Transakcje łańcuchowe

ODPOWIEDŹ

W sytuacji, gdy ten sam towar jest sprzedawany kolejno przez kilka podmiotów, natomiast w rzeczywistości jest przemieszczany od pierwszego dostawcy bezpośrednio do ostatniego nabywcy mamy do czynienia z tzw. transakcją łańcuchową, zwaną też inaczej szeregową.

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 8 ustawy o podatku od towarów i usług (UPTiU), w przypadku gdy kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy, uznaje się, że dostawy towarów dokonał każdy z podmiotów biorących udział w tych czynnościach. W praktyce oznacza to, że dla każdej z dostaw odrębnie ustalane jest miejsce dostawy. Ponieważ w transakcji łańcuchowej dokonywane jest tylko jedno przemieszczenie towarów, tylko jedna dostawa może być uznana za dostawę „ruchomą” towarów, natomiast pozostałe dostawy są to dostawy „nieruchome”.

Schemat łańcucha dostaw opisanych w pytaniu

W Państwa przypadku towary dostarczane są bezpośrednio z USA do Polski, co wynika z dokumentu SAD, a odprawy celnej w Polsce dokonuje brytyjski dostawca poprzez swego przedstawiciela, czyli agencję celną. W opisanym łańcuchu transakcyjnym mamy do czynienia z dwoma dostawami:

• dostawa 1: pomiędzy firmą z USA a firmą z Wielkiej Brytanii

• dostawa 2: pomiędzy firmą z Wielkiej Brytanii a firmą z Polski

Ponieważ miejscem rozpoczęcia wysyłki towaru jest kraj spoza Unii (kraj trzeci), to w celu ustalenia miejsca dostawy towarów należy zastosować art.22 ust.4 UPTiU, który mówi, że w przypadku gdy miejscem rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów jest terytorium państwa trzeciego, dostawę towarów dokonywaną przez podatnika lub podatnika podatku od wartości dodanej, który jest również podatnikiem z tytułu importu albo zaimportowania tych towarów, uważa się za dokonaną na terytorium państwa członkowskiego importu albo zaimportowania tych towarów.

Zgodnie z brzmieniem art. 17 ust. 1 pkt.1 UPTiU podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne na których ciąży obowiązek uiszczenia cła, również w przypadku, gdy na podstawie przepisów celnych importowany towar jest zwolniony od cła albo cło na towar zostało zawieszone, w części lub w całości, albo zastosowano preferencyjną, obniżoną lub zerową stawkę celną.

W opisanym przez Państwa przypadku, firma z Wielkiej Brytanii jest importerem oraz podatnikiem z tytułu zaimportowanych towarów, ponieważ to ona opłaca należności celne. W tej sytuacji należy przyjąć, że miejscem dokonania dostawy zgodnie z art. 22 ust. 4 UPTiU jest miejsce zaimportowania towarów, czyli Polska. Dostawy z firmy brytyjskiej do Państwa firmy z oczywistych względów nie można traktować jako WNT, chociażby dlatego, że dostawa ta jest dostawą „nieruchomą” i w wyniku tej dostawy towary nie są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu.

Dostawa z firmy brytyjskiej do Państwa firmy jest dostawą krajową i należy ją opodatkować zgodnie z wytycznymi art. 17 ust. 1 pkt. 5 UPTiU, który mówi, że podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, nabywające towary, jeżeli dokonującym ich dostawy na terytorium kraju jest podatnik nie posiadający siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju.

W praktyce oznacza to, że Państwa firma powinna wystawić fakturę wewnętrzną i dokonać rozliczenia podatku należnego od dostawy zafakturowanej przez firmę z Wielkiej Brytanii (art. 106 ust. 7 UPTiU). Podstawę opodatkowania, zgodnie z art. 29 ust. 18 UPTiU stanowić będzie kwota, którą Państwa firma zobowiązany jest zapłacić za dostarczony towar. Transakcję tę należy wykazać w pozycji 41 deklaracji VAT-7.

Należy dodać, że zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt. 4 UPTiU, w przypadku dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca, kwotę podatku naliczonego stanowi kwota podatku należnego od tej dostawy, a prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy w podatku należnym u nabywcy (art. 86 ust. 10 pkt 2 UPTiU).

Dorota Mróz

Biegły Rewident