Termin trwania zabezpieczenia należności pieniężnych z tytułu VAT

W dniu 21 listopada 2013 roku weszły w życie przepisy zmieniające ustawę o postępowaniu egzekucyjnym w administracji również w części przedłużania zabezpieczeń przyszłych zobowiązań podatkowych (ustawa z dnia 11 października 2013 roku o wzajemnej pomocy przy dochodzeniu podatków, należności celnych i innych należności pieniężnych - Dz. U. 2013, poz. 1289).

Przepisy dotyczące postępowania zabezpieczającego zawarte są w Dziale IV ustawy z dnia 17 czerwca 1966 roku o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (u.p.e.a.). Na podstawie zawartych unormowań administracyjny organ egzekucyjny dokonuje zabezpieczenia należności podatkowej, jeżeli brak takiego zabezpieczenia mógłby utrudnić lub udaremnić egzekucję ( art. 154 §1 u.p.e.a.). Jednak, zgodnie z art. 160 tej ustawy zabezpieczenie nie może dążyć do wykonania obowiązku oraz nie może być przymusem bezpośrednim przeciw podatnikowi.

Zabezpieczenie należności pieniężnych zgodnie z art. 164 § 1 może być dokonane przez:

• zajęcie pieniędzy, wynagrodzenia za pracę, wierzytelności z rachunków bankowych, innych wierzytelności i praw majątkowych lub ruchomości,

• obciążenie nieruchomości zobowiązanego hipoteka przymusową, w tym przez złożenie dokumentów do zbioru dokumentów w przypadku nieruchomości, która nie ma urządzonej księgi wieczystej,

• obciążenie statku morskiego lub statku morskiego w budowie zastawem wpisanym do rejestru okrętowego (hipoteka morska przymusowa),

• ustanowienie zakazu zbywania spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego lub prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej.

Należy nadmienić, iż obciążenia hipoteką przymusową nieruchomości lub statku morskiego dokonuje wierzyciel, jeżeli nie jest jednocześnie organem egzekucyjnym, o czym mówi art. 164§2. W przypadku zabezpieczenia należności VAT, wierzycielem i jednocześnie organem egzekucyjnym jest naczelnik urzędu skarbowego.

Ustawodawca zmieniając art.159§1 uznał, iż zabezpieczenie należności podatkowych, dokonane na podstawie ustawy egzekucyjnej, trwać będzie nieprzerwanie do momentu jego zakończenia m. in. do chwili wystawienia tytułu wykonawczego. Tym samym pozbawiono podatnika możliwości ubiegania się o uchylenie zabezpieczenia, ze względu na brak przedłużenia zabezpieczenia bądź niezachowanie przez wierzyciela terminu do złożenia wniosku o przedłużenie. Jednakowoż, w trybie art. 157a ustawy wskazana jest możliwość wystąpienia do organu egzekucyjnego o uchylenie zabezpieczenia, ale tylko wówczas jeżeli istnieją czynniki inne niż dotyczące przedłużenia zabezpieczenia.

Warto podkreślić, iż zgodnie z przepisem przejściowym art. 123 ustawy zmieniającej, do postępowań egzekucyjnych w administracji wszczętych i niezakończonych przed dniem 21 listopada 2013 roku, stosuje się przepisy dotychczasowe, czyli organ na żądanie podatnika uchyla zabezpieczenie, jeżeli nie przedłużono zabezpieczenia w terminie trzech miesięcy od jego dokonania, bądź jeżeli wierzyciel nie dotrzymał trzymiesięcznego terminu do złożenia wniosku o przedłużenie.

Małgorzata Pereczkowska