Sprzedaż udziału w nieruchomości a opodatkowanie VAT

Takie stanowisko potwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 22 czerwca 2012 roku nr ILPP1/443-433/08/12-S/AKr.

Sytuacja podatnika

Wnioskodawca z małżonką, będąc na prawach współwłasności ustawowej, dokonali w roku 2006 sprzedaży udziałów w dwóch działkach rolnych, oznaczonych w rejestrze gruntów jako grunty rolne. Sprzedane działki pochodziły z majątku osobistego, niezwiązanego z działalnością gospodarczą. Od dokonanych transakcji nie zapłacono podatku od towarów i usług.

Małżonkowie zamierzają do końca pierwszego półrocza 2008 r., z posiadanego majątku osobistego, składającego się m. in. z udziału 1/2 części w dwóch działkach rolnych nr 4 AM-9 i nr 145 AM-1, sprzedać udział wynoszący 1/2 części w działce gruntu nr 145 AM-1, o powierzchni 0,2181 ha, oznaczonej w rejestrze gruntów jako grunty orne. Sprzedaż ta nie jest związana z działalnością gospodarczą, a jedynie jest sprzedażą części majątku osobistego. Opisana wyżej nieruchomość została nabyta do majątku osobistego i nie była nabywana w celach handlowych. Nabywcą przedmiotowego udziału będzie osoba fizyczna, prowadząca działalność gospodarczą, która w dniu nabycia zapłaci 2% podatku PCC.

W uzupełnieniu do wniosku, Zainteresowany oświadczył, iż grunty rolne zostały nabyte w celu powiększenia gospodarstwa rolnego. Na przedmiotowych działkach Wnioskodawca nie prowadził i nie prowadzi działalności rolniczej, również nie udostępniał i nie udostępnia gruntów innym osobom na podstawie umowy dzierżawy (użyczenia). Zainteresowany nie posiada i nigdy nie posiadał statusu rolnika ryczałtowego, w rozumieniu art. 2 pkt 19 ustawy o VAT.

Zgodnie z obowiązującym planem zagospodarowania przestrzennego, działka nr 145 AM-1 przeznaczona na sprzedaż znajduje się na terenie oznaczonym symbolem 3.MWU – zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna.

W związku ze zmianą przeznaczenia gruntu i niewielką powierzchnią przedmiotowej działki oraz brakiem możliwości dalszego powiększenia gospodarstwa rolnego, Wnioskodawca podjął decyzję o sprzedaży udziału w działce nr 145 AM-1 firmie developerskiej, będącej właścicielem większości sąsiednich gruntów.

W związku z powyższym zadano pytanie czy przewidywana transakcja sprzedaży nieruchomości (udziału wynoszącego 1/2 części w działce nr 145 o powierzchni 0,2181 ha) będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług...

Zdaniem Wnioskodawcy, czynność sprzedaży udziału w nieruchomości, nie będzie podlegała podatkowi VAT, gdyż wykonując tę czynność Wnioskodawca wraz z małżonką nie są podatnikami VAT. Wskazuje na to wyrok składu siedmiu sędziów NSA z dnia 29 października 2006 r., sygn. akt I FPS 3/07, w którym Sąd – na kanwie sprawy dotyczącej sprzedaży przez osobę fizyczną działek budowlanych – wskazał w jakich okolicznościach dany podmiot należy uznać za podatnika VAT. NSA rozstrzygając ten spór, za trafne uznał stanowisko podatników i orzekł, iż przepisy art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy o VAT, powinny być rozumiane w ten sposób, że warunkiem sine qua non uznania, iż dany podmiot działa w charakterze podatnika podatku od towarów i usług jest ustalenie, czy działa on jako producent, handlowiec, usługodawca, pozyskujący zasoby naturalne rolnik lub jako osoba wykonująca wolny zawód. Ani formalnie status danego podmiotu jako podatnika zarejestrowanego, ani okoliczność, że dana czynność została wykonana wielokrotnie lub jednorazowo, lecz z zamiarem częstotliwości, nie mogą przesądzać o opodatkowaniu tej czynności bez każdorazowego ustalenia, że w odniesieniu do tej konkretnej czynności podmiot ten wystąpił w charakterze podatnika podatku od towarów i usług. Podobne stanowisko prezentuje wyrok NSA z dnia 24 kwietnia 2007 r., sygn. akt I FSK 603/06.

W świetle powyższych orzeczeń NSA, przedmiotowa sprzedaż udziału w gruncie nie będzie podlegała podatkowi VAT, gdyż Wnioskodawca nie prowadzi w tym zakresie działalności handlowej i nie jest ona związana z prowadzeniem działalności gospodarczej, lecz sprzedaż ta ma charakter okazjonalny, niezawodowy i dotyczy majątku osobistego. Sprzedawany udział w nieruchomości, nie był nabywany w celach handlowych lecz w celach osobistych.

Stanowisko Izby Skarbowej

W dniu 17 lipca 2008 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu wydał interpretację indywidualną nr ILPP1/443-433/08-6/AK, w której stwierdził, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 21 kwietnia 2008 r. (data wpływu 24 kwietnia 2008 r.) jest nieprawidłowe.

Biorąc pod uwagę stan prawny oraz przepisy ustawy o podatku od towarów i usług w ww. interpretacji indywidualnej stwierdzono, że sprzedaż udziału w przedmiotowej działce będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Pismem z dnia 28 lipca 2008 r. (data wpływu 1 sierpnia 2008 r.) Wnioskodawca wezwał tut. Organ do usunięcia naruszenia prawa w interpretacji indywidualnej z dnia 17 lipca 2008 r., nr ILPP1/443-433/08-6/AK.

W odpowiedzi na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa z dnia 27 sierpnia 2008 r., nr ILPP1/443/W-67/08-2/HMW Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w wyniku ponownej analizy sprawy, z uwzględnieniem zarzutów przytoczonych w wezwaniu, stwierdził brak podstaw do zmiany interpretacji indywidualnej w przedmiotowej sprawie.

W związku z powyższym, do tut. Organu w dniu 29 września 2008 r. wpłynęła skarga na przedmiotową interpretację indywidualną skierowana do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.

Wyrokiem z dnia 3 lutego 2009 r., sygn. akt I SA/Wr 1162/08 Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu uchylił zaskarżoną interpretację indywidualną.

W dniu 30 marca 2009 r. Minister Finansów wniósł skargę kasacyjną od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 3 lutego 2009 r.

Postanowieniem z dnia 8 lipca 2010 r. Naczelny Sąd Administracyjny zawiesił postępowanie w związku z zadanym w przedmiotowej kwestii pytaniem prejudycjalnym skierowanym do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Postanowieniem z dnia 20 października 2011 r. sygn. I FSK 888/09 Naczelny Sąd Administracyjny podjął zawieszone postępowanie.

Wyrokiem z dnia 26 stycznia 2012 r., sygn. akt I FSK 1818/11 Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną.

Zatem prawomocny stał się wyrok WSA z dnia 3 lutego 2009 r. sygn. akt I SA/Wr 1162/08.

W świetle obowiązującego stanu prawnego - biorąc pod uwagę rozstrzygnięcie zawarte w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 3 lutego 2009 r., sygn. akt I SA/Wr 1162/08 oraz w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 26 stycznia 2012 r., sygn. akt I FSK 1818/11 - stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54 poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2. eksport towarów;

3. import towarów;

4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy, towarami są rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Art. 7 ust. 1 ustawy stanowi, iż przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Zgodnie z przedstawionymi przepisami, grunt spełnia definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a jego sprzedaż jest traktowana jako czynność odpłatnej dostawy towarów na terytorium kraju.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę w rozumieniu art. 7 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy).

W świetle powyższego wykonywanie przez podmiot czynności wymienionej w art. 5 ustawy o VAT (w tym odpłatnej dostawy towarów) nie jest wystarczającą przesłanką do jej opodatkowania podatkiem od towarów i usług, gdyż warunkiem opodatkowania jest, aby podmiot działał w charakterze podatnika, tj. wykonywał samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy.

Aby zatem dostawę towarów (nawet jednorazową) uznać za działalność gospodarczą, należy wykazać, że w momencie jej realizacji podatnik miał zamiar dokonywać takich czynności wielokrotnie, a wykorzystywane przez niego towary, czy usługi zostały nabyte w celu spożytkowania ich do wykonywania tej czynności.

W rozumieniu powyższych twierdzeń pomóc mogą również zapisy orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 29 października 2007 r., sygn. akt I FPS 3/07, w myśl którego formalny status danego podmiotu jako podatnika zarejestrowanego, a także okoliczność, że dana czynność została wykonana wielokrotnie lub jednorazowo, lecz z zamiarem częstotliwości nie mogą przesądzać o opodatkowaniu tej czynności bez każdorazowego ustalenia, czy w odniesieniu do konkretnej czynności podmiot ten występował w charakterze podatnika podatku VAT.

W kwestii opodatkowania dostawy gruntu istotne jest czy w świetle zaprezentowanego we wniosku zdarzenia przyszłego Wnioskodawca w celu dokonania sprzedaży gruntu podjął aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producenta, handlowca i usługodawcę w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, co skutkuje koniecznością uznania jego za podmiot prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu tego przepisu, a więc za podatnika podatku od towarów i usług, czy też sprzedaż nastąpiła w ramach zarządu majątkiem prywatnym. Zwykłe nabycie lub sprzedaż rzeczy nie stanowi wykorzystywania w sposób ciągły majątku rzeczowego w celu uzyskania z tego tytułu dochodu w rozumieniu art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej – Dz. U. UE L 347.1 ze zm. – (a tym samym art. 15 ust. 2 ustawy) jako, że jedynym przychodem z takich transakcji może być ewentualny zysk ze sprzedaży tej rzeczy.

Z zawartego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego nie wynika jakiekolwiek aktywne działanie Wnioskodawcy, tj. uzyskanie zezwolenia na budowę dla tych gruntów, uzbrojenie, ogłoszenie w prasie w poszukiwaniu nabywców, itd., które wskazywałoby na aktywność w zakresie obrotu nieruchomościami.

Ponadto, jak wynika z orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 15 września 2011 r. w sprawach C-180 i C-181, dostawę gruntu przeznaczonego pod zabudowę należy uznać za objętą podatkiem od wartości dodanej, pod warunkiem, że transakcja ta nie stanowi jedynie czynności związanej ze zwykłym wykonywaniem prawa własności. Przy spełnieniu powyższych warunków nie ma znaczenia fakt, iż podmiot dokonujący dostawy jest „rolnikiem ryczałtowym”.

(…) Mając na względzie powołane przepisy prawa oraz opisane zdarzenie przyszłe wskazać należy, iż w przedmiotowej sprawie brak jest przesłanek pozwalających uznać, że dokonując dostawy przedmiotowego udziału w działce Wnioskodawca wystąpi w charakterze podatnika. Jak wcześniej wyjaśniono, aby uznać określoną sprzedaż za opodatkowaną podatkiem VAT nie wystarczy stwierdzić jedynie dostawę towarów, lecz wymagane jest określenie podmiotu dokonującego dostawy za występującego w związku ze sprzedażą jako podatnika podatku od towarów i usług. W niniejszej sprawie takich przesłanek brak. Z analizowanej sprawy nie wynika bowiem, by przeznaczenie gruntów pod zabudowę nastąpiło z inicjatywy Zainteresowanego, by ubiegał się o decyzję o warunkach zabudowy lub by dokonał uzbrojenia działek w media, urządził drogi albo podejmował czynności marketingowe w celu przygotowania gruntu do sprzedaży. Zatem nakreślony przez Zainteresowanego opis zdarzenia przyszłego nie wskazuje na takie formy aktywności w odniesieniu do sprzedawanych działek, które wykraczałyby poza ramy czynności związanej ze zwykłym wykonywaniem prawa własności. W związku z powyższym nie można uznać Zainteresowanego za podatnika prowadzącego działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy i tym samym przyjąć, że sprzedaż udziału w działce będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług.

Reasumując, sprzedaż udziału w przedmiotowej działce nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Podstawa prawna: art. 2 pkt 6, art. 15 ust.1 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług.