0
953
1 lipca gmina przeprowadziła przetarg na sprzedaż nieruchomości wymagającej remontu. Nie prowadziłem jeszcze działalności gospodarczej, a jej rozpoczęcie było uzależnione od zakupu przedmiotowej nieruchomości, gdyż potrzebny był mi lokal na otwarcie hurtowni z materiałami budowlanymi. Przetarg wygrałem i 24 lipca nastąpiło zawarcie transakcji z gminą w formie aktu notarialnego. W akcie notarialnym zapisano, iż nabycie nieruchomości nastąpi do mojego majątku osobistego. Nieruchomość została wydana w dniu podpisania aktu notarialnego. Wpisu do CEIDG dokonałem w dniu 21 lipca podając ten dzień jako dzień rozpoczęcia działalności, a 22 lipca złożyłem formularz VAT-R z zaznaczeniem, że od go dnia wybieram opodatkowanie VAT. W dniu zawarcia aktu notarialnego wprowadziłem nieruchomość do ewidencji środków trwałych i wystąpiłem do gminy o wystawienie faktury na jej zakup. Gmina wystawiła fakturę 8 sierpnia,ale zamiast nr NIP na fakturze wpisano mój PESEL, bo jak stwierdzono w Gminie w dniu przeprowadzenia przetargu nie prowadziłem działalności gospodarczej. Czy mam prawo do odliczenia podatku VAT z tej faktury?
ODPOWIEDŹ
Tak, ma Pan prawo do odliczenia podatku VAT z faktury dokumentującej zakup tej nieruchomości.
UZASADNIENIE
Zgodnie z zasadą określoną w art.86 ust.1 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych czynnemu podatnikowi VAT przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Zatem warunkami umożliwiającymi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego są: posiadanie statusu czynnego podatnika VAT oraz związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.
Związek ten może mieć charakter pośredni lub bezpośredni. Jeżeli w momencie dokonywania zakupów podatnik przeznaczy nabywane usługi lub towary do wykonania czynności opodatkowanych to jednocześnie nabywa uprawnienia do odliczenia podatku VAT naliczonego przy ich nabyciu.
Definicja podatnika podatku od towarów i usług została zawarta w artykule 15 ust.1 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalnością gospodarczą jest wszelka działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Ustawodawca dał podatnikowi możliwość niezwłocznego zrealizowania tego prawa i objęcia nim wszystkich kwot podatku związanych z transakcjami nabycia towarów i usług oraz określił sposób jego realizacji.
Realizacja ta może nastąpić przed faktycznym wykorzystaniem nabywanych towarów i usług. Dzieje się tak np. przy ponoszeniu nakładów inwestycyjnych na obiekt, który dopiero po ukończeniu jego budowy będzie wykorzystywany do czynności opodatkowanych. Wystarczy zatem by okoliczności nabycia towarów i usług oraz charakter prowadzonej lub planowanej przez podatnika działalności gospodarczej świadczyły o ich wykorzystaniu do czynności opodatkowanych.
Jednak z prawa do odliczenia podatku podatnik może dopiero skorzystać w momencie zarejestrowania się jako czynny podatnik VAT (art.88 ust. 4 ustawy o VAT). W zgłoszeniu rejestracyjnym VAT-R wskazał Pan od jakiego dnia traci prawo do zwolnienia z VAT lub rezygnuje z tego prawa oraz okres za który złoży pierwszą deklarację VAT. Jest to jednocześnie okres od którego może Pan korzystać z prawa do odliczania podatku naliczonego m.in. z tytułu wydatków poniesionych na zakup nieruchomości.
W celu zrealizowania nabytego prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego z ww. zakupami inwestycyjnymi konieczne jest złożenie deklaracji dla potrzeb podatku od towarów i usług za okres rozliczeniowy, w którym otrzymał Pan fakturę VAT dokumentującą poniesione wydatki, lub odpowiednio za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych. Terminy, w których można zrealizować prawo do odliczenia podatku naliczonego zostały określone w art. 86 ustawy. Jak wynika z art. 86 ust. 10 i 10b pkt 1 w momencie powstania obowiązku podatkowego u kontrahenta, od którego nabyto lub zaimportowano towar lub usługę podatnik nabywa prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu przedmiotowych towarów i usług jednak nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym otrzymał fakturę.
Z kolei stosownie do art. 86 ust. 11, jeżeli podatnik nie dokona obniżenia kwoty podatku należnego w terminie określonym w ust. 10, 10d i 10e może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych. W konsekwencji należy uznać, iż w sytuacji gdy zarejestrowany podatnik VAT dokonuje nabycia towarów i usług, które w przyszłości planuje wykorzystać do wykonywania czynności opodatkowanych wówczas co do zasady ma prawo na każdym etapie realizowania inwestycji do bieżącego odliczania podatku VAT od zakupów z nią związanych.
Z uwagi na to, iż zakupił Pan nieruchomość z myślą rozpoczęcia działalności gospodarczej ( hurtowni materiałów budowlanych) istnieje związek dokonanych zakupów inwestycyjnych z czynnościami opodatkowanymi podatkiem VAT w związku z czym będzie Panu przysługiwało prawo do odliczenia tego podatku z faktur je dokumentujących.
Na mocy art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.
Z art. 106b ust. 1 pkt 1 wynika, iż podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą dostawę towarów i świadczenie usług na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.
Niezbędne elementy, które powinna zawierać faktura zostały enumeratywnie określone w art. 106e ust. 1. Są to między innymi:
numer, za pomocą którego wystawca faktury jest zidentyfikowany na potrzeby podatku, z zastrzeżeniem pkt 24 lit. a oraz
numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej, pod którym otrzymał on towary lub usługi, z zastrzeżeniem pkt 24 lit. b.
Jak wynika z art. 3 ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników identyfikatorem podatkowym jest:
numer PESEL – w przypadku podatników będących osobami fizycznymi objętymi rejestrem PESEL nieprowadzących działalności gospodarczej lub niebędących zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług (pkt 1);
NIP – w przypadku pozostałych podmiotów podlegających obowiązkowi ewidencyjnemu, o którym mowa w art. 2 (pkt 2).
Z opisu sprawy wynika, że w dniu przetargu nie prowadził Pan działalności gospodarczej, a zatem nie był Pan również zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT, bowiem rozpoczęcie działalności gospodarczej zależało od wyniku przetargu, warunkiem było nabycie przedmiotowej nieruchomości. W związku z tym należy uznać, iż nieruchomość ta została nabyta do działalności gospodarczej.
W dniu zawarcia transakcji – podpisania aktu notarialnego był Pan zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, dlatego właściwym dla Pana identyfikatorem podatkowym jest NIP. Z uwagi na rolę dowodową faktury przy rozliczaniu podatku od towarów i usług wszystkie jej elementy powinny być prawidłowe.
Należy jednak zauważyć, iż brak numeru NIP nabywcy na fakturze nie dyskwalifikuje jej jako dokumentu pozwalającego na odliczenie podatku VAT. Jeżeli faktura odzwierciedla rzeczywistą transakcję i zawiera inne elementy pozwalające na identyfikację nabywcy np. jego nr PESEL to możemy mówić tylko o jej wadliwości. Tego rodzaju wadliwości faktury powodują, że nie spełnia ona wymogów wynikających z ustawy o podatku VAT, ale nie mają wpływu na przedmiot, podstawę i wysokość opodatkowania. Wśród przesłanek ograniczających odliczenie podatku VAT wynikających z art.88 ustawy o VAT nie wymieniono braku numeru NIP.
Wpisanie przez gminę numeru PESEL zamiast NIP należy uznać jako błąd, który stanowi o wadliwości faktury w obszarze oznaczenia podmiotu dokonującego nabycia nieruchomości. W tej sytuacji ma Pan prawo na podstawie art.106k ustawy o podatku od towarów i usług, przesłać gminie fakturę nazywaną notą korygującą i określić w niej, iż zamiast numeru PESEL powinien zostać wpisany Pana NIP i oczywiście odliczyć podatek VAT wynikający z tej faktury.
Emilia Wach
