Rozliczenie wpłat z tytułu zniszczenia podręcznika przez ucznia

Stanowisko Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 22 września 2017 nr 0113-KDIPT1-1.4012.360.2017.2.RG.

Sytuacja Podatnika

Wnioskodawca otrzymuje zwrot kosztu zakupu zniszczonego lub uszkodzonego przez ucznia podręcznika. Zgodnie z pismem skierowanym z Referatu Edukacji do Dyrektorów Szkół Podstawowych, zwrot środków za uszkodzony lub zniszczony podręcznik nastąpi na wskazane konto, zaś w treści przelewu należy dokładnie zaznaczyć z jakiego tytułu następuje wpłata, za jaki podręcznik, imię i nazwisko ucznia z której jest klasy oraz której szkoły dotyczy, a także klasyfikację budżetową po uzgodnieniu ze szkołą. Wpłaty będące przedmiotem wniosku stanowią wyłącznie zwrot kosztu zakupu podręczników, o którym mowa w art. 22 ak ust. 3 ustawy o systemie oświaty.

Podręcznik, za który rodzic zwróci kwotę nieprzekraczającą kosztu jego zakupu, jest w części jednostek przekazywany uczniowi, który zniszczył lub uszkodził podręcznik lub w części jednostek pozostaje na stanie szkoły.

Wnioskodawca powziął wątpliwość czy otrzymane wpłaty Miasto powinno traktować jako odszkodowanie lub karę, które nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług czy też jako podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według stawki 5%.

Stanowisko Dyrektora

Ustalanie statusu wypłacanego odszkodowania, jako podlegającego bądź niepodlegającego opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, należy oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem. Zatem, w przypadku gdy płatności o charakterze odszkodowawczym nie będą miały bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony podmiotu zobowiązanego, wtedy kwota otrzymanych odszkodowań nie będzie mieściła się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług i jako taka nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.

Z okoliczności sprawy nie wynika, iż wpłaty uiszczane za zniszczenie lub uszkodzenie podręcznika stanowią wynagrodzenie związane bezpośrednio z dostawą podręcznika. Otrzymane wpłaty za zniszczenie lub uszkodzenie podręcznika nie wiążą się bowiem z jakimkolwiek świadczeniem placówki oświatowej na rzecz rodzica/ucznia. Jak wynika z opisu sprawy rodzic ucznia jest zobowiązany do uiszczenia określonej kwoty w przypadku gdy dziecko uszkodzi lub zniszczy podręcznik i kwota ta stanowi zwrot kosztów zakupu podręcznika. Zatem ww. wpłaty mają charakter odszkodowawczy za zniszczenie lub uszkodzenie podręcznika. Tym samym, nawet w sytuacji gdy zniszczony lub uszkodzony podręcznik przekazywany jest uczniowi, który go zniszczył lub uszkodził, to uiszczona opłata nie stanowi zapłaty za czynność dostawy towaru, o której mowa w art. 7 ustawy.

Biorąc pod uwagę przedstawione okoliczności sprawy oraz ww. przepisy należy stwierdzić, iż czynność, której dotyczy płatność nie można uznać za dostawę towaru w świetle art. 7 ust. 1 ustawy. Istotą dostawy towarów jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Powyższe wiąże się możliwością faktycznego dysponowania rzeczą przez nabywcę, co jest niemożliwe w przypadku podręczników, które pozostają na stanie szkoły (jak ma to miejsce w przypadku części jednostek oświatowych). Także w przypadku przekazania przez część jednostek oświatowych uczniom zniszczonych lub uszkodzonych podręczników nie sposób uznać takiej czynności za transakcję ekwiwalentną związaną z otrzymaniem jakiegokolwiek świadczenia ze strony Wnioskodawcy, gdyż za takie nie można uznać przekazania towaru, który nie przedstawia dla nabywcy żadnej lub przedstawia znikomą wartość użytkową.

Wobec powyższego, otrzymane przez Wnioskodawcę wpłaty z tytułu zniszczenia lub uszkodzenia podręcznika stanowią odszkodowanie a nie należności za czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, zarówno w sytuacji gdy zniszczony lub uszkodzony podręcznik zostaje na stanie szkoły jak i w sytuacji gdy podręcznik ten zostaje przekazany uczniowi.

Reasumując, otrzymane przez Wnioskodawcę wpłaty za zniszczony lub uszkodzony podręcznik nie mieszczą się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy i tym samym nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Podstawa prawna: art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 o podatku od towarów i usług.