0
1057
Czynność przekazania nieruchomości w zamian za odszkodowanie z tytułu wywłaszczenia nieruchomości jest czynnością podlegającą opodatkowaniu, która w tym przypadku będzie korzystała ze zwolnienia od podatku VAT przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 10a oraz art. 29 ust. 5 ustawy o podatku od towarów i usług.
Takie stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 18 grudnia 2012 roku nr IPTPP1/443-931/12-3/RG.
Sytuacja Podatnika
Na podstawie Decyzji Wojewody o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, polegającej na budowie drogi ekspresowej oraz Decyzji Ministra Infrastruktury działka, obejmująca: grunt, naniesienia budowlane (w tym: ogrodzenie z siatki, budynek przychodni oraz budynek gospodarczy) oraz nasadzenia roślinne, stała się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa.
Dostawa nieruchomości dokonana została w ramach pierwszego zasiedlenia. Wcześniej nie nastąpiło oddanie przez Gminę nieruchomości do użytkowania w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu. Na podstawie art. 12 ust. 4a i 4f, 5, art. 18 ust. 1 i 3, art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych Wojewoda w lipcu 2012 r. orzekł o ustaleniu odszkodowania z tytułu nabycia z mocy prawa przez Skarb Państwa prawa własności do przedmiotowej nieruchomości.
W związku z powyższym Gmina zwróciła się do organu podatkowego z zapytaniem, czy postąpiła prawidłowo uznając, że otrzymane odszkodowanie, stanowiące sumę odszkodowań za ww. składniki nieruchomości, zwolnione jest z podatku od towarów i usług.
Odpowiedź Dyrektora Izby Skarbowej
W sytuacji przeniesienia z mocy prawa własności nieruchomości w zamian za odszkodowanie zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług dochodzi do dostawy towarów, zaś odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną – objętą opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług.
Jednocześnie z art. 15 ust. 1 i 6 ww. ustawy oraz § 13 ust. 1 pkt 12 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług wynika, iż organy władzy publicznej są podatnikami podatku od towarów i usług tylko w zakresie wykonywanych przez nie czynności na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Natomiast z obowiązującej ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych wynika, iż istotą wywłaszczenia jest pozbawienie lub ograniczenie m. in. prawa własności nieruchomości. Dokonuje się tego za odszkodowaniem wypłaconym na rzecz osoby (podmiotu) wywłaszczanego, co poprzedza wydanie aktu prawnego w randze decyzji. Nieruchomość objęta taką procedurą staje się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego. Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje organ administracji publicznej, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. W sytuacji przedstawionej we wniosku w roli organu władzy publicznej wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej występuje organ dokonujący wywłaszczenia. Czynność wykonywana przez organ dokonujący wywłaszczenia nie stanowi dostawy towaru, a zatem nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Podmiotem, który dokonuje dostawy towaru jest dotychczasowy właściciel nieruchomości, czyli Gmina. Zbywając nieruchomość Gmina nie może skorzystać z wyłączenia z opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług.
Natomiast zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku od towarów i usług, zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:
• dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,
• pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.
Zaś stosownie do postanowień art. 43 ust. 1 pkt 10a ww. ustawy, zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10, pod warunkiem że:
• w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,
• dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30 % wartości początkowej tych obiektów;
Jak wynika z art. 43 ust. 7a ww. ustawy, warunku, o którym mowa w ust. 1 pkt 10a lit. b, nie stosuje się, jeżeli budynki, budowle lub ich części w stanie ulepszonym były wykorzystywane przez podatnika do czynności opodatkowanych przez co najmniej 5 lat. Dokonując analizy obowiązujących przepisów oraz sytuacji przedstawionej we wniosku organ podatkowy uznał, iż przedmiotowa dostawa nieruchomości (budynek przychodni oraz budynek gospodarczy) w zamian za odszkodowanie korzysta ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy. Gminie nie przysługiwało bowiem prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego zarówno w momencie nabycia nieruchomości jak i w czasie ponoszenia nakładów na remont.
Natomiast do dostawy gruntu stosuje się analogiczną stawkę podatku, jak przy dostawie budynków, budowli lub ich części trwale związanych z tym gruntem. Jeżeli dostawa budynków albo budowli lub ich części korzysta ze zwolnienia od podatku VAT, to na takich samych zasadach zwolniona z opodatkowania jest dostawa gruntu, na którym posadowione są budynki.
Ponadto organ podatkowy wskazał, iż z uwagi na to, że ww. ogrodzenie stanowi urządzenie budowlane, a nie samodzielną budowlę, którą uznaje się za towar na gruncie podatku VAT, w rozpatrywanej sytuacji jego dostawa podlega zwolnieniu z opodatkowania jako dostawa urządzenia technicznego związanego z obiektem budowlanym.
Jednocześnie z przedstawionego przez Gminę stanu faktycznego wynika, że krzewy ozdobne i drzewa, które znajdowały się na gruntach objętych wywłaszczeniem nie stanowiły odrębnej dostawy w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy. Mimo, iż zostały one osobno wycenione, to ich wartość przyjęto do określenia wartości odszkodowania za wywłaszczony grunt. Wobec powyższego w stosunku do naniesień roślinnych, które znajdowały się na gruncie objętym wywłaszczeniem z uwagi na fakt, iż nie były przedmiotem odrębnej dostawy przypadająca na nie wartość odszkodowania podlega opodatkowaniu podatkiem VAT analogicznie jak dostawa gruntu, na którym są posadowione.
Mając na względzie powołane przepisy prawa oraz przedstawiony stan faktyczny organ podatkowy wskazał, iż czynność przekazania nieruchomości w zamian za odszkodowanie z tytułu wywłaszczenia nieruchomości jest odpłatną dostawą towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, a w konsekwencji czynnością podlegającą opodatkowaniu uregulowaną w art. 5 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, która w tym przypadku będzie korzystała ze zwolnienia od podatku VAT przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 10a oraz art. 29 ust. 5 ww. ustawy.
Podstawa prawna: art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 7 ust. 1 pkt 1, art. 29 ust. 5, art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług.
