Sprzedaż towaru na rzecz podmiotu z kraju trzeciego z dostawą na terytorium państwa UE

ODPOWIEDŹ

Przedmiotową sprzedaż towaru będzie można uznać za eksport, pod warunkiem otrzymania dokumentów potwierdzających wywóz towaru na Białoruś. W przeciwnym razie dostawę należy opodatkować stawką VAT właściwą dla tego towaru w kraju.

UZASADNIENIE

Wywóz towarów z Polski do innego państwa członkowskiego uważany jest, co do zasady, za wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

W myśl art. 13 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, zwanej dalej ustawą o VAT, przez wewnątrzwspólnotową dostawę towarów podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług rozumie się wywóz towarów z terytorium Polski na terytorium innego państwa członkowskiego. Przepis ten ma zastosowanie pod warunkiem, że nabywca towarów jest podatnikiem podatku od wartości dodanej zidentyfikowanym na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju (art. 13 ust. 2 ustawy).

Zgodnie natomiast z art. 42 ust. 1 ustawy o VAT wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów podlega opodatkowaniu według stawki podatku 0%, pod warunkiem że podatnik dokona dostawy na rzecz nabywcy posiadającego właściwy i ważny numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych, nadany przez państwo członkowskie właściwe dla nabywcy, zawierający dwuliterowy kod stosowany dla podatku od wartości dodanej oraz składając deklarację podatkową, w której wykazuje tę dostawę towarów, jest zarejestrowany jako podatnik VAT UE.

Ponadto, aby daną dostawę można było opodatkować stawką 0% podatnik, czyli polski dostawca, powinien posiadać przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy w swojej dokumentacji dowody, że towary będące przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy zostały wywiezione z terytorium kraju i dostarczone do nabywcy na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju. Powyższymi dowodami są wymienione dokumenty w art. 42 ust. 3-5 ustawy o VAT.

Z powołanych wyżej przepisów ustawy o VAT wynika zatem, iż jednym z warunków koniecznych do uznania, iż transakcja stanowi wewnątrzwspólnotową dostawę towarów, jest status nabywcy jako podatnika podatku od wartości dodanej, zidentyfikowanego na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej innym niż terytorium RP.

Z pytania Czytelnika wynika, że nabywcą towaru jest firma z siedzibą na Białorusi a sprzedany towar ma zostać dostarczony do oddziału na Litwie. W związku z powyższym podstawowe znaczenie ma fakt, czy podatnik z Białorusi jest zidentyfikowany na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych na terytorium Litwy. Z treści pytania nie wynika taka informacja, a zatem w takim przypadku przedmiotowa sprzedaż nie może być rozpoznana jako wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów. Dostawa towaru, w ramach której nabywcą jest podmiot z kraju trzeciego, nie posiadający numeru identyfikacyjnego dla potrzeb transakcji wewnątrzwspólnotowych, nie może być uznana za wewnątrzwspólnotową dostawę towarów, mimo że towar jest wywożony z Polski do innego kraju unijnego w wykonaniu dostawy, nie jest bowiem spełniony warunek określony w art. 13 ust. 2 ustawy o VAT. 

W opisanej sytuacji należy zastanowić się, czy Czytelnik może rozpoznać eksport towarów na Białoruś, ponieważ docelowo towar zostanie dostarczony przez nabywcę z Litwy na Białoruś. Stosownie do art. 2 pkt 8 ustawy o VAT przez eksport towarów rozumie się dostawę towarów wysyłanych lub transportowanych z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej przez:

• a) dostawcę lub na jego rzecz (tzw. eksport bezpośredni), lub

• b) nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz, z wyłączeniem towarów wywożonych przez samego nabywcę do celów wyposażenia lub zaopatrzenia statków rekreacyjnych oraz turystycznych statków powietrznych lub innych środków transportu służących do celów prywatnych (tzw. eksport pośredni)

- jeżeli wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej jest potwierdzony przez urząd celny określony w przepisach celnych.

Z kolei, na podstawie art. 41 ust. 4 i ust. 6 ustawy o VAT w eksporcie bezpośrednim towarów, stawka podatku wynosi 0%, pod warunkiem, że podatnik przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy otrzymał dokument potwierdzający wywóz towaru poza terytorium Unii Europejskiej. Na podstawie art. 41 ust. 6a dokumentem, o którym mowa w ust. 6, jest w szczególności:

1. dokument w formie elektronicznej otrzymany z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych albo potwierdzony przez urząd celny wydruk tego dokumentu;

2. dokument w formie elektronicznej pochodzący z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych, otrzymany poza tym systemem, jeżeli zapewniona jest jego autentyczność;

3. zgłoszenie wywozowe w formie papierowej złożone poza systemem teleinformatycznym służącym do obsługi zgłoszeń wywozowych albo jego kopia potwierdzona przez urząd celny.

W myśl art. 41 ust. 7 ustawy jeżeli warunek, o którym mowa w ust. 6, nie został spełniony, podatnik nie wykazuje tej dostawy w ewidencji, o której mowa w art. 109 ust. 3, za dany okres rozliczeniowy, lecz w okresie następnym, stosując stawkę podatku 0%, pod warunkiem otrzymania dokumentu wymienionego w ust. 6 przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za ten następny okres. W przypadku nieotrzymania tego dokumentu w terminie określonym w zdaniu poprzednim mają zastosowanie stawki właściwe dla dostawy tego towaru na terytorium kraju. Przepis ust. 7 stosuje się w przypadku, gdy podatnik posiada dokument celny potwierdzający procedurę wywozu. Otrzymanie przez podatnika dokumentu potwierdzającego wywóz towaru poza terytorium Unii Europejskiej w terminie późniejszym niż określony w ust. 6 i 7 upoważnia podatnika do dokonania korekty podatku należnego w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym podatnik otrzymał ten dokument (art. 41 ust. 9).

Art. 41 ust. 11 stwierdza natomiast, że przepisy ust. 4 i 5 stosuje się odpowiednio w eksporcie towarów, o którym mowa w art. 2 pkt 8 lit. B (eksporcie pośrednim), jeżeli podatnik przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym dokonał dostawy towarów, otrzymał dokument, o którym mowa w ust. 6, z którego wynika tożsamość towaru będącego przedmiotem dostawy i wywozu. Przepisy ust. 7 i 9 stosuje się odpowiednio.

Z powyższych przepisów wynika, że eksportem towarów jest potwierdzony przez urząd celny określony w przepisach celnych wywóz towarów. Warunkiem zastosowania preferencyjnej 0% stawki podatku VAT jest posiadanie odpowiednich dokumentów spełniających warunki określone w przepisach celnych, które jednoznacznie potwierdzają wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej.

W przedmiotowej sprawie towar zostaje wysłany do oddziału na Litwę a z Litwy nabywca z Białorusi sam przetransportuje towar na Białoruś. Za transport towaru odpowiada nabywca. W takiej sytuacji nabywca, dokonując wywozu towaru poza terytorium UE będzie zobligowany do dokonania odprawy celnej we własnym imieniu, poprzez podanie swoich danych w zgłoszeniu celnym jako nadawca/eksporter, mający siedzibę na terytorium Republiki Białorusi.

Co prawda wywóz tych towarów nie nastąpi z terytorium kraju poza terytorium UE, jednak po przetransportowaniu towaru przez Czytelnika na Litwę zostanie on wywieziony poza terytorium UE przez nabywcę, zatem, zdaniem Redakcji nastąpi w tym przypadku eksport pośredni, a Czytelnik będzie miał prawo do zastosowania stawki VAT

w wysokości 0% z tytułu eksportu towarów, jeżeli przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym dokonał sprzedaży towaru, otrzyma od nabywcy kopię dokumentu, w którym urząd celny określony w przepisach celnych potwierdził wywóz tych towarów poza terytorium Unii Europejskiej. Z kopii dokumentu musi wynikać tożsamość towaru będącego przedmiotem dostawy i wywozu (art. 41 ust. 11 ustawy o VAT).

Jeżeli przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym dokonano dostawy towarów, Czytelnik nie będzie posiadał kopii dokumentu wywozowego, wówczas nie wykazuje tej dostawy w ewidencji VAT za dany okres rozliczeniowy, lecz w okresie następnym, stosując stawkę podatku 0%, pod warunkiem otrzymania kopii dokumentu przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za ten następny okres. W przypadku nieotrzymania tego dokumentu w terminie określonym w zdaniu poprzednim mają zastosowanie stawki właściwe dla dostawy tego towaru na terytorium kraju (art. 41 ust. 7 ustawy o VAT).

Otrzymanie przez Czytelnika odpowiedniego dokumentu w terminie późniejszym da uprawnienie do dokonania korekty podatku należnego w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym otrzyma ten dokument (art. 41 ust. 9 ustawy o VAT).

W związku z powyższym, jeżeli w wyniku dokonanej dostawy nastąpi wywóz towaru z terytorium Unii Europejskiej na terytorium kraju trzeciego przez kontrahenta z Białorusi, który organizuje transport towaru a Czytelnik przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy posiadać będzie stosowne dokumenty spełniające warunki określone w przepisach celnych, które jednoznacznie potwierdzą wywóz towarów poza granicę Unii Europejskiej, to Czytelnik będzie uprawniony do opodatkowania opisanej dostawy stawką podatku w wysokości 0%, z uwzględnieniem art. 41 ust. 7 i 9 ustawy.

Marta Rusin

Podstawa prawna: art. 2 pkt 8 lit. b, art. 13, art. 41 ust. 4-11, art. 42 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług