Przekazanie klientom bonów płatniczych

ODPOWIEDŹ

Przekazanie klientowi bonu towarowego pozostaje poza jurysdykcją ustawy o podatku od towarów i usług oraz nie stanowi kosztów uzyskania przychodów. W chwili dokonania sprzedaży i zapłaty za towar bonem towarowym sprzedawca opodatkowuje transakcję sprzedaży podatkiem VAT oraz pomniejsza przychód podatkowy o wartość bonu towarowego.

UZASADNIENIE

W celu pozyskania nowych klientów lub utrzymania już posiadanych, firmy podejmują różnego rodzaju działania marketingowe. Jednym z nich jest emitowanie przez firmę bonów płatniczych o różnych wartościach do wykorzystania przez klienta w firmie sprzedawcy.

W zakresie podatku VAT

W sytuacji przedstawionej przez Czytelnika bon płatniczy zastępuje środki pieniężne, jednak w żadnej mierze nim nie jest. Podobne stanowisko zostało podzielone w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 3 grudnia 2009 roku, sygn. akt III SA/Wa 1371/09, zgodnie z nim „Bon towarowy, stanowi rodzaj znaku legitymacyjnego upoważniającego do odbioru (otrzymania) w oznaczonym terminie określonych towarów. Bon nie jest towarem, lecz tylko kwitem, którym można zapłacić za nabywane towary. Zastępuje on środki pieniężne, za które zwyczajowo nabywa się towary.”

Również tak pozyskane środki płatnicze nie stanowią dostawy towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług (ustawy o VAT). Zgodnie z brzmieniem powołanego artykułu opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług. Cechą kluczową uznania dostawy towarów lub świadczenia usług, jako podlegającą opodatkowaniu jest co do zasady jego odpłatność. Jednak w niektórych przypadkach ustawa zrównuje nieodpłatne wydanie towarów lub świadczenie usług z odpłatnym, co wiąże się z koniecznością opodatkowania tych czynności. Zgodnie z art.7 ust.2 ustawy o VAT przez odpłatną dostawę towarów rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,

2. wszelkie inne darowizny

- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Art.8 ust.2 pkt 2 ustawy zrównuje natomiast z odpłatnym nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Jak wynika z powyższych definicji, w zasadzie każde nieodpłatne wydanie towarów, przy nabyciu których przysługiwało chociażby częściowe prawo do odliczenia podatku, podlega opodatkowaniu VAT. Natomiast nieodpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu VAT jedynie w sytuacji, gdy jest dokonywane na cele osobiste lub do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika. Towarami zgodnie z art. 2 pkt 6 są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii, natomiast zgodnie z art.8 ust.1 ustawy świadczeniem usług jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów. Od zasady tej są jednak wyjątki – towarami ani usługami nie mogą być pieniądze ani inne przedmioty, które pełnią funkcję płatniczą (np. papiery wartościowe, bony towarowe, vouchery). Zgodnie jednak z ogólnie przyjętą linią orzeczniczą, bony towarowe lub vouchery mogą być uznane za usługę lub towar, jeżeli mogą być wymienione jedynie na konkretny, ściśle wskazany towar lub usługę. Zatem bon na zakup towaru w firmie – jeżeli można go wymienić na dowolnie wybrany towar nie jest towarem ani usługą w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług i jego wydanie nie podlega opodatkowaniu VAT. Z przedstawionej sytuacji wynika, że bony towarowe przekazywane są nieodpłatnie, a klient może za nie nabyć w Państwa firmie dowolny towar w cenie nieprzekraczającej jego określonej wartości, dlatego też należy uznać taką dostawę jako pozostającą poza zakresem opodatkowania podatkiem VAT.

Jednakże opodatkowaniu podatkiem VAT podlegać będzie wydanie towarów klientowi w chwili zakupu. Bez wpływu na transakcję pozostaje fakt zapłaty za zakupy bonami towarowymi otrzymanymi w terminie wcześniejszym. Podstawą opodatkowania jest wartość sprzedanego towaru, a nie wartość otrzymanego bonu. Jak wskazano powyżej bon nie jest towarem, a jedynie substytutem pieniądza, stąd jego wartość nie stanowi podstawy opodatkowania. Jeśli zdarzy się sytuacja, gdy kontrahent otrzyma towar o wartości poniżej wartości bonu podstawą opodatkowania jest wartość wydanego towaru.

W zakresie podatku dochodowego

Przekazanie przez sprzedającego klientom bonów towarowych o określonej wartości wiąże się z przyżeczeniem obniżenia ceny zakupionego towaru. Jak ustalono powyżej bon jest tylko substytutem pieniądza, dodatkowo nie każdy klient zrealizuje otrzymany bon tym samym jego wartość nie może być uwzględniania w rozliczeniach podatkowych w chwili jego przekazania. Momentem uznania wartości bonu jest moment jego realizacji, czyli dokonania zakupu towarów.

W przedmiotowej sytuacji kluczowe jest stwierdzenie, że wartość bonu nie stanowi kosztów uzyskania przychodów, a działa jak forma rabatu czyli koryguje uzyskany przychód. Podobne stanowisko zawarł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 9 października 2007 r. sygn. akt I SA/Po 657/07: „W efekcie przedstawienia bonu towarowego klient uzyskuje umniejszenie ceny towaru, który zamierza zakupić o wartość przedstawionego bonu. W konsekwencji wydanie towaru w zamian za opisany w zapytaniu „bon towarowy” należy traktować jako rabat finansowy. Udzielenie rabatu finansowego nie powinno być utożsamiane z kosztem uzyskania przychodu, lecz zdarzenie takie należy wiązać z ustaleniem rzeczywistej wysokości przychodu, o którym mowa w art. 12 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.” Tym samym w chwili realizacji bonu towarowego należy pomniejszyć wysokość przychodu o wartość otrzymanego od klienta bonu.

W sytuacji gdy wartość bonu towarowego przekracza wartość zakupu pomniejszenie przychodów powinno być do wartości zakutionego towaru.

Agnieszka Kołodziejczak

Podstawa prawna: art. 2 pkt 8, art. 13 ust. 1 i 2, art. 42 ust. 1 ustawy o VAT.