Ulga na złe długi w części dotyczącej kaucji gwarancyjnej spółki w upadłości

ODPOWIEDŹ

W opisanym przez Państwa przypadku należy zwrócić uwagę na zapis art. 89b ust.1 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2013 roku, zgodnie z którym, w przypadku nieuregulowania należności wynikającej z faktury dokumentującej dostawę towarów lub świadczenie usług na terytorium kraju w terminie 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze, dłużnik jest obowiązany do korekty odliczonej kwoty podatku, w rozliczeniu za okres, w którym upłynął 150 dzień od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze. Nowe zasady stosowania tzw. ulgi na złe długi mają zastosowanie także do wierzytelności powstałych przed 1 stycznia 2013 roku, których nieściągalność została uprawdopodobniona już w 2013 roku tj. w 2013 roku upłynął 150 dzień od dnia upływu terminu ich płatności. Wynika to z przepisów przejściowych, tj. art.23 ust.2 ustawy z dnia 16 listopada 2012 roku o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce.

Podmiot, będący czynnym podatnikiem podatku VAT, w sytuacji gdy zostaje postawiony w stan upadłości, nie traci automatycznie statusu czynnego podatnika podatku VAT, o ile wykonywane są przez ten podmiot lub w jego imieniu (np. przez syndyka) czynności podlegające zakresowi podatku od towarów i usług. Przepisy ustawy z 28 lutego 2003 roku Prawo upadłościowe i naprawcze nie ograniczają zdolności prawnej i zdolności do czynności prawnych podmiotu znajdującego się w upadłości likwidacyjnej. Ogłoszenie upadłości nie ma wpływu na zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych upadłego. Na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług, przejawia się to zachowaniem statusu czynnego podatnika VAT. Zatem obowiązki podatnika nałożone m. in. przepisami ustawy o podatku od towarów i usług, w tym obowiązek składania deklaracji podatkowych, nie ustają w chwili ogłoszenia upadłości, a syndyk masy upadłości jest osobą odpowiedzialną w czasie trwania postępowania upadłościowego za realizację obowiązków podatnika, w tym obowiązków wynikających z ustawy o VAT.

Odnośnie pojęcia kaucji, przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie definiują tego pojęcia. W budownictwie kaucja gwarancyjna to określona kwota należności wynikających z tytułu wykonanych robót, zatrzymana przez inwestora na określony okres do momentu ich zakończenia tytułem gwarancji. Stanowi ona formę zabezpieczenia należytego wykonania robót przez wykonawcę bądź też służy do pokrycia roszczeń wynikających z ich niewykonania czy też nienależytego wykonania. Co do zasady ma charakter zwrotny i pozostaje neutralna podatkowo. Zakres gwarancji, jej okres oraz zasady rozliczania się z pobranych kaucji są ustalane pomiędzy kontrahentami w zawartej umowie.

Z pytania nie wynika jakie są zasady zwrotu kaucji zatrzymanych przez Państwa firmę. Zakładamy, że zgodnie z art.86 ust.1 ustawy o VAT przysługiwało Państwu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego, wynikającego z faktur dokumentujących nabycie usług budowlanych od podwykonawców, a zgodnie z zawartymi umowami zatrzymali Państwo określone kwoty z faktur na poczet kaucji gwarancyjnych. Zakładamy także, że z umów zawartych z podwykonawcami wynikają warunki i terminy zwrotu zatrzymanych kaucji. W takiej sytuacji, mimo że faktura zawiera jeden termin płatności dla całej należności wynikającej z faktury, to umowa określa różne terminy : inny dla wykonanej usługi i inny dla zwrotu zatrzymanej kaucji po zaistnieniu określonych w umowie zdarzeń. I tak:

• przyjmując, że nie upłynął jeszcze termin zwrotu kaucji – w tym przypadku nie można dokonanego przez Państwa potrącenia kaucji utożsamiać z sytuacją, w której nie wywiązują się Państwo ze swoich zobowiązań pieniężnych. Zatem nie są Państwo zobowiązani na mocy art.89b ust.1 ustawy o VAT do częściowej korekty podatku naliczonego, pod warunkiem oczywiście, że pozostała część należności została uregulowana w terminie;

• przyjmując, że kaucja nie zostanie zwrócona w ustalonym terminie, a warunki jej zwrotu zostaną przez kontrahentów spełnione (np. upłynął okres „gwarancji“ i nie wystąpiły usterki) – wówczas będą Państwo zgodnie z art.89b ust.1 ustawy o VAT zobowiązani do dokonania korekty podatku odliczonego w tej części, która obejmuje kaucję, w rozliczeniu za okres, w którym upłynął 150 dzień od dnia upływu terminu płatności określonego w umowie, a nie od dnia ogłoszenia upadłości.

Agnieszka Falkowska

Starszy Komisarz Skarbowy