Prowadzenie Punktów Konsultacyjno-Diagnostycznych przez fundację a VAT

Takie stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 23 kwietnia 2013 roku nr IPPP1/443-79/13-2/EK.

Sytuacja podatnika

Fundacja jako Organizacja Pożytku Publicznego została powołana w celu pogłębiania w społeczeństwie wiedzy w zakresie problemów społecznych, poprzez działalność edukacyjną dotyczącą m.in. uzależnień, takich jak narkomania, alkoholizm, zespół uzależnienia od tytoniu, zakażeń HIV i choroby AIDS, przemocy, działalności sekt, bezrobocia oraz innych zjawisk patologicznych, kształtowania i utrwalania w społeczeństwie prawidłowych postaw i wzajemnych relacji wobec osób dotkniętych problemami społecznymi, ze szczególnym uwzględnieniem środowiska ludzi młodych, poprawy warunków życiowych osób dotkniętych problemami społecznymi. W tym celu prowadzi dwa punkty konsultacyjno-diagnostyczne bezpłatnego i anonimowego testowania w kierunku HIV oraz akcyjnie HCV, połączonego z poradnictwem okołotestowym.

Po wykryciu zakażenia HIV, czy HCV Fundacja obejmuje opieką chorych, kieruje i zapewnia bezpłatne konsultacje z lekarzem, psychologiem, organizuje dla nich wsparcie w postaci grup samopomocowych. Fundacja próbuje także przeciwdziałać izolacji społecznej. W tym celu organizowane są zajęcia dla osób dotkniętych chorobą, oraz dla rodzin i bliskich - podopiecznych Fundacji. Organizowane są kampanie społeczne, realizowane granty naukowe oraz Fundacja zapewnia podnoszenie kwalifikacji osób bezpośrednio opiekujących się podopiecznymi Fundacji.

Koszty związane z działalnością Punktów pokrywane są z dotacji, które Fundacja otrzymuje z budżetu państwa oraz część badań jest wykonywana odpłatnie, finansują je firmy zewnętrzne.

W punktach zatrudnieni są lekarze, psycholodzy, pedagodzy i pielęgniarki. Działalność edukacyjna i szkoleniowa realizowana wśród dzieci, młodzieży i dorosłych ma na celu przeciwdziałanie występowaniu zjawisk zagrażających zdrowiu lub też ma służyć przywracaniu i poprawie zdrowia, m.in. profilaktyka uzależnień, HIV/AIDS, HBV i HCV, raka szyjki macicy, FAS. Spotkania edukacyjne prowadzone są przez osoby z wykształceniem medycznym, bądź też przez specjalistów zajmujących się tematyką zdrowia. Spotkania edukacyjne organizowane są również dla pacjentów m.in. osób zakażonych HIV i HCV. Grupą adresatów Fundacji są również seniorzy. Realizowany projekt ma służyć poprawie bezpieczeństwa osób starszych, również w sferze zdrowotnej.

Wątpliwości Fundacji dotyczą prawidłowego opodatkowania usług świadczonych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Odpowiedź Dyrektora Izby Skarbowej

Z obowiązującego art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku od towarów i usług jednoznacznie wynika, iż dla zastosowania zwolnienia od VAT, istotny jest cel wykonywanych świadczeń. Ze zwolnienia będą generalnie korzystać tylko te czynności, które mają charakter diagnostyczny lub terapeutyczny. Zatem w pierwszej kolejności należy dokonać analizy, czy objęte pytaniem usługi polegające na prowadzeniu punktów konsultacyjno-diagnostycznych testowania w kierunku HIV oraz akcyjnie HCV, połączonego z poradnictwem okołotestowym i organizowanie spotkań dla osób zakażonych HIV połączonych z konsultacjami z lekarzami i psychologami spełniają warunek przedmiotowy wynikający z powołanego wyżej artykułu.

Bowiem jak wynika z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE pojęcie „opieka medyczna” dotyczy świadczeń medycznych, które służą diagnozie, opiece oraz, w miarę możliwości, leczeniu chorób lub zaburzeń zdrowia. Cel usługi medycznej określa, czy powinna ona korzystać ze zwolnienia; jeżeli z kontekstu wynika, że jej podstawowym celem nie jest ochrona zdrowia, w tym jego utrzymanie lub przywrócenie, lecz raczej udzielenie porady wymaganej przed podjęciem decyzji wiążącej się z konsekwencjami prawnymi, to wówczas zwolnienie nie będzie miało zastosowania.

Wyrażenie „opieka medyczna” dotyczy działalności mającej na celu ochronę zdrowia ludzkiego i obejmuje opiekę na pacjentem. Celem zwolnienia jest ułatwienie ochrony zdrowia ludzkiego, która obejmuje diagnozę i badania w celu sprawdzenia czy osoba cierpi na jakąś chorobę i jeżeli to możliwe zapewnienia jej leczenia. Nie obejmuje diagnozy i badania w innym celu. Innymi słowy aby podlegać zwolnieniu świadczenie powinno mieć cel terapeutyczny.

Zatem biorąc pod uwagę obowiązujące przepisy organ podatkowy stwierdził, iż prowadzenie punktów konsultacyjno-diagnostycznych w zakresie testowania w kierunku HIV oraz akcyjnie HCV, połączonego z poradnictwem okołotestowym mającym na celu uświadomienie podejmowanego ryzyka i wskazanie możliwości jego ograniczania w przyszłości oraz organizowanie spotkań dla osób zakażonych HIV połączonych z konsultacjami z lekarzami i psychologami mieści się w pojęciu „opieki medycznej”. Jednocześnie organ podatkowy podkreślił, iż badania w kierunku HIV, jak również HCV wykonywane są w celu profilaktyki zdrowotnej, natomiast spotkania połączone z konsultacjami z lekarzami, psychologami kierowane są do osób zakażonych czyli chorych, zatem bezwzględnie można im przypisać cel terapeutyczny.

Jednakże, aby usługi były zwolnione na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 19 ww. ustawy, obok spełnienia przesłanki przedmiotowej musi być również wypełniona przesłanka podmiotowa, tj. usługi muszą być wykonywane przez wskazane w tym przepisie osoby. Zatem usługi w zakresie testowania w kierunku HIV oraz akcyjnie HCV, połączonego z poradnictwem okołotestowym i organizowaniem spotkań dla osób zakażonych HIV połączonych z konsultacjami z lekarzami i psychologami wykonywane przez lekarza, pielęgniarkę, położną, psychologa, bądź osobę wykonującą inne zawody medyczne, korzystać będą ze zwolnienia wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 19 ww.ustawy.

Natomiast przedmiotowe usługi nie mogą korzystać z ww. przepisu, gdy są wykonywane przez osoby tam nie wymienione, np. pedagoga.

Odnosząc się natomiast do wykonywanej przez Fundację w ramach działalności gospodarczej działalności edukacyjnej i szkoleniowej realizowanej wśród dzieci, młodzieży i dorosłych mającej na celu przeciwdziałanie występowaniu zjawisk zagrażających zdrowiu lub też służącej przywracaniu i poprawie zdrowia należy stwierdzić, iż nie korzysta ona ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 19 ww. ustawy. Usługi te bowiem nie spełniają podstawowej przesłanki umożliwiającej zastosowanie zwolnienia, nie są usługami mieszczącymi się w pojęciu „opieki medycznej”. Usługi te nie polegają na zbadaniu danej osoby, jej obserwacji oraz opieki nad nią w procesie działań medycznych. Ich bezpośrednim celem nie jest profilaktyka, zachowanie, ratowanie, przywracanie i poprawa zdrowia, lecz jak wskazała sama Fundacja są to usługi edukacyjne i szkoleniowe, czyli usługi mające na celu uzupełnienie wiadomości z pewnej dziedziny. Tym samym w tym zakresie działalność Fundacji nie będzie korzystać ze zwolnienia wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 19 ww. ustawy.

Podstawa prawna: art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług.