Rozliczenia Gminy z tytułu świadczeń dokonywanych przez szkoły

ODPOWIEDŹ

Z pytania wynika, że szkoły, będące jednostkami budżetowymi Gminy, korzystają z przewidzianego w art.113 ust.1 ustawy o podatku od towarów i usług zwolnienia podmiotowego od VAT. Zgodnie z przytoczonym przepisem zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku obrotowym kwoty 150.000 zł. Jednak obecnie przy korzystaniu z prawa do zastosowania zwolnienia podmiotowego należy wziąć pod uwagę uchwałę składu 7 sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 czerwca 2013 roku, sygn. I FPS 1/13, zgodnie z którą gminne jednostki budżetowe nie są podatnikami podatku od towarów i usług. Nie jest jeszcze znane uzasadnienie wyroku i Ministerstwo Finansów w komunikacie z 9 lipca 2013 roku wstrzymało się z określeniem koncepcji zastosowania tego wyroku w praktyce, jednak wyrok ten może oznaczać, że to Gmina będzie uważana za podatnika w odniesieniu do czynności wykonywanych przez jednostki budżetowe. Jeżeli zatem, jak podano w pytaniu, Gmina jest czynnym podatnikiem VAT, w zakresie czynności dokonywanych przez szkoły nie może korzystać ze zwolnienia podmiotowego od podatku. W takiej sytuacji należy jednak rozważyć, czy świadcząc te usługi Gmina w ogóle działa w charakterze podatnika VAT.

Podatnikiem, zgodnie z art.15 ust.1 ustawy o VAT, jest osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna, wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Zgodnie z art.15 ust.6 ustawy nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Zgodnie z art.7 ust.1 pkt 8 i 9 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym sprawy edukacji publicznej należą do zadań własnych gminy. Obowiązek zakładania i prowadzenia szkół publicznych nakłada na gminy również art.5 ust.5 ustawy z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty. W związku z tym, Gmina w zakresie wykonywania czynności związanych z prowadzeniem szkół publicznych nie jest uznawana za podatnika podatku od towarów i usług, a zatem czynności te nie podlegają opodatkowaniu VAT, chyba że są to czynności wykonywane na podstawie umów cywilnoprawnych.

Naszym zdaniem odpłatność uczniów za testy gimnazjalne, duplikaty świadectw i legitymacje (pkt 3 pytania), jako odpłatność za czynności wykonywane przez szkołę w ramach prowadzenia szkoły publicznej, dotyczy czynności dokonywanych przez Gminę w ramach zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których została ona powołana, a zatem w odniesieniu do tych czynności Gmina nie jest uważana za podatnika VAT i czynności te nie podlegają w ogóle opodatkowaniu VAT i nie powinny być wykazywane w deklaracji VAT-7.

Na mocy art. 43 ust. 1 pkt 26 lit.a ustawy o VAT zwalnia się od podatku usługi świadczone przez jednostki objęte systemem oświaty w rozumieniu przepisów o systemie oświaty, w zakresie kształcenia i wychowania oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane. Świadczenie usług pomocniczych jest jednak wyłączone z zakresu zwolnienia, jeśli nie są one niezbędne do wykonywania usługi podstawowej lub ich głównym celem jest osiągnięcie dodatkowego dochodu poprzez podatnika, przez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystających z takiego zwolnienia. Nadto w myśl art. 43 ust. 17a ustawy, zwolnienie, o którym mowa powyżej, ma zastosowanie do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi, dokonywanych przez podmioty świadczące usługi podstawowe. Na podstawie powyższych przepisów prowizja otrzymana przez szkołę z firmy ubezpieczeniowej (pkt 4 pytania), jeżeli dotyczy ubezpieczenia uczniów i nauczycieli, korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Na podstawie art.43 ust. 1 pkt 24 ustawy o VAT zwalnia się od podatku usługi w zakresie opieki nad dziećmi i młodzieżą oraz dostawę towarów ściśle z tymi usługami związaną, wykonywane:

• w formach i na zasadach określonych w przepisach o pomocy społecznej oraz w przepisach o systemie oświaty,

• przez podmioty sprawujące opiekę nad dziećmi w wieku do 3 lat.

Na podstawie powyższego przepisu odpłatność uczniów za spożywane w szkole mleko (pkt 2 pytania), jako odpłatność za dostawę towarów ściśle związaną z usługami w zakresie opieki nad dziećmi i młodzieżą, korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług. Podobnie ze zwolnienia korzysta sprzedaż obiadów uczniom i pracownikom pedagogicznym szkoły. Stanowisko to potwierdza interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi nr IPTPP4/443-30/13-4/ALN z 19 kwietnia 2013 roku.

Jeżeli chodzi o świadczenia wymienione w pkt 5, 6 i 7 pytania, należy zauważyć, że w stosunku do żadnego z tych świadczeń szkoła nie jest dostawcą i żadne z nich nie stanowi sprzedaży szkoły w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. W przypadku odsetek naliczanych przez bank to bank jest instytucją finansową, która świadczy usługę finansową wobec szkoły, a jego wynagrodzeniem jest różnica pomiędzy zyskiem otrzymanym z wykorzystania zdeponowanych przez szkołę pieniędzy a kwotą odsetek wypłaconą szkole. Wobec tego otrzymanie odsetek przez szkołę nie rodzi konsekwencji w podatku od towarów i usług. Podobnie w przypadku otrzymanych darowizn szkoła nie wykonuje czynności podlegających opodatkowaniu VAT.

Odpłatność uzyskana przez szkołę za wynajem sali gimnastycznej od stowarzyszenia (klub sportowy) (pkt 1 pytania) jest czynnością wykonywaną na podstawie umowy cywilnoprawnej, a zatem w ramach jej świadczenia Gmina działa w charakterze podatnika podatku od towarów i usług. Wynajem sali jest zatem czynnością podlegającą opodatkowaniu VAT.

W załączniku nr 3 do ustawy o VAT, zawierającym wykaz towarów i usług opodatkowanych stawką podatku w wysokości 8%, pod pozycją 179 mieszczą się – „Usługi związane z działalnością obiektów sportowych” (PKWiU 93.11.10.0). Jeżeli usługa najmu sali może być zakwalifikowana do tego grupowania, wynajem sali będzie podlegał opodatkowaniu stawką VAT 8%. W przeciwnym wypadku najem sali będzie opodatkowany podstawową stawką VAT 23%. Stanowisko to potwierdza indywidualna interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy nr ITPP1/443-205/13/TS z 29 maja 2013 roku.

Bożena Sawicka