Refaktura opłaty za gospodarowanie odpadami a podatek VAT

ODPOWIEDŹ

Opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi należy do innych danin publicznych o których mowa w art. 217 Konstytucji RP. Zgodnie ze znowelizowaną ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach z 13 września 1996 roku gminy przejęły obowiązek zorganizowania zbiórki odpadów od mieszkańców gminy.

Płatności pobierane przez jednostki budżetowe gminy w związku z wywozem i utylizacją śmieci nie podlegają przepisom ustawy o podatku od towarów i usług, mają bowiem charakter opłaty publicznoprawnej tak m.in orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z 21 maja 2014 r., sygn. akt I SA/Kr 333/14.

Zgodnie z art.8 ust.2a ustawy o podatku VAT, w przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że podatnik ten sam otrzymał i wyświadczył te usługi.

Celem refakturowania jest przeniesienie poniesionych kosztów przez podmiot refakturujący na podmiot, który z danych usług faktycznie korzystał. Podmiot refakturujący daną usługę nabytą we własnym imieniu, lecz na rzecz osoby trzeciej, traktowany jest najpierw jako usługobiorca, a następnie jako usługodawca tej samej usługi. W refakturze winny się znaleźć identyczne ceny za wykonaną usługę (bez marży) oraz identyczna stawka opodatkowania VAT, jak w fakturze pierwotnej.

W pytaniu Czytelnik ma wątpliwość, czy wystawiając refakturę za gospodarowanie odpadami na podwykonawcę robót budowlanych, który partycypuje we wszystkich mediach powinien naliczyć 8 % podatku VAT.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają co do zasady czynności odpłatne. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie, czyli musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Nie zawsze jednak, przenosząc koszty na kontrahenta, musimy wystawiać refakturę. Należy przede wszystkim rozważyć, czy w danym wypadku mamy do czynienia ze świadczeniem usług, które podlega opodatkowaniu VAT. Zgodnie z art.8 ust.1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Z pewnością koszty gospodarowania odpadami nie mogą stanowić np. składnika czynszu, jak inne media. Nie można więc przyjąć, jak wynika z wymienionego wyroku, że opłata za odbiór odpadów zawiera jakiekolwiek elementy charakterystyczne dla przyjęcia jej za usługę świadczoną przez Czytelnika, jako przedmiot opodatkowania podatkiem VAT.

Brak jest bowiem w tym zakresie elementów świadczących o wykonaniu przez Czytelnika jakichkolwiek czynności polegających na odbiorze odpadów. Czynności takie wykonuje gmina, która odpady odbiera. Czytelnik składa jedynie deklarację i dokonuje zapłaty opłaty, zatem działania te bliższe są funkcji płatnika aniżeli świadczącego usługę. Nie można również mówić w tym zakresie o odpłatności, czy też wzajemności świadczenia drugiej strony. Samo składanie deklaracji i uiszczanie opłat następuje bez jakiegokolwiek wynagrodzenia i w istocie generuje jedynie koszty. Nie można w takim przypadku uznać, że zwrot uiszczonej opłaty stanowi element wynagrodzenia należnego Czytelnikowi, który nie uzyskuje żadnej wyraźnej i bezpośredniej korzyści za wykonywane czynności.

Tak więc, opłatę za gospodarowanie odpadami należy potraktować jako zwrot kosztów i można udokumentować notą księgową.

Podobnie jest w prawie unijnym – jeżeli podatnik ponosi wydatki w czyimś imieniu i na czyjąś rzecz oraz księguje wydatki i kwoty otrzymane na ich pokrycie na kontach przejściowych, wówczas nie wystawia faktury VAT (art.79 Dyrektywy 2006/112/WE Rady).

Iwona Porez