Sprzedaż samochodu a prawo do zwolnienia podmiotowego

ODPOWIEDŹ

Tak, przy sprzedaży takiego samochodu powinien Pan zarejestrować się jako podatnik VAT.

UZASADNIENIE

Zgodnie z art.5 ust.1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług opodatkowaniu VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Art.7 ust.1 ustawy stanowi, iż przez dostawę towarów, o której mowa w art.5 ust.1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast towarami, w myśl art.2 pkt 6 ustawy, są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii. Zgodnie z ww. przepisami, samochód spełnia definicję towaru wynikającą z art.2 pkt 6 ustawy, a jego sprzedaż jest traktowana jako czynność odpłatnej dostawy towarów na terytorium kraju i co do zasady podlega opodatkowaniu VAT.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów w rozumieniu art.5 ustawy o VAT podlega jednak opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika. Stosownie do art.15 ust.1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust.2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza – na mocy ust.2 powołanego artykułu – obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W celu ustalenia czy dana czynność powinna być uznana za dokonaną w ramach prowadzonej działalności gospodarczej czy jest dokonywana w ramach sprzedaży majątku prywatnego warto przywołać wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 15 września 2011 roku w sprawach połączonych C-180/10 i C-181/10, z którego wynika, że elementem decydującym o tym, czy podatnika należy uznać za podmiot prowadzący działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży (a więc i za podatnika podatku od towarów i usług), jest to czy sprzedawca w celu dokonania sprzedaży podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu towarem, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców. Wyrok ten dotyczył wprawdzie sprzedaży nieruchomości, ale naszym zdaniem, może być stosowany przez analogię w przypadku opisanym w pytaniu. Innym elementem poruszanym w orzecznictwie sądów administracyjnym, który może decydować o uznaniu sprzedaży danego środka trwałego za dokonaną w ramach prowadzonej działalności gospodarczej jest zamiar, z jakim został on nabyty. Jeżeli dany środek został nabyty w celu prywatnego wykorzytania, a potem z jakiegoś powodu sprzedany, jego sprzedaż nie może być uznana za dokonaną w ramach działalności gospodarczej. Jeżeli jednak towar został zakupiony w celach zarobkowych, istnieje duże prawdopodobieństwo, że jego sprzedaż zostanie uznana za dokonaną w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

W świetle powyższego, gdy przedsiębiorca sprzedaje swój prywatny samochód, służący jego celom osobistym, a samochód ten nie został nabyty w celu jego odsprzedaży, to taka sprzedaż będzie dla celów VAT obojętna i obowiązek wykazania VAT należnego nie powstanie. Inaczej jest w sytuacji, gdy samochód został nabyty w celu odsprzedaży. Wówczas czynność taką na potrzeby ustawy o VAT należy uznać za wykonywaną w ramach działalności gospodarczej. Skutkuje to koniecznością rozliczenia VAT z tytułu sprzedaży samochodu.

Opisana w pytaniu transakcja naszym zdaniem spełnia obie wymieniane w orzecznictwie przesłanki przemawiające za tym, żeby uznać ją za dokonaną w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Okoliczności sprawy wskazują bowiem na to, że dokonując sprzedaży pojazdu będzia Pan działał w charakterze handlowca, ponieważ już w chwili zakupu samochodu Pana zamiarem była jego sprzedaż z zyskiem. Ponadto, zamierza Pan dokonać czynności zmierzającej do podniesienia wartości samochodu (a zatem osiągnięcia większego zysku), jaką jest dokonanie jego remontu, najprawdopodobniej w warsztacie, który prowadzi Pan w ramach działalności gospodarczej. Zatem dostawa ta będzie przejawem działalności gospodarczej i będzie podlegać opodatkowaniu VAT. W przypadku sprzedaży przedmiotowego samochodu należałoby zatem uznać Pana za podatnika prowadzącego działalność gospodarczą w myśl art. 15 ustawy o podatku od towarów i usług.

Jak wynika z pytania, jest Pan podatnikiem zwolnionym podmiotowo od VAT. Zgodnie z art.113 ust.13 pkt 1 lit. b ustawy o podatku od towarów i usług zwolnień podmiotowych od podatku nie stosuje się do podatników dokonujących dostaw towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym. Zgodnie ze stanowiskiem organów podatkowych i sądów podatnicy, którzy nie rozliczają VAT ze względu na uzyskiwanie niewielkich obrotów, dokonując sprzedaży samochodu osobowego (nawet jeżeli sprzedaż ma charakter jednorazowy), tracą prawo do zwolnienia podmiotowego od VAT. Samochód osobowy jest bowiem towarem podlegającym opodatkowaniu podatkiem akcyzowym. Stanowisko takie zajął na przykład Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 11 stycznia 2013 roku nr ITPP1/443-1262a/12/MN. W związku z tym, sprzedaż samochodu opisanego w pytaniu pozbawia Pana prawa do korzystania ze zwolnienia podmiotowego od VAT.

Generalnie sprzedaż samochodu podlega opodatkowaniu podstawową stawką podatku, która aktualnie wynosi 23%. W szczególnych sytuacjach, podatnikowi dokonującemu sprzedaży samochodu przysługuje prawo do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług. Zgodnie z art.43 ust.1 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług zwalnia się od podatku dostawę towarów używanych, pod warunkiem że w stosunku do tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Przez towary używane rozumie się ruchomości, których okres używania przez podatnika dokonującego ich dostawy wyniósł co najmniej pół roku po nabyciu prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel (art. 43 ust. 2 ustawy o VAT). W związku z tym, że, jak wynika z pytania, zamierza Pan sprzedać samochód przed upływem 6 miesięcy, nie ma Pan prawa do zastosowania zwolnienia od VAT przy jego sprzedaży i powinien Pan zastosować stawkę 23%.

Jeżeli, jako osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą posiada pan fakturę dokumentującą nabycie samochodu, może Pan odliczyć podatek naliczony z tej faktury. W związku z tym, że sprzedaż samochodu będzie opodatkowana VAT, może Pan odliczyć cały podatek naliczony z otrzymanej faktury, gdyż zgodnie z art.3 ust.2 pkt 7 lit.a ustawy z dnia 16 grudnia 2010 roku o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym ograniczenie prawa do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu samochodów osobowych nie dotyczy przypadków, gdy przedmiotem działalności podatnika jest odsprzedaż tych samochodów. Przy odliczeniu podatku nie jest przeszkodą fakt, że w momencie otrzymania faktury nie był Pan czynnym podatnikiem VAT. W świetle wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego o sygnaturze I FSK 268/11 z 20 kwietnia 2011 roku ważne jest to, żeby w momencie dokonywania odliczenia był Pan zarejestrowanym podatnikiem VAT. Odliczenie może nastąpić w rozliczeniu za okres, w którym otrzymał Pan fakturę lub za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych (art.86 ust.10 pkt 1 i ust.11 ustawy o VAT).

Bożena Sawicka