0
947
W marcu b.r. założyłem działalność gospodarczą. Opłaciłem VAT-R, potem powierzyłem sprawy podatkowe i udzieliłem pełnomocnictwa biuru rachunkowemu. Biuro rachunkowe nie dopilnowało jednak wysłania formularza VAT-R do urzędu skarbowego. Moja firma generuje dużą wartość sprzedaży, ale też dokonuje zakupów o znacznej wartości. Urząd skarbowy twierdzi, że muszę zapłacić cały VAT, bez prawa do odliczenia i będę musiał rekompensować klientom brak możliwości odliczenia podatku z faktur wystawionych przeze mnie. Czy urząd ma rację?
ODPOWIEDŹ
W opisanym przypadku będzie Pan miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług przed dokonaniem rejestracji pod warunkiem, że nabyte towary i usługi będą wykorzystywane do bieżącej lub przyszłej działalności opodatkowanej VAT. W tym celu zobowiązany jest Pan dokonać aktualizacji zgłoszenia VAT-R, w którym zostanie określony okres rozliczeniowy, od którego jako podatnik VAT czynny chce Pan korzystać z możliwości odliczania podatku naliczonego.
UZASADNIENIE
Jednym z podstawowych uprawnień podatnika podatku od towarów i usług jest prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia towarów i usług. Zasada ta wynika wprost z art.86 ust.1 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (zwanej dalej ustawą o VAT). W myśl wskazanego przepisu w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art.114, art.119 ust.4, art.120 ust.17 i 19 oraz art.124. Natomiast zgodnie z ust.2 pkt 1 litera a tego artykułu, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług - z uwzględnieniem rabatów określonych w art.29 ust.4. Z powyższego wynika, że uprawnienie do odliczenia kwoty podatku naliczonego uzależnione jest od spełnienia podstawowej przesłanki tj nabycia towarów i usług bezwzględnie muszą być dokonane w związku z wykonywaniem czynności opodatkowanych. Dodatkowo w art.88 ust.4 ustawy o VAT zawarto zapis, iż obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art.96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 20.
Powyższy zapis budził wiele kontrowersji i był przedmiotem rozważań zarówno sądów krajowych jak i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku w sprawie C-400/98 TSUE stwierdził, że prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego z dokonaniem inwestycji nie jest uzależnione od dokonania wcześniejszej rejestracji dla celów podatku VAT. W świetle powyższego wyroku zapis wskazanego art.88 ust.4 wyklucza prawo do odliczenia podatku naliczonego VAT podatnikowi niezarejestrowanemu jako podatnik VAT czynny, lecz w momencie gdy podatnik dokona wszystkich formalności związanych z tą rejestracją, uzyska prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur otrzymanych przed dokonaniem rejestracji.
Z powyższą wykładnią zgadzają się również sądy administracyjne. Już w wyroku z dnia 21 grudnia 2006 roku o sygnaturze akt I FSK 378/06 Naczelny Sąd Administracyjny uznał prawidłową wykładnię, „w myśl której prawo do obniżenia podatku należnego powstaje u wszystkich podatników, o ile wykażą, że zakupy były związane z działalnością opodatkowaną, a warunek rejestracji niezbędny jest wyłącznie do skorzystania przez podatnika z prawa do obniżenia podatku należnego. Trzeba rozróżnić moment powstania prawa do odliczenia od momentu skorzystania z tego prawa.”
Zatem, w przedstawionej sytuacji będzie Pan miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od zakupów dokonanych przed rejestracją, jeżeli dokona Pan aktualizacji zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R, w którym zostanie wskazany okres rozliczeniowy, od którego jako podatnik podatku VAT czynny chce Pan korzystać z możliwości odliczania podatku naliczonego związanego z poniesionymi wydatkami. Przy czym ważne jest aby aktualizacja zgłoszenia rejestracyjnego została dokonana co najmniej na dzień składania deklaracji VAT, w których to będzie dokonywane odliczenie kwoty podatku naliczonego.
W celu realizacji odliczenia kwoty podatku naliczonego z tytułu nabycia towarów i usług niezbędne jest złożenie deklaracji VAT-7, z uwzględnieniem zapisów wynikających z art.86 ust. 10 i 11 ustawy o VAT. Powyższe oznacza, że będzie Pan mógł dokonać odliczenia kwoty podatku naliczonego za okresy rozliczeniowe, w których otrzymał Pan faktury VAT dokumentujące nabycia lub odpowiednio za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych (art. 86 ust. 11). Powyższe stanowisko potwierdza interpretacja indywidualna Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi o sygnaturze IPTPP4/443-787/12-5/OS z 26 lutego 2013 roku.
Na koniec warto zauważyć, że świetle obowiązującego do dnia 30 czerwca 2011 roku przepisu art.88 ust.3a pkt 1 lit. a) ustawy o VAT nabywca nie był uprawniony do odliczenia kwoty podatku naliczonego z faktury VAT wystawionej przez podmiot nieistniejący lub nieuprawniony do wystawiania faktur (czyli również podmiot, który nie dokonał rejestracji jako podatnik VAT czynny). W związku ze zmianą zapisów powołanego artykułu, w stanie prawnym obowiązującym od 1 lipca 2011 roku nabywcy (w tym przypadku Pana kontrahenci) mają prawo do odliczenia kwoty podatku naliczonego z faktur, które Pan wystawił przed dokonaniem rejestracji pod warunkiem, że nabyte towary lub usługi służą lub będą służyły do realizacji przez nich czynności opodatkowanych.
Dagmara Kamieńska
