0
848
W grudniu 2007 roku otrzymałam od rodziców umową darowizny w formie aktu notarialnego nieruchomość - budynek usługowo-handlowy składający się z trzech kondygnacji oraz gruntu. Darowizna nie podlegała opodatkowaniu VAT. W tym samym miesiącu budynek i grunt został przekazany i wprowadzony do ewidencji środków trwałych firmy, której przedmiotem działalności jest świadczenie usług gastronomicznych opodatkowanych podatkiem VAT. Wartość budynku w momencie wprowadzenia wynosiła 1.305.600 zł, wartość gruntu 200.882 zł. W czasie trwania działalności trzykrotnie dokonano modernizacji budynku oraz zwiększenia wartości początkowej tj. we wrześniu 2009 roku o kwotę 34.000 zł, w maju 2010 o kwotę 16.000 zł oraz w grudniu 2012 na kwotę 41.600 zł. Przed otrzymaniem darowizny budynek wynajmowałam od matki w okresie od kwietnia 2002 roku do grudnia 2007 roku na podstawie umowy najmu. Z końcem sierpnia 2015 roku postanowiłam na okres trzech lat (urlop wychowawczy) zawiesić działalność gospodarczą i raczej po zawieszeniu dokonam całkowitej likwidacji działalności gospodarczej, w związku z tym chcę wcześniej wycofać i przekazać na cele osobiste całą nieruchomość. Zamierzam wówczas przeznaczyć ten budynek na prywatny wynajem przez małżonka. Jak należy opodatkować na gruncie ustawy o VAT wycofanie i przekazanie nieruchomości na cele osobiste. Jak rozliczyć na gruncie wspomnianej ustawy poniesione wydatki na cele modernizacji, które zwiększyły wartość początkową budynku, od których dokonano odliczenia podatku VAT? Jak należy wykazać operację nieodpłatnego przekazania nieruchomości i korektę podatku odliczonego VAT w rejestrach VAT oraz deklaracji VAT-7. Jakim dokumentem należy dokonać operacji nieodpłatnego przekazania dla celów VAT?
ODPOWIEDŹ
Przeznaczenie na cele osobiste podatnika nieruchomości wykorzystywanej w prowadzonej działalności gospodarczej od nabycia której podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
UZASADNIENIE
Dokonując przeniesienia nieruchomości wykorzystywanej w prowadzonej działalności gospodarczej do majątku prywatnego Czytelniczka musi rozważyć czy czynność taka podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (dalej: „podatkiem VAT”). Co do zasady czynność taka uznawana jest za dostawę towarów, o której mowa w art.5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług i podlega opodatkowaniu. Fakt ten wynika z art. 7 ust. 2 pkt 1 ustawy, zgodnie z którym, przez dostawę towarów, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie na cele osobiste podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, jeżeli podatnikowi przysługiwało w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych. Zastrzeżenie, które w cytowanym przepisie zawarł ustawodawca jest kluczowe dla przedstawionej sytuacji. Z opisu wynika, że nabycie przedmiotowej nieruchomości odbyło się w formie darowizny, a z jej tytułu nabywcy nie przysługiwało prawo odliczenia podatku naliczonego. Stąd uznać należy że późniejsze przekazanie nieruchomości na cele prywatne nie spełnia definicji dostawy towarów i tym samym nie podlega ustawie o VAT. Dlatego też czynność taka nie będzie wykazana w rejestrach VAT, ani nie będzie podlegała wykazaniu w deklaracji VAT-7.
Jednak zwrócić należy uwagę, że w czasie prowadzenia działalności i wykorzystywania budynku usługowo-handlowego do działalności opodatkowanej dokonana została w nim w latach 2009, 2010 i 2012 modernizacja. Z tego tytułu podatnik miał prawo i dokonał odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących nabycie towarów i usług wykorzystanych do przeprowadzenia prac modernizacyjnych. Dlatego też dokonując przeniesienia nieruchomości do majątku osobistego należy sprawdzić czy konieczne będzie dokonanie korekty odliczonego podatku. Kwestię tę reguluje art. 91 ustawy o VAT. Na mocy ust. 2 w powiązaniu z ust. 7 art. 91 ww. ustawy podatnik, który w ciągu 10 lat, licząc od roku w którym nieruchomość zaliczona do środków trwałych, zostanie oddana do użytkowania, zmieni jej przeznaczenie obowiązany będzie dokonać korekty odliczonego podatku. W przedstawionej sytuacji korekcie będzie podlegał podatek odliczony z tytułu jej modernizacji. Tym samym kwota stanowiąca 1/10 odliczonego podatku za każdy rok w którym nieruchomość nie jest wykorzystywana do prowadzenia działalności opodatkowanej podlega korekcie. Korekty dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za pierwszy okres rozliczeniowy roku następującego po roku podatkowym, za który dokonuje się korekty, a w przypadku zakończenia prowadzenia działalności gospodarczej - w deklaracji podatkowej za ostatni okres rozliczeniowy.
Przykład
W 2009 roku dokonano modernizacji nieruchomości na kwotę netto 34.000 zł, VAT 7.480 zł, w 2010 roku na kwotę netto 16.000 zł, VAT 3.520 zł, a w 2012 roku na kwotę netto 41.600 zł, VAT 9.568 zł. Następnie w sierpniu 2015 roku podjął decyzję o zawieszeniu działalności, a w późniejszym okresie być może o jej likwidacji. W jakich wysokościach należy dokonać korekty odliczonego podatku?
Ponieważ modernizacja była wykonywana w różnych latach, dlatego kwoty korekty będą zmienne w czasie obowiązku jej dokonania:
Modernizacja wykonana w 2009 roku, z tytułu której odliczono 7.480 zł podlega zwrotowi w wysokości 2.992 zł. Okres korekty dotyczy lat 2009-2018, z czego w latach 2015-2018 nieruchomość nie będzie wykorzystywana w działalności opodatkowanej. Stąd korekcie podlega 4/10 wartości odliczonego podatku.
Modernizacja wykonana w 2010 roku, z tytułu której odliczono 3.520 zł podlega zwrotowi w wysokości 1.760 zł. Okres korekty dotyczy lat 2010-2019, z czego w latach 2015-2019 nieruchomość nie będzie wykorzystywana w działalności opodatkowanej. Stąd korekcie podlega 5/10 wartości odliczonego podatku.
Modernizacja wykonana w 2012 roku z tytułu której odliczono 9.568 zł podlega zwrotowi w wysokości 6.697,60 zł. Okres korekty dotyczy lat 2012-2021, z czego w latach 2015-2021 nieruchomość nie będzie wykorzystywana w działalności opodatkowanej. Stąd korekcie podlega 7/10 wartości odliczonego podatku.
W poszczególnych latach kwota korekty będzie wynosiła; za każde z lat 2015-2018 korekcie będzie podlegała kwota 2056,80 zł, tj. 748 zł + 352 zł + 956,80 zł, natomiast w roku 2019 korekcie będzie podlegała kwota 1.308,80 zł (352 zł + 956,80 zł), a w latach 2020-2021 kwota 956,80 zł.
W sytuacji gdy Czytelniczka podejmie decyzję o zakończeniu działalności całą kwotę, której nie skorygowała wykaże w deklaracji podatkowej za ostatni okres rozliczeniowy za który złoży deklarację VAT-7.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami korekty dokonuje się w deklaracji rozliczeniowej składanej za pierwszy okres rozliczeniowy nowego roku za rok poprzedni. Dlatego też kwoty wskazane w przykładzie wykazywane będą w pierwszej deklaracji podatkowej składanej od 2016 roku aż do 2022 roku, chyba że Czytelniczka podejmie decyzję o zakończeniu działalności wówczas w ostatniej składanej deklaracji wykaże całą nieodliczoną kwotę.
Kwoty podlegające zwrotowi do urzędu skarbowego wykazuje się w części D.3 poz. 45 - gdy korekta dotyczy środków trwałych, lub poz.46- gdy korekta dotyczy pozostałych zakupów.
Wycofanie środka trwałego z działalności gospodarczej osoby fizycznej dokonywane jest jako jej akt woli. Przepisy podatkowe nie regulują tej kwestii, dlatego wystarczającym jest złożenie oświadczenia przez właściciela nieruchomości.
Agnieszka Kołodziejczak
