0
1163
Spółka z o.o. sprzedała towar klientowi w Polsce. Transport został zlecony firmie transportowej, jednak część towaru została zniszczona w transporcie, tak, że klient odmówił jego przyjęcia. Całość towaru (zarówno część, która została zniszczona jak i część nadająca się do użytku lub sprzedaży) została u przewoźnika. Spółka zawarła z przewoźnikiem porozumienie, na mocy którego przeniosła na niego prawo własności towaru w zamian za odszkodowanie. Czy taka transakcja podlega opodatkowaniu VAT? Czy Spółka powinna wystawić firmie transportowej fakturę czy notę obciążeniową?
ODPOWIEDŹ
Tak, taka transakcja podlega opodatkowaniu VAT i należy ją udokumentować fakturą.
UZASADNIENIE
Zgodnie z art.5 ust.1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług opodatkowaniu VAT podlega między innymi odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Natomiast w myśl art.7 ust.1 pkt 1 ustawy przez dostawę towarów, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.
Jak wynika z cytowanych powyżej przepisów, przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (a zatem również przeniesienie prawa własności towaru) stanowi dostawę towarów i podlega opodatkowaniu VAT. Z treści art.5 ust.1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług wynika również, że opodatkowaniu VAT podlega taka dostawa towarów, która jest odpłatna, chociaż, na mocy art.7 ust.2 ustawy, także większość nieodpłatnych dostaw towarów podlega opodatkowaniu.
Otrzymanie odszkodowania rozumianego jako kwota otrzymana tytułem zadośćuczynienia za poniesione szkody, co do zasady nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Dzieje się tak wtedy, kiedy wypłacający odszkodowanie nie otrzymuje w zamian żadnego świadczenia. Jak zauważył Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej nr ILPP2/443-1045/12/13-S/AK z 5 lutego 2014 roku „Dana czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdy istnieje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczeniem, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.” Podobnie, otrzymanie odszkodowania nie podlega opodatkowaniu jeżeli w rzeczywistości nie jest wynagrodzeniem za otrzymanie towaru.
W opisanym w pytaniu przypadku Spółka, której towar uległ zniszczeniu, otrzymała od firmy transportowej odszkodowanie, ale w zamian za nie przeniosła na przewoźnika prawo własności towaru, a zatem przewoźnik otrzymał za odszkodowanie świadczenie wzajemne w postaci towaru. Pomiędzy dostawą towaru a odszkodowaniem niewątpliwie istnieje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, a zatem, w myśl przytoczonej interpretacji podatkowej czynność ta (przeniesienie prawa własności towaru) podlega opodatkowaniu. Otrzymana kwota pieniężna nie jest zatem odszkodowaniem rozumianym jako zadośćuczynienie poniesionej szkody, ale staje się odpłatnością za otrzymany towar. Jak bowiem słusznie zauważył w interpretacji prawa podatkowego nr IPPP1/443-1002/12-4/AP z 28 grudnia 2012 roku Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie „Zgodnie z art. 471 Kodeksu cywilnego, dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Istotą odszkodowań nie jest zatem płatność za świadczenie lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną - świadczenie w zamian za wynagrodzenie, co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika”.
W sytuacji opisanej w pytaniu nie mamy zatem do czynienia z odszkodowaniem, ale z zapłaconym przez przewoźnika wynagrodzeniem za towar, z pewnością wyższym niż wartość rynkowa zniszczonego towaru, z uwagi na to, że przewoźnik chciał uniknąć roszczeń odszkodowawczych Spółki.
Stanowisko to potwierdza również fakt, że cytowany art.7 ust.1 pkt 1 ustawy o VAT definiuje jako dostawę towaru również przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie. Jeżeli zatem przeniesienie prawa własności towarów z mocy prawa w zamian za odszkodowanie podlega opodatkowaniu VAT, to tym bardziej podlega opodatkowaniu przeniesienie prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie na mocy postanowień umowy cywilnoprawnej.
Ewa Konarska
