Transakcja łańcuchowa między trzema podmiotami

ODPOWIEDŹ

Polska firma dostawca Czytelnika, która zakupiła towar w Hiszpanii powinna opodatkować dostawę wewnątrzwspólnotową w Hiszpanii, natomiast Czytelnik polski nabywca który sam dokonał transportu tych towarów z Hiszpanii do Polski winien rozliczyć WNT w Polsce.

UZASADNIENIE

W przedstawionym pytaniu mamy do czynienia z transakcją łańcuchową między trzema podmiotami (A, B, C). Dostawa łańcuchowa ma miejsce, kiedy kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy.

Zgodnie z art. 7 ust. 8 ustawy o podatku od towarów i usług w przypadku, gdy kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy, uznaje się, że dostawy towarów dokonał każdy z podmiotów biorących udział w tych czynnościach.

Każda z dostaw w transakcji łańcuchowej traktowana jest odrębnie, co oznacza, iż odrębnie jest też ustalane miejsce dostawy. W związku z tym, że dokonywane jest tylko jedno przemieszczenie towarów, zatem tylko jedna dostawa może być uznana za dostawę „ruchomą” towarów, pozostałe zaś są dostawą „nieruchomą”.

Podstawowa zasada ustalania miejsca świadczenia dla „ruchomej” dostawy towarów, została określona w art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT tj. w przypadku towarów wysyłanych lub transportowanych przez dokonującego ich dostawy, ich nabywcę lub przez osobę trzecią dostawę należy opodatkować w miejscu, w którym towary znajdują się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu do nabywcy.

Natomiast w przypadku, gdy kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy, przy czym towar ten jest wysyłany lub transportowany, to wysyłka lub transport tego towaru są przyporządkowane tylko jednej dostawie; jeżeli towar jest wysyłany lub transportowany przez nabywcę, który dokonuje również jego dostawy, przyjmuje się, że wysyłka lub transport są przyporządkowane dostawie dokonanej dla tego nabywcy, chyba że z warunków dostawy wynika, że wysyłkę lub transport towaru należy przyporządkować jego dostawie (art.22 ust.2 ustawy).

W przypadku, o którym mowa w ust. 2, dostawę towarów, która:

• poprzedza wysyłkę lub transport towarów, uznaje się za dokonaną w miejscu rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów;

• następuje po wysyłce lub transporcie towarów, uznaje się za dokonaną w miejscu zakończenia wysyłki lub transportu towarów ( art. 22 ust.3 ustawy o VAT).

W przypadku transakcji łańcuchowych tylko jednej dostawie składającej się na taką transakcję może zostać przypisany transport towarów, co wpływa na określenie miejsca świadczenia dla tej dostawy. Wpływa to na określenie miejsca świadczenia zarówno dla dostawy ją poprzedzającej, jak i dla dostawy następującej po niej. Czytelnik zamówił towar w firmie polskiej, która to firma wystawiła fakturę krajową, ale towar Czytelnik przywiózł sam z Hiszpanii (firmy A) transportem organizowanym i opłacanym przez swoją firmę. Czytelnik zastanawia się jak rozliczyć taką transakcję?

Powyższy przypadek jest przykładem transakcji łańcuchowej, gdzie transport organizował nabywca ostateczny, druga z polskich firm (C) – Czytelnik.

.

A (ES)  ----  dostawa nieruchoma ---->   B (PL)   ----- dostawa ruchoma ----->   C (PL)

.

     A (ES)  ---------------------------- transport ----------------------------->  C (PL)

.

W tym przypadku dostawą „ruchomą” jest transakcja pomiędzy polskimi firmami (B i C). Zgodnie z art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT dostawa tych towarów podlega opodatkowaniu w miejscu, w którym towary znajdują się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów do nabywcy, czyli w Hiszpanii. Polska firma (B), która kupiła towar w Hiszpanii powinna opodatkować dostawę wewnątrzwspólnotową w Hiszpanii, natomiast polski nabywca (C) winien rozliczyć WNT w Polsce.

“Nieruchoma” dostawa pomiędzy podatnikiem hiszpańskim (A) i polskim (B), ze względu na to, że poprzedza wysyłkę, podlega opodatkowaniu w miejscu rozpoczęcia wysyłki lub transportu zgodnie z art. 22 ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT, czyli również na terytorium Hiszpanii, ale jako dostawa krajowa.

Firma B z Polski w omawianej dostawie łańcuchowej na rzecz Czytelnika firmy C nie nalicza podatku VAT według stawki obowiązującej w Polsce, ale wykazuje WDT. Dostawa powinna być opodatkowana w Hiszpanii przez firmę B. Natomiast ostateczny nabywca z Polski – Czytelnik wykazuje wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów na terytorium Polski.

Z pytania Czytelnika wynika, że polski dostawca (firma B) wystawił fakturę krajową na firmę Czytelnika.- ostatecznego nabywcę. Takie zdarzenie miałoby miejsce w sytuacji, gdyby transport organizowała firma hiszpańska lub pierwszy polski podmiot B, wówczas dostawa pomiędzy firmą hiszpańską i polską (A i B) byłaby dostawą „ruchomą”, opodatkowaną w miejscu rozpoczęcia transportu towarów, czyli w Hiszpanii. Hiszpański podmiot (A) wykazałby WDT, ponieważ towar został wywieziony do innego państwa członkowskiego na rzecz polskiego podatnika (B). Dla polskiego nabywcy (B) byłoby to WNT opodatkowane w miejscu zakończenia transportu towarów – w Polsce.

Kolejna dostawa pomiędzy polskimi podatnikami (B i C), uznana byłaby za dostawę „nieruchomą”, opodatkowaną w miejscu zakończenia transportu towarów, czyli w Polsce. W takim przypadku podmiot B obowiązany byłby wystawić fakturę krajową z podatkiem należnym do odliczenia na rzecz podmiotu C – naszego Czytelnika.

Zatem, w omawianej sytuacji nieprawidłowo polski dostawca (B) wystawił fakturę krajową na rzecz Czytelnika. Z tak wystawionej faktury Czytelnik nie może odliczyć podatku naliczonego(art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT).  Dostawca Czytelnika (firma B) winien wystawić fakturę dokumentującą WDT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów i na tej podstawie Czytelnik winien rozliczyć WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów.

Marta Rusin