Sprzedaż za 1 zł a prawo do odliczenia VAT

ODPOWIEDŹ

Jedną z podstawowych zasad podatku od towarów i usług jest jego neutralność. Zasada te jest realizowana poprzez prawo do odliczenia podatku naliczonego tak, że podatek ten nie obciąża przedsiębiorcy, a jedynie ostatecznego konsumenta. W polskiej ustawie o podatku od towarów i usług zasada ta jest wyrażona w art.86 ust.1, zgodnie z którym podatnikom przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. W prawie wspólnotowym zasada ta zawarta została w art.168 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 roku w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej.

Z przytoczonych powyżej zasad wynikałoby, że macie Państwo prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia usług agencji marketingowej, która organizuje dla Państwa program lojalnościowy, jeżeli tylko usługa ta służy Państwa sprzedaży opodatkowanej. Jednakże, jak Państwo słusznie zauważyli, 7 października 2010 roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał wyrok w sprawach połączonych C-53/09 i C-55/09 Commissioners for Her Majesty’s Revenue and Customs przeciwko Loyalty Management UK Ltd i Baxi Group Ltd. Z wyroku tego wynika, że podmioty, które nabywają od spółki reklamowo–marketingowej kompleksowe usługi zarządzania programem lojalnościowym, pozwalającym klientom przedsiębiorstwa zbierać punkty podczas dokonywania zakupów oraz wymieniać te punkty na nagrody, w taki sposób, że ta spółka wydaje uczestnikom programu nagrody, uiszczają w istocie tej spółce w części wynagrodzenie płacone przez osobę trzecią za dostawę towarów klientom, a w części za wynagrodzenie za usługi świadczone przez spółkę reklamową na rzecz przedsiębiorcy. Konsekwencją tego było potwierdzenie stanowiska brytyjskich organów podatkowych, które odmówiły takim podmiotom prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia kompleksowej usługi zarządzania programem lojalnościowym, w części, która odpowiadała wartości nabywanych towarów.

Stanowisko organów podatkowych odnośnie tego, czy w przypadku korzystania z kompleksowej usługi organizacji programu lojalnościowego, obejmującej wydanie nagród uczestnikom programu, można odliczyć całość podatku czy tylko część, nieobejmującą wartości nagród w programie, nie jest jednolite, jednakże wiele składów sądów administracyjnych staje na stanowisku, że podatnicy nabywający takie kompleksowe usługi nie mają prawa do odliczenia tej części podatku od towarów i usług, która dotyczy nagród wydawanych uczestnikom programów lojalnościowych. Przykładem takiego wyroku jest orzeczenie o sygnaturze I FSK 1112/13 z 26 czerwca 2014 roku, w którym Naczelny Sąd Administracyjny uznał za prawidłowe stanowisko Ministra Finansów i Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim odmawiające częściowo prawa do odliczenia VAT z faktury agencji marketingowej będącej organizatorem programu lojalnościowego. NSA uznał, że taka usługa nie jest w istocie usługą kompleksową, gdyż „usługa marketingowa oraz zakup i przekazanie osobom trzecim, w ramach prowadzonej akcji marketingowej, promocyjnej i reklamowej, nagród w postaci towarów lub usług o charakterze konsumpcyjnym nie były tak ściśle ze sobą związane, że obiektywnie tworzyły jedno niepodzielne świadczenie gospodarcze, którego rozdzielenie miałoby charakter sztuczny w rozumieniu orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W niniejszej sprawie charakterystyczne było to, że o ile zorganizowanie akcji marketingowej, promocyjnej i reklamowej odbywało się na zlecenie skarżącej spółki, to wydanie nagród, które agencja nabyła w imieniu własnym i których była właścicielem aż do chwili wydania, miało nastąpić w stosunku do osób trzecich, które występowały w roli konsumentów. W przedstawionym we wniosku o wydanie interpretacji stanie faktycznym występowały bezspornie różne świadczenia.”

W związku z tym, że w powyższym orzecznictwie dostawę nagród uznano za czynność odrębną od usług zarządzania akcją, organa podatkowe, a za nimi sądy administracyjne odmówiły prawa do odliczenia podatku związanego z nabyciem nagród, argumentując, że podatnik pragnący dokonać odliczenia, nie nabywa prawa do dysponowania towarami jak właściciel, natomiast ta część wynagrodzenia agencji stanowi zapłatę przez podatnika (jako podmiot trzeci) za dostawę towarów dokonaną przez agencję marketingową na rzecz uczestników programu lojalnościowego. Jako podstawa prawna takiej odmowy odliczenia podawany był art.88 ust.3a pkt 4 lit.a ustawy o podatku od towarów i usług, zgodnie z którym nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego faktury, które stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane – w części dotyczącej tych czynności.

Zdaniem Redakcji, przytoczony powyżej argument nie miałby zastosowania w sytuacji, gdyby Państwa spółka odsprzedawała nagrody uczestnikom programu za wynagrodzeniem, nawet symbolicznym. Zgodnie bowiem z art.7 ust.8 ustawy o podatku od towarów i usług w przypadku gdy kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy, uznaje się, że dostawy towarów dokonał każdy z podmiotów biorących udział w tych czynnościach. Zatem w tej sytuacji dochodziłoby do dwóch odpłatnych dostaw towarów – pierwszej pomiędzy agencją marketingową a Państwa spółką, a drugą pomiędzy Państwa spółką a uczestnikami programu lojalnościowego. W takiej sytuacji, zdaniem Redakcji, jeżeli tylko Państwa sprzedaż jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług, macie Państwo prawo do odliczenia całej kwoty VAT naliczonego z faktury dokumentującej usługę agencji marketingowej.

Warto jednak rozważyć w takiej sytuacji zmianę sposobu wystawiania faktur przez agencję marketingową w taki sposób, żeby na fakturach wyszczególniane były poszczególne towary stanowiące nagrody w programie lojalnościowym, tak, żeby faktura spełniała wszystkie warunki wymagane przepisami art.106e ustawy o podatku od towarów i usług. Zdarza się bowiem w ostatnim czasie, że organa podatkowe twierdzą, że dokumenty nie odpowiadające wprost tym przepisom nie są fakturami w rozumieniu art.2 pkt 31 ustawy o VAT i kwestionują odliczenie podatku na ich podstawie, co stanowi dla Państwa kolejne ryzyko podatkowe.

Ewa Konarska