Postępowanie w sytuacji braku rejestracji na VAT

ODPOWIEDŹ

Przede wszystkim, powinna Pani jak najszybciej złożyć w urzędzie skarbowym zgłoszenie rejestracyjne VAT-R, w polu 33 wskazując, że rezygnuje Pani ze zwolnienia podmiotowego od VAT oraz podając w polu 38, jako datę rezygnacji ze zwolnienia, datę rozpoczęcia działalności gospodarczej. Podatek wynikający z już wystawionych faktur powinna Pani zadeklarować po stronie podatku należnego, ale, po złożeniu zgłoszenia rejestracyjnego, będzie Pani również przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego od dokonanych zakupów w zakresie, w jakim służą one Pani sprzedaży opodatkowanej VAT.

UZASADNIENIE

Zgodnie z art.113 ust.9 w powiązaniu z ust.1 ustawy o podatku od towarów i usług zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatnika rozpoczynającego w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu VAT, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty 150.000zł. W myśl art.113 ust.4 ustawy, podatnik, któremu przysługuje powyższe zwolnienie, może z niego zrezygnować, pod warunkiem pisemnego zawiadomienia o tym zamiarze naczelnika urzędu skarbowego przed dniem wykonania pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu VAT. Natomiast w myśl art.108 ust.1 ustawy w przypadku gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty.

Zgodnie z treścią art.96 ust. 1 i 3 ustawy o VAT podmioty będące podatnikami (czyli podmioty prowadzące działalność gospodarczą) są obowiązane przed dniem wykonania pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne. Podmioty, u których sprzedaż jest zwolniona podmiotowo od podatku lub wykonujące wyłącznie czynności zwolnione przedmiotowo od podatku, mogą złożyć zgłoszenie rejestracyjne, nie mają natomiast takiego obowiązku. Jednakże w myśl art.96 ust.5 pkt 4 ustawy jeżeli przedsiębiorca rozpoczynający działalność gospodarczą w danym roku, zwolniony podmiotowo od VAT zrezygnuje z tego zwolnienia od pierwszej wykonanej czynności, obowiązany jest do złożenia lub aktualizacji zgłoszenia rejestracyjnego przed dniem wykonania pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu.

Przytoczone powyżej przepisy mogą wprowadzić pewną niepewność – z jednej bowiem strony art.108 ust.1 ustawy o podatku od towarów i usług wprowadza obowiązek zapłaty podatku w sytuacji, gdy przedsiębiorca wystawił fakturę, na której ten podatek widnieje, z drugiej – art.113 ust.4 warunkuje prawo do rezygnacji ze zwolnienia podmiotowego od VAT przez podatników rozpoczynających w trakcie roku działalność gospodarczą zawiadomieniem przez nich o tym fakcie naczelnika urzędu skarbowego przed dniem wykonania pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu VAT.

W opinii Redakcji, w sytuacji takiej konstrukcji przepisów, oraz w związku z tym, że od początku prowadzenia działalności zachowywała się Pani jak czynny podatnik VAT i realizowała jego obowiązki, organa podatkowe nie powinny odmówić Pani prawa do wstecznego zarejestrowania jako czynny podatnik VAT, pomimo tego, że złoży Pani zgłoszenie rejestracyjne po terminie, zwłaszcza, że taka rejestracja jest konieczna dla odprowadzenia przez Panią należnego podatku z tytułu już wystawionych faktur.

W świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz sądów administracyjnych, organa podatkowe nie mają również podstaw do pozbawienia Pani prawa do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur otrzymanych przez Panią przed dokonaniem rejestracji, pod warunkiem, że zakupy udokumentowane tymi fakturami będą służyły wykonywaniu przez Panią czynności opodatkowanych VAT. Potwierdza to utrzymany w mocy przez Naczelny Sąd Administracyjny wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku o sygnaturze I SA/Gd 286/08 z 23 października 2008 roku, w którym WSA stanął na stanowisku, że skoro podmiot składający skargę był podatnikiem podatku od towarów i usług w rozumieniu art.15 ustawy VAT, a przy tym realizował obowiązki podatnika poprzez składanie deklaracji VAT i ostatecznie złożył zgłoszenie rejestracyjne VAT-R, to brak było podstaw do zakwestionowania jego prawa do obniżenia podatku należnego w oparciu o art.88 ust.4 ustawy VAT.

Podobnie, w Wyroku z 21 października 2010 roku w sprawie C 385/09 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł, że: „Wykładni dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 roku w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej należy dokonywać w ten sposób, że sprzeciwia się ona temu, by podatnik podatku od wartości dodanej, który spełnia materialnoprawne przesłanki odliczenia tego podatku, zgodnie z przepisami tej dyrektywy, i który uzyskał identyfikację dla celów podatku od wartości dodanej w rozsądnym terminie od wykonania czynności uprawniających go do odliczenia, mógł zostać pozbawiony możliwości wykonywania tego prawa przez ustawodawstwo krajowe, które zakazuje odliczania podatku od wartości dodanej zapłaconego przy nabyciu towarów z tego względu, że podatnik ten nie uzyskał identyfikacji dla celów podatku od wartości dodanej przed ich wykorzystaniem w ramach swej działalności podlegającej opodatkowaniu.”

Należy jednak pamiętać o spełnieniu podstawowych warunków do dokonania odliczenia podatku, wyrażonych w art.86 ustawy o podatku od towarów i usług, czyli o związku dokonanych zakupów ze sprzedażą opodatkowaną VAT oraz o konieczności posiadania oryginału faktury dokumentującej zakup.

Ewa Konarska

Podstawa prawna: art.86, art.88 ust.4, art.96 ust.1, 3 i ust.5 pkt 4, art.108 ust.1, art.113 ust.4 i 9 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług.