki powyższego zwolnienia. Nie mniej jednak, pojawiają się wątpliwości, czy udzielanie porad za pośrednictwem internetu może prowadzić do osiągnięcia wymganych przez ustawodawcę celów?

W interpretacji indywidualnej z 31 grudnia 2014 roku sygn. nr IBPP3/443-1156/14/AŚ, w związku z zapytaniem podatnika o zwolnienie od podatku, który w swojej działalności zamierzał świadczyć usługi telemedycyny, m.in. w zakresie e-lekarza, e-psychologa, e-logopedy, e-psychiatry Dyrektor Izby Skarbowej w Kato-wicach uznał, że nie zostanie spełniony warunek przedmiotowy zwolnienia takich usług. Podatnik w interpretacji podał, że działalność w zakresie usług e-lekarza miałaby polegać na świadczeniu usług konsultacji w granicach specjalności lekarza w zakresie edukacji zdrowotnej za pośrednictwem elektronicznych środków komunikacji na odległość - lekarz miał udzielać informacji o możliwościach przyjmowania leków, ich dawkowaniu, dostępnych odpowiednikach leków, w razie potrzeby kierowałby pacjenta na badania. Zdaniem Organu cel świadczonej usługi medycznej winien mieć charakter diagnostyczny, terapeutyczny oraz obejmujący opiekę pacjenta. Jeśli natomiast głównym celem nie jest ochrona, utrzymanie bądź przywrócenie zdrowia, lecz inny cel, wówczas zwolnienie nie ma zastosowania, cyt: „jeśli głównym celem usług medycznych nie jest ochrona, w tym zachowanie lub odtworzenie zdrowia, ale raczej udzielanie pewnych porad, nie będzie miało zastosowanie zwolnienie od podatku; (..) w przypadku jedynie hipotetycznego związku świadczenia ze wskazanymi celami, zwolnienie nie przysługuje.”

Podatnik nie zgadzając się z wydaną interpretacją, zaskarżył ją do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, który w orzeczeniu o sygnaturze I SA/Kr 721/15 z dnia 2015-06-23 skargę podatnika oddalił. Sąd zauważając, że zarówno krajowe jak i unijne przepisy podatkowe nie definiują usług w zakresie opieki medycznej, powołał się na analizy orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (obecnie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej), w tym na wyroki: ETS z 20 listopada 2003r. w sprawie Peter d’Ambrumenil C-307/01, ETS z 20 listopada 2003r. w sprawie Margarete Unterpertinger, C-212/01 i wyrok ETS z 10 września 2002r. w sprawie Kugler, C-141/00, cytując: „Wyrażenie „opieka medyczna” dotyczy działalności mającej na celu ochronę zdrowia ludzkiego i obejmuje opiekę na pacjentem. Celem zwolnienia jest ułatwienie ochrony zdrowia ludzkiego, która obejmuje diagnozę i badania w celu sprawdzenia, czy osoba cierpi na jakąś chorobę i jeżeli to możliwe, zapewnienia jej leczenia. Nie obejmuje diagnozy i badania w innym celu. Aby podlegać zwolnieniu świadczenie powinno mieć cel terapeutyczny, tym samym liczy się nie charakter usługi, ale jej cel.” Sąd powołał się również na wyrok ETS z dnia 1 grudnia 2005 roku w połączonych sprawach C-394/04 oraz C-395/04. (Zb. Orz. 2005 I-10373), cytując: „(...) usługi nie mogą być uważane za działalność ściśle związaną z opieką szpitalną i medyczną, jeżeli co do zasady nie są konieczne dla osiągnięcia zamierzonego celu, tj. poprawy zdrowia osoby hospitalizowanej; (..) jeżeli kontekst, w jakim realizowana jest dana usługa medyczna pozwala określić, że jej podstawowym celem nie jest ochrona zdrowia, w tym jego utrzymanie lub przywrócenie, lecz raczej udzielenie porady wymaganej przed podjęciem decyzji wiążącej się z konsekwencjami prawnymi, zwolnienie w ramach art. 13 część A ust. 1 lit. C (Szóstej Dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 roku, obecnie art. 132 ust.1 lit. b Dyrektywy 112) - nie ma zastosowania.”

W uzasadnieniu ww. wyroku, WSA w Krakowie powołał się także na orzeczenia NSA z dnia 27 września 2013 roku sygn. akt I FSK 1242/12 i z dnia 23 stycznia 2013 roku sygn. akt I FSK 309/12.

Podobne stanowisko przyjął w interpretacji indywidualnej Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, w sprawie o sygn. ILPP4/443-381/13-2/ISN z 7 listopada 2013 roku, w której nie uznał zwolnienia usług on-line w zakresie monitoringu stanu pacjenta. Przy czym odmienną opinię wyraził Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, który w interpretacji indywidualnej o sygnaturze IBPP3/443-1144/12/LŻ z 21 stycznia 2013 roku uznał za właściwe stosowanie zwolnienia w przypadku wideokonsultacji lekarskich.

Jak wynika z powyższego, w opinii organów podatkowych oraz sądów administracyjnych, porady medyczne świadczone on-line, jako że mają charakter raczej ogólny/informacyjny, a w związku z tym nie prowadzą do osiągnięcia celu terapeutycznego, co do zasady nie mogą korzystać ze zwolnienia od podatku.

Choć jednak stanowisko organów podatkowych i orzecznictwa sądowego w tej kwestii wydaje się być ugruntowane, to jak wskazuje wymieniona interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, incydentalnie pojawiają się odmienne opinie. Zatem trzeba mieć na uwadze, że o roztrzygnięciu zagadnienia mogą zdecydować indywidualne okoliczności stanu faktycznego. W tej sytuacji zasadnym będzie, by w przypadku wątpliwości wystąpić jednak o wydanie interpretacji indywidualnej we własnej sprawie, której szczególne okoliczności mogą mieć wpływ na jej roztrzygnięcie.

Podstawa prawna: art. 43 ust.1 pkt 19 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług.

Agnieszka Skóra