Prawo do odliczenia podatku VAT wynikającego z faktury dokumentującej koszty zastępstwa procesowego

 Takie stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 7 grudnia 2012 roku nr IPTPP2/443-759/12-6/PR.

Sytuacja podatnika

Spółka, jako czynny podatnik podatku od towarów i usług, ma zawartą umowę współpracy z Kancelarią Prawną, mającą na celu windykację należności od dłużników.

Zgodnie z umową Spółka wstępnie ponosi koszty opłat: sądowych, pocztowych, skarbowych, egzekucyjnych, koszty uzyskania dokumentów rejestrowych dłużnika i w terminie wskazanym w zawiadomieniu od Kancelarii dokonuje stosownych płatności. Dodatkowo Kancelaria obciąża Spółkę minimalną stawką kosztów, z tytułu zastępstwa procesowego, wystawiając każdorazowo fakturę VAT, w której do zasądzonych kosztów dolicza podatek VAT. Ponoszone wydatki kosztów zastępstwa procesowego są w Spółce pośrednio związane z czynnościami opodatkowanymi i zwolnionymi z podatku od towarów i usług. Spółka ponadto nadmienia, że wyżej wymienione opłaty, jak również koszty z tytułu zastępstwa procesowego, w tytule wykonawczym orzeczenia sądowego są zasądzone dłużnikowi. W związku z tym powstaje różnica pomiędzy kwotą figurującą w wyroku sądowym, a księgami spółki o naliczony przez Kancelarię Prawną podatek VAT do kosztów z tytułu zastępstwa procesowego.

W związku z powyższym Spółka zwróciła się do organu podatkowego z zapytaniem, czy w tej sytuacji może dokonać odliczenia od podatku należnego, naliczonego przez Kancelarię Prawną w fakturze VAT podatku w wysokości 23% od zasądzonych kosztów zastępstwa procesowego.

Odpowiedź Dyrektora Izby Skarbowej

W myśl obowiązujących przepisów ustawy o podatku od towarów i usług prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje tylko w przypadku, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy dokonywane zakupy towarów i usług mają związek z czynnościami opodatkowanymi podatnika, tj. takimi których następstwem jest określenie podatku należnego.

Bowiem w przypadku, gdy podatnik dokonuje zakupów związanych zarówno z czynnościami, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i z czynnościami, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, zastosowanie znajdują przepisy art. 90 ww. ustawy.

Jednocześnie organ podatkowy zaznaczył, iż obowiązkiem Spółki w pierwszej kolejności jest przypisanie konkretnych wydatków do określonego rodzaju sprzedaży, z którymi wydatki te są związane. To Spółka ma zatem obowiązek odrębnego określenia, z jakim rodzajem działalności będzie związany podatek wynikający z otrzymanych faktur zakupu. Zatem Spółka w pierwszej kolejności musi przypisać konkretne wydatki do określonych rodzajów sprzedaży, z którymi wydatki te są związane.

W odniesieniu do stosowanej metody wyodrębnienia podatku organ podatkowy wskazał, że sposób wyodrębnienia kwot podatku naliczonego związanego ze sprzedażą opodatkowaną, winien mieć charakter obiektywny, determinowany okolicznościami sprawy. Wybór metody wyodrębnienia kwot podatku naliczonego należy wyłącznie do obowiązków Spółki, gdyż metoda takiego wyodrębnienia nie została określona w ustawie, ani w przepisach wykonawczych do ustawy. Ważne jest jedynie by przyjęta metoda stanowiła właściwe odzwierciedlenie odliczenia podatku naliczonego związanego z czynnościami opodatkowanymi w stosunku do całości podatku naliczonego, który jest związany zarówno z czynnościami opodatkowanymi, jak i czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu.

Odliczyć zatem można w całości podatek naliczony, który jest związany z transakcjami opodatkowanymi podatnika. Wskazana zasada wyłącza tym samym możliwość dokonywania odliczeń podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi. Jednocześnie z zasady tej wynika, że odliczenie podatku naliczonego może być częściowe, tzn. w tej części, w jakiej dane towary lub usługi, z którymi związany jest podatek naliczony są wykorzystywane do realizacji czynności opodatkowanych, z pominięciem tej części podatku od tych towarów i usług, w jakiej towary te (usługi) są wykorzystywane do wykonywania czynności zwolnionych od podatku lub niepodlegających temu podatkowi.

Mając na uwadze, iż ponoszone wydatki kosztów zastępstwa procesowego są związane z czynnościami opodatkowanymi i zwolnionymi z podatku od towarów i usług organ podatkowy stwierdził, iż Spółka w pierwszej kolejności jest zobowiązana przyporządkować ww. wydatki do czynności opodatkowanych lub zwolnionych, a jeżeli takie przyporządkowanie jest możliwe, to może odliczyć podatek naliczony tylko w takim zakresie, w jakim ponoszone wydatki związane są z czynnościami opodatkowanymi.

Natomiast, gdy Spółka nie ma możliwości wyodrębnienia całości lub części kwot, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, to ma prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego zgodnie z proporcją obliczoną według zasad określonych przepisami art. 90 ww. ustawy.

Podstawa prawna: art. 86, art. 88, art. 90 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług.