0
1011
Podatnik sprzedaje części samochodowe, klient zareklamował część, która została zwrócona sprzedawcy, sprzedawca wystawił fakturę korygująca nabywcy i zwrócił pieniądze za część samochodową. Nabywca chce także zwrotu pieniędzy za poniesione koszty montażu tej części samochodowej, którą zamontował mu mechanik. Sprzedawca zwrócił także nabywcy za tę usługę i jaki dokument powinien wystawić. Podatnik - sprzedawca zareklamował u swojego hurtownika powyższą część samochodową i zwrócił ją hurtownikowi. Hurtownik wystawił fakturę korygującą na zwróconą część samochodową. Hurtownik uznał także koszty montażu i demontażu tej części i domaga się od sprzedawcy wystawienia faktury na tę usługę. Czy prawidłowym jest wystawienie przez sprzedawcę dla hurtownika faktury za usługę montażu, jeśli usługa ta przez niego nie została wykonana. Jaki dokument powinien być wystawiony przez sprzedawcę dla hurtownika?
Odpowiedź
W sytuacji w której Podatnik ustala z Hurtownikiem, że usunie wadliwą część i skutki jej montażu na jego koszt, należy uznać, że dochodzi do świadczenia usług, a czynność ta powinna zostać przez Podatnika udokumentowana poprzez wystawienie faktury z VAT jako wynagrodzenie za usługę. Podobnie należy potraktować zwrot kosztów za montaż pomiędzy Czytelnikiem a nabywcą, który również winien być udokumentowany fakturą.
Uzasadnienie
Zwrot kosztów związanych z uznaną reklamacją powinien być rzetelnie udokumentowany.
Uprawnienia kupującego w zakresie usuwania wad fizycznych zakupionego towaru mogą wynikać z:
rękojmi (uregulowanej w art. 556–576 ustawy Kodeks cywilny (k.c.) w ramach umowy sprzedaży,
gwarancji będącej dodatkowym zastrzeżeniem umownym wynikającym z odrębnego dokumentu gwarancyjnego (art. 577–581 k.c.).
W dniu 25 grudnia 2014 r. weszła w życie ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta, która dokonała wdrożenia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE z dnia 25 października 2011 r. w sprawie praw konsumentów. Ustawa ta wprowadziła zmiany w zakresie regulacji rękojmi i gwarancji sprzedaży w Kodeksie cywilnym.
Dotychczas kwestia rękojmi za wady rzeczy sprzedanej i gwarancji jakości w stosunkach umownych, gdzie po obu stronach występują bądź wyłącznie przedsiębiorcy, bądź wyłącznie osoby fizyczne nie będące przedsiębiorcami, uregulowana była Kodeksie cywilnym, a odpowiedzialność za niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową w przypadku, gdy sprzedawcą był przedsiębiorca, a kupującym – konsument, regulowana była przez ustawę z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. nr z 2002 r.141, poz. 1176).
Obecnie Kodeks cywilny wprowadza co do zasady jednolitą regulację odpowiedzialności sprzedawcy za jakość rzeczy sprzedanej, opartą na koncepcji wady, czyli odpowiedzialność z tytułu rękojmi. W tym zakresie odpowiedzialność sprzedawcy oparto na regulacji dotychczas obowiązującej na podstawie Kodeksu cywilnego.
Jednak w sposób istotny zmieniona została kodeksowa definicja wady fizycznej, która uwzględnia przyjętą w dyrektywie o sprzedaży konsumenckiej konstrukcję niezgodności towaru z umową. Ponadto odpowiedzialność sprzedawcy w umowach z udziałem konsumentów wykazuje jedynie pewne odrębności w stosunku do dotychczasowej kodeksowej regulacji, wynikające z wymogów dyrektywy. Niemniej jednak, niezależnie od stron umowy sprzedaży, obowiązuje jednolita regulacja odpowiedzialności za wady rzeczy.
Pojęcie rękojmi i wady fizycznej dotyczy wszystkich rzeczy, zarówno ruchomości, jak i nieruchomości. Tym samym wprowadzono jednolitą definicję wady fizycznej dla wszystkich rzeczy, niezależnie od ich rodzaju.
Obowiązujące przepisy rozstrzygają także odpowiedzialność za nieprawidłowe zamontowanie i uruchomienie rzeczy.
Zatem, rzecz sprzedana ma wadę fizyczną także w razie nieprawidłowego jej zamontowania i uruchomienia, jeżeli czynności te zostały wykonane przez sprzedawcę lub osobę trzecią, za którą sprzedawca ponosi odpowiedzialność, albo przez kupującego, który postąpił według instrukcji otrzymanej od sprzedawcy.
Kupujący korzysta z ochrony w przypadkach:
jeżeli towar został nieprawidłowo zamontowany i uruchomiony przez sprzedawcę lub osobę, za którą sprzedawca ponosi odpowiedzialność,
jeżeli towar został nieprawidłowo zamontowany i uruchomiony przez kupującego, działającego zgodnie z instrukcją otrzymaną przy sprzedaży.
Sprzedawca odpowiada zatem nie tylko za nieprawidłowe działania własne lub osoby, za którą ponosi odpowiedzialność, ale również za nieprawidłową treść instrukcji montażu. Oczywiste jest, że odpowiedzialność z tytułu niezgodności z umową nie powstanie, jeżeli instrukcja montażu jest prawidłowa, a jedynie kupujący ją nieprawidłowo zastosował.
Przez montaż należy rozumieć złożenie części towaru w funkcjonalną całość bądź jego konieczne przytwierdzenie czy połączenie z innym przedmiotem. Natomiast przez uruchomienie rozumieć należy „wprawienie, puszczenie w ruch, spowodowanie funkcjonowania czegoś” (M. Pecyna, Ustawa o sprzedaży konsumenckiej..., s. 127-128).
Wobec powyższego kupujący może żądać doprowadzenia rzeczy do stanu zgodnego z umową przez nieodpłatną naprawę albo wymianę na nową. Nieodpłatność naprawy i wymiany oznacza, że sprzedawca ma również obowiązek zwrotu kosztów poniesionych przez kupującego, w szczególności kosztów demontażu, dostarczenia, robocizny, materiałów oraz ponownego zamontowania i uruchomienia. Zatem, zgodnie z umową sprzedaży, sprzedający ma obowiązek pokrycia kosztów naprawy wad towaru, o ile ujawnią się one w określonym terminie. Kupujący usuwa je na własną rękę, sprzedawcę zaś obciąża kosztami tej naprawy. Na podstawie art. 556 k.c. sprzedawca jest bowiem odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę fizyczną lub prawną.
Tym samym należy zauważyć, że wykonywanie uprawnień z tytułu rękojmi za wady fizyczne i obciążenie sprzedającego ich kosztami nie jest w świetle ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług ani dostawą towarów, ani świadczeniem usług. Zwrot takich kosztów nie stanowi tu świadczenia wzajemnego ze strony sprzedającego.
Zatem w przypadku obciążenia sprzedawcy przez nabywcę kosztami naprawy w ramach rękojmi nie następują odpłatna dostawa towarów ani odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 7 ust. 1 i art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. Brak tu wzajemności świadczeń, a zwracanych kosztów naprawy nie można określić mianem wynagrodzenia z tytułu jakichkolwiek czynności opodatkowanych VAT wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.
Natomiast w sytuacji, w której Czytelnik ustalił z Hurtownikiem, że usunie wadliwą część i skutki jej montażu/demontażu na jego koszt, to należy uznać, że dochodzi do świadczenia polegającego na usunięciu na jego koszt wady przez Czytelnika lub inną osobę trzecią. W takiej sytuacji wykonanie świadczenia nastąpi na podstawie umowy cywilnoprawnej, zatem otrzymane przez Czytelnika od Hurtownika kwoty uznać należy za wynagrodzenie z tego tytułu, a czynność ta powinna zostać przez Czytelnika udokumentowana poprzez wystawienie faktury z VAT jako wynagrodzenie za usługę. Podobnie należy potraktować zwrot kosztów za montaż pomiędzy Czytelnikiem a nabywcą, który również winien być udokumentowany wystawioną przez nabywcę na rzecz Czytelnika fakturą. Takie stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 14 kwietnia 2015 r. (IBPP2/4512-75/15/IK).
EWIDENCJA W DEKLARACJACH: W deklaracji VAT-7(18) dostawę towarów oraz świadczenie usług na terytorium kraju opodatkowane stawką 23 % w poz.19 podstawa opodatkowania, poz. 20 podatek należny.
Paulina Matuszewska
Podstawa prawna: art. 556- 581 ustawy z dnia 22 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny, art. 5, art. 7, art. 8, art. 106b ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
