0
1131
Wystawiamy faktury dla naszych krajowych kontrahentów za dostarczane im towary w walutach obcych (najczęściej w euro). Niejednokrotnie zdarza się, że kontrahenci wpłacają nam zaliczkę w walucie obcej na poczet przyszłej dostawy towaru. Otrzymaną zaliczkę dokumentujemy fakturą. Dostawę towarów dokumentujemy fakturą końcową, uwzględniającą kwotę uiszczonej wcześniej zaliczki. Jak prawidłowo powinniśmy rozliczyć taką transakcję? Według jakiego kursu powinniśmy przeliczać na złote fakturę zaliczkową, a następnie fakturę końcową dla celów VAT?
ODPOWIEDŹ
W opisanej w pytaniu sytuacji, dla celów przeliczenia kwot z faktury zaliczkowej, powinni Państwo zastosować kurs średni NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień otrzymania zaliczki. W odniesieniu do faktury końcowej zastosowanie znajdzie kurs średni NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień wystawienia tej faktury – pod warunkiem, że została ona wystawiona przez Państwa w terminie przewidzianym obowiązującymi przepisami.
UZASADNIENIE
Obowiązujące przepisy nie zakazują wyrażania należności z tytułu krajowych dostaw towarów w walucie obcej, a co za tym idzie – wystawiania faktur dokumentujących sprzedaż krajową w walucie innej niż złote. Faktura dokumentująca należność wyrażoną w walucie obcej musi jednak zawierać kwotę podatku VAT wyrażoną w złotych (o ile czynność dokumentowana tą fakturą podlega opodatkowaniu).
Moment powstania obowiązku podatkowego określa art. 19 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej – ustawa o VAT). W odniesieniu do dostawy towaru obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jego wydania, chyba że dostawa powinna być potwierdzona fakturą. Wówczas obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w siódmym dniu, licząc od dnia wydania towaru. Jeżeli przed wydaniem towaru otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części. Otrzymanie zaliczki powinno zostać udokumentowane fakturą, zgodnie z treścią § 10 rozporządzenia Ministra Finansów z 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług.
Faktura zaliczkowa wystawiana jest nie później niż siódmego dnia od dnia, w którym otrzymano zaliczkę. Należy podkreślić, że wystawienie faktury zaliczkowej w ww. siedmiodniowym terminie nie „przesuwa” momentu powstania obowiązku podatkowego, który zawsze wyznaczany jest datą otrzymania zaliczki - zgodnie z art. 19 ust. 11 ustawy o VAT. Przepisy nakazują również sprzedawcy po wydaniu towaru wystawić fakturę końcową, uwzględniającą wszystkie dokonane wcześniej wpłaty tytułem zaliczek, jeśli otrzymana kwota nie pokrywa całości należności (ceny brutto). Suma wartości towarów jest w niej pomniejszona o wartość otrzymanych części należności, a kwota podatku jest pomniejszona o sumę kwot podatku wykazanego w fakturach dokumentujących otrzymanie części należności. Z tych przyczyn faktura końcowa powinna zawierać również numery wystawionych uprzednio faktur zaliczkowych.
Prawidłowy sposób uwzględnienia zaliczek w rozliczeniu końcowym dokumentowanym fakturą w przypadku wyrażenia należności w walucie obcej wskazał WSA w Poznaniu w wyroku z 27 lipca 2010 r. (sygn. akt I SA/Po 347/10). Sąd stwierdził, że w przypadku umownego ustalenia ceny towaru w walucie obcej, waluta ta stanowi miernik wartości tego towaru. Zatem obliczenie rzeczywistej, konkretnej wysokości podstawy wymiaru podatku powinno rozpoczynać się od ustalenia aktualnej kwoty pozostałej do zapłaty za towar, która jednocześnie stanowi podstawę obliczenia podatku od towarów i usług. W przypadku zaliczkowej procedury płatności ceny za towar należy pomniejszyć całkowitą kwotę należności w walucie obcej o sumę już uiszczonych zaliczek w walucie obcej, a następnie pomniejszyć obliczony w ten sposób podatek o sumę kwot tego podatku wyrażoną w walucie obcej wykazanych w fakturach zaliczkowych. Dopiero tak dokonana operacja rozrachunkowa pozwala na przeliczenie kwoty podatku VAT na złote. Zdaniem sądu bowiem tylko realna wartość obrotu wyrażona w walucie, którą strony transakcji uzgodniły przy zawarciu umowy może stanowić podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług.
Obowiązujący od 1 grudnia 2008 r. art. 31a ustawy o VAT w jednoznaczny sposób określa zasady przeliczenia na złote kwot niezbędnych do ustalenia podstawy opodatkowania wykazanych w walucie obcej. Zasadą jest, że w przypadku gdy kwoty stosowane do określenia podstawy opodatkowania są określone w walucie obcej, przeliczenia na złote dokonuje się według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego. Tylko w przypadku, gdy przepisy zezwalają na wystawienie faktury przed powstaniem obowiązku podatkowego i podatnik wystawi ją w przewidzianym przepisami terminie, a kwoty stosowane do określenia podstawy opodatkowania są określone w walucie obcej na tej fakturze, to przeliczenia na złote dokonuje się według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury.
W opisanej w pytaniu sytuacji prawidłowe będzie więc zastosowanie kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego. Oznacza to, że w odniesieniu do zaliczki będzie to kurs z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień jej otrzymania, a w odniesieniu do faktury końcowej – kurs z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień jej wystawienia, pod warunkiem, że zostanie ona przez Państwa wystawiona w terminie wynikającym z obowiązujących przepisów, czyli nie później niż w siódmym dniu, licząc od dnia wydania towaru.
Anna Welsyng
Radca Prawny, Doradca Podatkowy
