Usługi pomocy drogowej a zwolnienie w VAT

Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku o sygnaturze I SA/Po 559/11 z 1 grudnia 2011 roku.

Sytuacja podatnika

Przedsiębiorstwo świadczące usługi kompleksowej pomocy drogowej (tzw. usługi assistance) zwróciło się do Dyrektora Izby Skarbowej z wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji w zakresie możliwości zastosowania zwolnienia w podatku od towarów i usług z tytułu świadczenia tych usług. Przedsiębiorstwo to, w ramach swojej działalności, nawiązało bliską współpracę z kilkoma towarzystwami ubezpieczeniowymi (zakładami ubezpieczeń), które w zamian za zapłatę składki oferują klientom (ubezpieczonym) usługi obejmujące zapewnienie pomocy w przypadku unieruchomienia pojazdu na skutek wypadku, awarii lub innego zdarzenia losowego.

Rolą przedsiębiorstwa w ramach tej współpracy jest zapewnienie ubezpieczonym usług pomocy drogowej w razie wystąpienia zdarzenia wymienionego w umowie ubezpieczenia zawartej przez zakład ubezpieczeń z klientem. Z perspektywy klienta, opisana powyżej relacja pomiędzy nim a zakładem ubezpieczeń stanowi jedną usługę, tj. klient na podstawie umowy zawartej z zakładem ubezpieczeń zostaje objęty ochroną ubezpieczeniową zapewniającą wyżej wymienione świadczenia pomocy drogowej w przypadku unieruchomienia pojazdu, przy czym wykonanie tych świadczeń zakład ubezpieczeń zleca przedsiębiorstwu. Świadczenia przedsiębiorstwa (usługi assistance) są w tym przypadku wykonywane w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń. Szczegółowe zasady świadczenia usług assistance przez wnioskodawcę są uregulowane w umowach wykonawczych zawartych przez niego z zakładami ubezpieczeń.

Przedsiębiorstwo stało na stanowisku, że świadczone przez nie usługi aissistance są zwolnione z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 13 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2011 roku, jako element zwolnionej od VAT usługi ubezpieczeniowej wykonywanej przez zakłady ubezpieczeń (jako, że zakłady ubezpieczeń zlecają spółce wykonanie części świadczeń składających się na usługę ubezpieczeniową), stanowiący jednocześnie odrębną od tych usług całość (tj. kompleksową usługę pomocy drogowej, która może funkcjonować na rynku także «w oderwaniu» od usługi ubezpieczeniowej) i będący właściwym oraz niezbędnym do świadczenia usługi ubezpieczeniowej przez zakłady ubezpieczeń (stanowią one bowiem wykonanie zobowiązania zakładu ubezpieczeń wynikającego z umowy ubezpieczenia, tj. zapewnienie pomocy drogowej w sytuacji realizacji zdarzenia określonego w tej umowie).

Organ podatkowy nie zgodził się ze stanowiskiem spółki, w rezultacie czego sprawa stała się przedmiotem sporu przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego

WSA zgodził się ze stanowiskiem organu podatkowego, odmawiającym przedsiębiorstwu prawa do zwolnienia od podatku od towarów i usług z tytułu świadczonych usług assistance. W uzasadnieniu wydanego wyroku Sąd powołał się na wynikającą z dotychczasowej praktyki orzeczniczej definicję czynności ubezpieczeniowej, określającą tę czynność jako charakteryzującą się tym, że ubezpieczyciel w zamian za wcześniejsze opłacenie składki ubezpieczeniowej zobowiązuje się w przypadku wystąpienia ryzyka objętego umową ubezpieczenia do spełnienia na rzecz ubezpieczonego świadczenia określonego w momencie zawarcia umowy. Zdaniem WSA czynność ubezpieczeniowa w każdym przypadku związana jest z istnieniem stosunku umownego pomiędzy usługodawcą, który domaga się zwolnienia podatkowego w podatku od wartości dodanej, a osobą, której ryzyko jest objęte ubezpieczeniem (czyli ubezpieczonym).

W omawianej sprawie przedsiębiorstwo nie pozostawało w żadnych stosunkach prawnych z ubezpieczonymi, a wyłącznie z zakładem ubezpieczeń, w imieniu i na rzecz którego wykonywało czynności wskazane we wniosku. Tym samym, w ocenie Sądu, na gruncie przepisów Dyrektywy 2006/112/WE zwolnienie od podatku od wartości dodanej w przedmiotowej sprawie nie przysługuje. WSA orzekł, że przedsiębiorstwo nie może on korzystać ze zwolnienia przewidzianego w art. 43 ust.1 pkt.37 znowelizowanej z dniem 1 stycznia 2011 r. ustawy o podatku od towarów i usług, gdyż nie świadczy usług ubezpieczeniowych. Nie może również skorzystać ze zwolnienia z art.43 ust.13 ustawy o podatku od towarów i usług. Sąd zauważył bowiem, że niewątpliwie '75sługi assistance świadczone przez przedsiębiorstwo stanowiły element usługi ubezpieczeniowej, której wykonanie może być zlecone przez zakład ubezpieczeń innym podmiotom. Jednak z brzmienia powyższego przepisu wynika, iż zwolnienie z tego przepisu stosuje się również do świadczenia usług stanowiących element usługi wymienionej w art. 43 ust.1 pkt.7 i 37-41, który sam w sobie stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej. Usługi assistance wykonywane przez przedsiębiorstwo na rzecz zakładu ubezpieczeń stanowiły niewątpliwie odrębną całość i były niezbędne do wykonania usługi ubezpieczeniowej przez zakład ubezpieczeń. Jednak usługi assistance wymienione we wniosku, a wykonywane przez skarżąca spółkę na podstawie umów zawartych z zakładem ubezpieczeń nie stanowiły usługi właściwej do wykonywania usługi podstawowej, tj. usługi zwolnionej od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust.13 ustawy podatkowej, bowiem nie zostały wymienione jako czynność ubezpieczeniowa w ustawie o działalności ubezpieczeniowej.

Podstawa prawna: art.43 ust. 1 pkt 37 i ust.13 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług.