0
1332
O tym, czy wynagrodzenie motywacyjne wobec kontrahenta z tytułu wielkości sprzedaży lub terminowości regulowania należności przyjmuje formę premii pieniężnej (procentowej lub kwotowej) czy rabatu obniżającego obrót decyduje wybrana przez przedsiębiorcę strategia gospodarcza, co sprzeciwia się możliwości decydowania przez organ podatkowy o zakwalifikowaniu udzielonej przez podatnika premii pieniężnej jako rabatu obniżającego jego obrót.
Tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku I FSK 432/10 z 24 marca 2011 roku.
Sytuacja podatnika
Wnioskodawca, spółka działająca jako grupa zakupowo-sprzedażowa, zrzesza małe i średnie firmy handlujące materiałami budowlanymi. Spółka ta podpisuje z dostawcami umowy, które określają między innymi warunki udzielania premii pieniężnych. Zapisy umowne stanowią, że premie pieniężne mogą być udzielane bez względu na wysokość obrotu lub z tytułu osiągnięcia określonego poziomu obrotów w danym okresie rozliczeniowym wynoszącym miesiąc, kwartał, półrocze lub rok. Premie pieniężne otrzymywane od dostawców mogą być również uwarunkowane terminowymi płatnościami faktur. Rozliczenie premii, w zależności od zawartej umowy, następuje na podstawie noty obciążeniowej wystawianej przez otrzymującego premię lub noty uznaniowej wystawianej przez udzielającego premii, po wcześniejszym potwierdzeniu wzajemnych obrotów. Na podstawie odrębnych porozumień spółka świadczy również na rzecz dostawców usługi marketingowe wspierające sprzedaż, ale ich świadczenie jest odrębnie opodatkowywane i dokumentowane fakturami VAT.
Otrzymywane i wypłacane przez wnioskodawcę premie nie są wynagrodzeniem za opisane powyżej działania marketingowe. W związku z powyższym, 24 kwietnia 2009 roku spółka zwróciła się do Ministra Finansów z wnioskiem o udzielenie pisemnej interpretacji i zadała pytanie, czy w przedstawionym stanie faktycznym ma miejsce odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy o podatku od towarów i usług. W odpowiedzi na zapytanie spółki działający z upoważnienia Ministra Finansów organ podatkowy wydał interpretację podatkową, w której stwierdził, że opisane przez wnioskodawcę premie pieniężne wypłacane odbiorcom stanowią rabat obniżający wartość konkretnych dostaw udokumentowanych poszczególnymi fakturami, zmniejszający – zgodnie z art.29 ust.4 ustawy o VAT – podstawę opodatkowania. Taki rabat wymaga – w ocenie organu – wystawienia faktury korygującej.
Opisana powyżej interpretacja Ministra Finansów została przez spółkę zaskarżona i w wyniku złożonej skargi wydany został wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach stwierdzający, że skarga nie jest zasadna, a zatem potwierdzający stanowisko organu podatkowego. Wyrok ten został następnie zaskarżony przez wnioskodawcę, w następstwie czego 24 marca 2011 roku wydany został wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego uchylający wyrok sądu wojewódzkiego oraz interpretację Ministra Finansów.
Uzasadnienie wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego
W wydanym wyroku sąd administracyjny uwzględnił skargę podatnika i wyraził następujące stanowisko w przedstawionej sprawie: „Trafnie w skardze kasacyjnej stwierdzono, że inna jest istota premii pieniężnej a inna udzielenia rabatu.(…) Wypłacana nabywcy przez dostawcę premia pieniężna jedynie z tytułu osiągnięcia przez niego satysfakcjonującej dostawcę wielkości obrotów, nieodnosząca się do konkretnych transakcji, stanowi nagrodę za osiągnięcie tego rezultatu. Premia tego rodzaju ma charakter motywacyjny, a jej wielkość może zostać określona różnymi metodami (np. procentowo od obrotu za dany okres rozliczeniowy, czy kwotowo). Rabat natomiast to obniżenie ceny transakcyjnej towaru lub usługi, mające formę bonifikaty, opustu, uznanej reklamacji lub skonta. (…) Oczywiście rację ma Sąd pierwszej instancji, że efekt ekonomiczny w danym okresie rozliczeniowym, przyznania premii pieniężnej lub udzielenia rabatu, może być zbliżony, lecz z tego powodu nie można utożsamiać tych czynności.(…) To w gestii dostawcy pozostaje rodzaj motywacji współpracujących z nim odbiorców.
Organy podatkowe nie mają uprawnienia do ingerowania w politykę gospodarczą prowadzoną przez podatnika, gdyż godziłoby to w swobodę prowadzenia działalności gospodarczej. W sytuacji zatem, gdy podatnik dla celów motywacyjnych przyjmuje instytucję udzielania odbiorcom premii pieniężnych za wysokość osiągniętych obrotów lub terminowość regulowania należności w określonym okresie rozliczeniowym, nie ma podstaw do traktowania tego sposobu postępowania podatnika – wbrew jego woli – jako instytucji rabatu, obniżającego jego obrót z konkretnych transakcji, czyli pierwotnie zastosowane przez niego ceny towarów lub usług. Udzielenie rabatu jest bowiem autonomiczną decyzją podatnika, która wiąże się z jego strategią cenową i nie może być ona narzucana podmiotowi gospodarczemu bez jego woli, tylko z tego względu, że efekt ekonomiczny udzielenia premii odbiorcy będzie odpowiadał przyznaniu rabatu w stosunku do wszystkich łączących ich transakcji w tym okresie.(…)
Ingerowanie przez organy podatkowe w swobodę działalności gospodarczej podatnika jest uprawnione jedynie w sytuacji dozwolonej jednoznaczną normą prawa podatkowego. Niedopuszczalne jest interpretowanie przez organ podatkowy podejmowanych przez podatnika działań gospodarczych w sposób sprzeczny z jego intencjami, gdy działania te nie wyczerpują hipotezy żadnej normy podatkowej i nie stanowią nadużycia prawa. Za szczególnie bezpodstawne należy uznać takie postępowanie, gdy organ z podejmowanych działań podatnika wywodzi – wbrew jego intencjom – konieczność obniżenia przez niego podstawy opodatkowania (obrotu), a tym samym zmniejszenia wielkości zobowiązania podatkowego (lub zwiększenia nadwyżki podatku naliczonego nad należnym), w sytuacji gdy podatnik nie udziela swoim kontrahentom prawnie dopuszczalnych i obowiązkowych rabatów (bonifikat, opustów, uznanych reklamacji i skont), udokumentowanych fakturami korygującymi.”
Podstawa prawna: art.8 i art.29 ust.4 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
