Sprzedaż w stołówkach szkolnych obiadów nauczycielom dla ich rodzin

ODPOWIEDŹ

Sprzedaż obiadów dla osób innych niż uczniowie i nauczyciele podlega opodatkowaniu podatkiem VAT w wysokości 8%. Szkoła ma wówczas prawo do odliczenia zakupów związanych z czynnościami opodatkowanymi, tj. obiadami sprzedawanymi nauczycielom dla ich rodzin. Zdaniem Redakcji, Czytelnik nie ma obowiązku ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy fiskalnej w związku ze świadczeniem tych usług.

UZASADNIENIE

W myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 3, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, a przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Czytelnik dokonuje sprzedaży obiadów w stołówce szkolnej dla uczniów i nauczycieli, którzy także kupują obiady dla swoich rodzin. Pytanie dotyczy konieczności opodatkowania VAT tej sprzedaży odliczenia podatku naliczonego oraz ewidencjonowania jej na kasie fiskalnej.

Podstawową stawką podatku od towarów i usług jest 23 %, jednakże zarówno w treści ustawy o podatku od towarów i usług, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi bądź zwolnienie od podatku.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 26 ustawy o VAT zwalnia się od podatku usługi świadczone przez:

• jednostki objęte systemem oświaty w rozumieniu przepisów o systemie oświaty, w zakresie kształcenia i wychowania,

• uczelnie, jednostki naukowe Polskiej Akademii Nauk oraz jednostki badawczo-rozwojowe, w zakresie kształcenia na poziomie wyższym oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane.

Zgodnie z art. 67a ust. 1 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty, w celu zapewnienia prawidłowej realizacji zadań opiekuńczych, w szczególności wspierania prawidłowego rozwoju uczniów, szkoła może zorganizować stołówkę. Celem ich prowadzenia nie jest świadczenie usług gastronomicznych jako takich, ale wyłącznie funkcje socjalno-bytowe, polegające na zapewnieniu żywienia uczniom szkoły.

Możliwość prowadzenia i korzystania ze stołówki szkolnej przez uczniów szkoły jest przykładem realizacji przez jednostki objęte systemem oświaty zadań, do jakich zostały powołane, w szczególności zadań wychowawczych i opiekuńczych. Świadczenie opieki polegać może na zapewnieniu wyżywienia i dożywiania dzieciom i młodzieży, korzystającym z prawa do kształcenia i wychowania w ramach systemu oświaty, w sytuacji gdy jest to niezbędne dla prawidłowego kształcenia i wychowania w jednostkach organizacyjnych systemu oświaty.

Tak więc należy stwierdzić, że skoro stołówka działa na podstawie przepisów ustawy o systemie oświaty - usługi stołówkowe świadczone na rzecz uczniów szkoły - jako usługi mieszczące się w zakresie opieki nad dziećmi i młodzieżą - korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 26 ustawy o podatku od towarów i usług.

Również świadczone przez szkołę usługi stołówkowe na rzecz nauczycieli należy uznać za usługi ściśle związane z usługami w zakresie opieki nad dziećmi i młodzieżą, które także są zwolnione od podatku od towarów i usług.

Liczne interpretacje potwierdzają, że ze zwolnienia z podatku VAT korzystają wyłącznie uczniowie i nauczyciele. Sprzedaż obiadów dla pozostałych osób podlega opodatkowaniu podatkiem VAT w wysokości 8% (§ 3 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2013 roku w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych - poz.7 załącznika).

Odnośnie możliwości odliczenia podatku naliczonego, należy podkreślić, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług przyznają prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Tak więc, Czytelnik ma prawo do odliczenia zakupów związanych z czynnościami opodatkowanymi, tj. obiadami sprzedawanymi dla rodzin nauczycieli.

Jak stanowi § 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 listopada 2014 roku w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących, zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania, sprzedaż w zakresie czynności wymienionych w załączniku do rozporządzenia.

Jednocześnie z § 4 pkt 2 lit.i rozporządzenia wynika, że zwolnień z obowiązku ewidencjonowania, o których mowa w w/w § 2 i w § 3 (ze względu na wysokość obrotów ze sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej), nie stosuje się w przypadku świadczenia usług związanych z wyżywieniem (PKWiU 56), wyłącznie:

• świadczonych przez stacjonarne placówki gastronomiczne, w tym również sezonowo, oraz

• usług przygotowywania żywności dla odbiorców zewnętrznych (katering),

• z wyjątkiem m.in. świadczenia usług w sposób określony w poz. 45 załącznika do rozporządzenia.

W poz. 45 załącznika wymienione zostały usługi stołówek w placówkach wymienionych w art. 43 ust. 9 ustawy, (tj. szkoły i przedszkola publiczne i niepubliczne, szkoły wyższe i placówki opiekuńczo-wychowawcze) prowadzonych przez te placówki, udostępnianych wyłącznie dla uczniów, studentów i innych podopiecznych oraz nauczycieli i personelu.

Literalny zapis treści poz. 45 wskazuje, że z przedmiotowego zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania usług w zakresie stołówek szkolnych, można skorzystać w zakresie świadczonych usług wyłącznie na rzecz uczniów i pracowników. Istotne zatem jest rozstrzygnięcie czy sprzedaż posiłków nauczycielom, ale w trojakach na wynos dla ich rodzin będzie mieściła się w zakresie świadczonych dla tych osób usług. W interpretacji nr IPPP2/443-1167/13-2/DG z 14.01.2013 roku Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie uznał, że „Nie ma znaczenia to, że pracownik może nabywać ww. usługi dla członków swojej rodziny bądź innych osób. Transakcji zakupu ww. usług dokonuje pracownik Wnioskodawcy i z jego wynagrodzenia potrącana jest należność. (…). Tym samym sprzedaż przez Wnioskodawcę usług na rzecz własnych pracowników, nie podlega obowiązkowi ewidencji przy zastosowaniu kasy rejestrującej”. Przychylając się zatem do takiego stanowiska należy uznać, że wyłączenia ze zwolnienia z obowiązku stosowania kas fiskalnych określone w § 4 pkt 2 lit.i rozporządzenia Czytelnika nie dotyczą i wówczas Czytelnik może również skorzystać ze zwolnienia z obowiązku ewidencji za pomocą kas rejestrujących zgodnie z poz.38, tzn. jeżeli zapłata za obiady będzie dokonywana za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem), a z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę będzie jednoznacznie wynikało, jakiej konkretnie czynności dotyczyła.

Należy także pamiętać o przepisie dotyczącym zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym dla podatników, którzy dokonują dostawy towarów lub świadczą usługi zwolnione z obowiązku ewidencjonowania, wymienione w części I załącznika do rozporządzenia, w przypadku gdy udział obrotu z tytułu czynności zwolnionych z obowiązku ewidencjonowania, wymienionych w części I załącznika do rozporządzenia, w całkowitym obrocie podatnika realizowanym na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, zwany dalej „udziałem procentowym obrotu”, był w poprzednim roku podatkowym wyższy niż 80%.

Karol Zen