Sprzedaż własnych wyrobów pracownikom po obniżonej cenie

ODPOWIEDŹ

Tak, sprzedaż kosmetyków pracownikom po obniżonej cenie może rodzić ryzyko w podatku od towarów i usług.

UZASADNIENIE

Zgodnie z art.29a ustawy o podatku od towarów i usług podstawą opodatkowania podatkiem od towarów i usług jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Z przytoczonego przepisu wynika, że, sprzedając swoje produkty, nawet po obniżonych cenach, przedsiębiorstwo powinno opodatkować tylko taką kwotę, jaka jest mu należna od klienta z tytułu danej dostawy. Oznacza to, że przedsiębiorcy mają prawo dowolnie kształtować swoje ceny i tylko ta kwota, która jest uzgodnioną ceną netto podlega opodatkowaniu, pod warunkiem, że kształtowanie tej ceny nie ma na celu obejścia prawa. Podejście to potwierdza interpretacja indywidualna Ministra Finansów z 18 września 2014 roku o sygnaturze PT8/033/86/539/PSG/14/RD84700, w której organ podatkowy uznał, że: „(...) podatnik ma prawo swobodnie układać swoje interesy tak, aby działalność gospodarcza była dla niego opłacalna pod względem ekonomicznym, w tym stosując znaczne upusty cenowe, jeśli jest to w jego uznaniu zasadne dla osiągnięcia tego celu. Trzeba przy tym wyraźnie zaznaczyć, że stosowanie znacznych rabatów jest niedopuszczalne w zakresie, w jakim ma ono służyć tzw. obejściu przepisów prawa i uniknięciu opodatkowania danej czynności. Tak więc każdy zastosowany upust winien być uzasadniony ekonomicznie i prowadzić w końcowym efekcie do osiągnięcia celu jaki został wytyczony dla działalności gospodarczej, tj. zarobku.”

Zarówno ustawa o podatku od towarów i usług, jak również dyrektywa Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 roku w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej zawierają jednak przepisy pozwalające organom podatkowym na określenie w niektórych przypadkach podstawy opodatkowania na innym poziomie niż wynikający z umowy pomiędzy dostawcą a odbiorcą. Uprawnienie to przysługuje organom na mocy art.32 ustawy o VAT w sytuacji, gdy transakcja spełnia łącznie następujące warunki:

1. między nabywcą a dokonującym dostawy towarów lub usługodawcą istnieje związek, polegający na tym, że między kontrahentami lub osobami pełniącymi u kontrahentów funkcje zarządzające, nadzorcze lub kontrolne zachodzą powiązania o charakterze rodzinnym lub z tytułu przysposobienia, kapitałowym, majątkowym lub wynikające ze stosunku pracy, albo, gdy którakolwiek z wymienionych powyżej osób łączy funkcje zarządzające, nadzorcze lub kontrolne u kontrahentów;

2. wynagrodzenie jest:

   1. niższe od wartości rynkowej a nabywca nie ma pełnego prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, lub

   2. niższe od wartości rynkowej, a dokonujący dostawy towarów lub usługodawca nie ma pełnego prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a dostawa towarów lub świadczenie usług są zwolnione od podatku, lub

   3. wyższe od wartości rynkowej, a dokonujący dostawy towarów lub usługodawca nie ma pełnego prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego

3. organ podatkowy uzna, że związek pomiędzy stronami transakcji miał wpływ na ustalenie nierynkowego wynagrodzenia z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług.

W opisanej w pytaniu sytuacji zastosowanie mogłaby znaleźć ta część cytowanego przepisu, która pozwala organom podatkowym na określenie podstawy opodatkowania zgodnie z wartością rynkową w sytuacji, gdy między dostawcą i nabywcą zachodzą powiązania wynikające ze stosunku pracy, wynagrodzenie jest niższe od wartości rynkowej, a nabywca nie ma pełnego prawa do obniżenia kwoty podatku należnego, gdyż pracownicy, jako osoby niebędące podatnikami VAT, nie mogą odliczyć podatku naliczonego z tytułu takiej transakcji.

Jeszcze do niedawna w wydawanych interpretacjach organa podatkowe uznawały, że przytaczany powyżej przepis art.32 ustawy o VAT ma zastosowanie wyłącznie do relacji pomiędzy podatnikami, a nie ma zastosowania do relacji pracodawca - pracownik. Organa podatkowe uzasadniały takie stanowisko tym, że art. 32 ustawy o podatku od towarów i usług odwołuje się wprost do przepisów art. 86, 86a, 88 i 90 ustawy, określających prawo podatnika w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług (czyli podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą) do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, natomiast pracownicy, będący osobami nieprowadzącymi działalności gospodarczej, nie zaliczają się do takich podmiotów. Na takim stanowisku stanął na przykład Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 14 lutego 2012 roku o sygnaturze IPPP2/443-1283/11-2/AO czy Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 21 maja 2014 roku o sygnaturze ILPP2/443-183/14-4/MR. Jednakże we wrześniu 2014 roku ta ostatnia interpretacja została zmieniona interpretacją Ministra Finansów o sygnaturze PT8/033/86/539/PSG/14/RD84700, w której Minister Finansów stanął na stanowisku, że: „(...) zarówno wykładnia językowa, jak i celowościowa art.32 ust.1 ustawy o VAT nie uzasadnia ograniczenia zastosowania tego przepisu tylko do relacji między podatnikami, a tym samym do wykluczenia relacji pracodawca – pracownik”, a pracownik, nabywając od pracodawcy towary lub usługi po obniżonej cenie występuje w roli konsumenta. Zatem w sytuacji sprzedaży kosmetyków pracownikom po obniżonych cenach organa podatkowe mogą pokusić się o określenie wyższej niż wynikająca z ceny podstawy opodatkowania, a co za tym idzie, dokonać domiaru podatku VAT.

Należy jednak zauważyć, że sam fakt udzielenia rabatu pracownikowi nie jest wystarczający do dokonania takiego domiaru podatku. Organa podatkowe muszą bowiem jeszcze dowieść, że cena jest nierynkowa. Producenci udzielają przecież rabatów również niepowiązanym odbiorcom w warunkach rynkowych. Zatem sprzedając pracownikom kosmetyki po obniżonych cenach należy zadbać o argumentację dowodzącą, że ceny te są nadal rynkowe. Takim argumentem może być na przykład to, że podobnych rabatów udzielamy niektórym odbiorcom niepowiązanym, lub że pracownicy mogą nabyć podobne kosmetyki na rynku po zbliżonych cenach.

Ewa Konarska