Usługi transportowe - obniżone stawki VAT

Sprawdź również portal dla księgowych: Doradca Księgowego i dowiedz się więcej!

1. Stawki VAT dla usług transportowych

Zgodnie z generalną zasadą określoną w art.41 ust.1 w powiązaniu z art.146a pkt1 ustawy o VAT, usługi transportowe opodatkowane są podstawową stawką VAT 23%. Ustawodawca przewidział także takie usługi transportowe, dla których można zastosować niższą stawkę VAT 8% (art.41 ust.2 w powiązaniu z art.146a pkt 2 ustawy o VAT), w tym także stawkę 0% (Rozporządzenie Ministra Finansów z 23 grudnia 2013 roku w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku VAT, oraz warunków stosowania stawek obniżonych) oraz zwolnienie od podatku.

I tak, dla podatnika zajmującego się:

 

• transportem kolejowym pasażerskim międzymiastowym (PKWiU 49.10) – obowiązuje stawka 8% (poz.154 zał. nr 3 do ustawy o VAT),

• transportem lądowym pasażerskim, miejskim i podmiejskim (kod PKWiU 49.31)

• obowiązuje stawka 8% (poz.155 zał.nr 3 do ustawy o VAT),

• przewozem w ramach taksówek osobowych (kod PKWiU 49.32) - obowiązuje stawka 8% (poz.156 zał.nr 3 do ustawy o VAT),

• transportem lądowym pasażerskim pozostałym, gdzie indziej niesklasyfikowanym (kod PKWiU 49.39) - obowiązuje stawka 8% (poz.157 zał.nr 3 do ustawy o VAT),

• transportem morskim i przybrzeżnym pasażerskim (kod PKWiU 50.10.1) - obowiązuje stawka 8% (poz.158 zał.nr 3 do ustawy o VAT),

• transportem wodnym śródlądowym pasażerskim (kod PKWiU 50.30.1) - obowiązuje stawka 8% (poz.159 zał.nr 3 do ustawy o VAT),

• transportem lotniczym pasażerskim wyłącznie przwozy lotnicze rozkładowe pasażerskie i pozarozkładowe pasażerskie (kod PKWiU ex50.10.1) - obowiązuje stawka 8% (poz.161 zał.nr 3 do ustawy o VAT),

• transportem sanitarnym - usługa zwolniona z VAT (art.43 ust.1 pkt 20 ustawy o VAT),

• transportem międzynarodowym - obowiązuje stawka 0% (83 ust.1 pkt 23 ustawy o VAT),

• transportem towarów w obrębie kraju, jeżeli ta usługa stanowi cześć transportu międzynarodowego (tzn. wykraczającego poza granicę Unii Europejskiej) - obowiązuje stawka 0% (§6 ust.1 pkt 1 rozporządzenia),

• wewnątrzwspólnotowym transportem towarów (tzn. ich przemieszczeniem na terenie Unii Europejskiej), jeżeli stanowi on część transportu międzynarodowego - obowiązuje stawka 0% (§6 ust.1 pkt 2 rozporządzenia),

• usługami transportu towarów świadczonych na rzecz polskiego podatnika w  rozumieniu art.28a ustawy będącego usługobiorcą tych usług, jeżeli transport ten wykonywany jest w  całości poza terytorium kraju:

  • a) z miejsca wyjazdu (nadania) na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) poza terytorium UE lub

  • b) z miejsca wyjazdu (nadania) poza terytorium Unii Europejskiej do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju.

   

• obowiązuje stawka 0% (§ 6 ust.1 pkt 3 rozporządzenia).

 

Ponadto 0% stawką VAT objęte są usługi transportu towarów przewożonych przez osoby podróżujące, takich jak bagaż lub pojazdy samochodowe, jeżeli transport tych osób jest opodatkowany podatkiem według stawki w  wysokości 0%, usługi świadczone osobom w  środkach transportu morskiego, lotniczego i  kolejowego, jeżeli transport tych osób jest opodatkowany podatkiem według stawki w  wysokości 0% oraz usługi świadczone na obszarze polskich portów morskich, polegających na obsłudze pasażerów w  tych portach (§6 ust.1 pkt 4-6 rozporządzenia).

2. Definicje usług transportu międzynarodowego i wewnątrzwspólnotowego

2.1. Usługi transportu międzynarodowego to:

 

1. przewóz lub inny sposób przemieszczania towarów:

   • a) z  miejsca wyjazdu (nadania) na terytorium kraju do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) poza terytorium Unii Europejskiej,

   • b) z  miejsca wyjazdu (nadania) poza terytorium Unii Europejskiej do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) na terytorium kraju,

   • c) z  miejsca wyjazdu (nadania) poza terytorium Unii Europejskiej do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) poza terytorium Unii Europejskiej, jeżeli trasa przebiega na pewnym odcinku przez terytorium kraju (tranzyt),

   • d) z  miejsca wyjazdu (nadania) na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) poza terytorium Unii Europejskiej lub z  miejsca wyjazdu (nadania) poza terytorium Unii Europejskiej do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, jeżeli trasa przebiega na pewnym odcinku przez terytorium kraju;

    

2. przewóz lub inny sposób przemieszczania osób środkami transportu morskiego, lotniczego i  kolejowego:

   • a) z  miejsca wyjazdu na terytorium kraju do miejsca przyjazdu poza terytorium kraju,

   • b) z  miejsca wyjazdu poza terytorium kraju do miejsca przyjazdu na terytorium kraju,

   • c) z  miejsca wyjazdu poza terytorium kraju do miejsca przyjazdu poza terytorium kraju, jeżeli trasa przebiega na pewnym odcinku przez terytorium kraju (tranzyt);

    

3. usługi pośrednictwa i  spedycji międzynarodowej, związane z  usługami, o  których mowa w  pkt 1 i  2 (art.83 ust.3 ustawy o VAT).

 

WAŻNE: Nie jest usługą transportu międzynarodowego przewóz osób lub towarów w  przypadku gdy miejsce wyjazdu (nadania) i  miejsce przyjazdu (przeznaczenia) tych osób lub towarów znajduje się na terytorium kraju, a  przewóz poza terytorium kraju ma wyłącznie charakter tranzytu (art.83 ust.4 ustawy o VAT).

Przykłady usług transportem międzynarodowego w rozumieniu ustawy o VAT:

Przykład 1 Podatnik „A” wykonał w kwietniu 2017 roku usługę transportu towarów z Wrocławia do Moskwy.

Przykład 2 Podatnik „B” wykonał usługę transportu towarów na trasie Szwajcaria - Polska.

Przykład 3 Podatnik „C” przetransportował materiały budowlane. Przebieg trasy: Szwajcaria - Polska - Rosja.

Przykład 4 Podatnik „D” wykonał usługę transportu części komputerowych z Niemiec przez Polskę do Rosji.

Przykłady usług, które nie są transportem międzynarodowym w rozumieniu ustawy o VAT:

Przykład 5 Podatnik „E” wykonał usługę transportu towarów na trasie Czechy - Austria - Słowenia - Chorwacja.

Przykład 6 Podatnik „F” wykonał usługę transportu towarów z Krakowa do Szczecina, a część trasy przebiegała przez Niemcy.

Przykład 7 Podatnik „G” wykonał usługę transportu towarów z Krakowa na Litwę, a trasa częściowo przebiegała przez Białoruś.

PAMIĘTAJ: Usługą międzynarodową nie jest przewóz, którego początek i koniec ma miejsce poza terytorium kraju, a część trasy nie przebiega na terytorium Polski.

2.2. Wewnątrzwspólnotowa usługa transportu towarów to transport towarów, którego rozpoczęcie i zakończenie ma miejsce odpowiednio na terytorium dwóch różnych państw członkowskich (§ 6 ust.3 rozporządzenia).

3. Udokumentowanie usług transportowych opodatkowanych obniżonymi stawkami VAT

Prosimy pamiętać, że przedsiębiorcy świadczący usługi w zakresie transportu, które są objęte stawką 0% i 8%, muszą dysponować odpowiednią dokumentacją potwierdzającą daną usługę. Dokumentami tymi są w przypadku transportu towarów przez przewoźnika lub spedytora:

 

• list przewozowy lub dokument spedytorski (kolejowy, lotniczy, samochodowy, konosament morski, konosament żeglugi śródlądowej), stosowany wyłącznie w  komunikacji międzynarodowej,

• lub inny dokument, z  którego jednoznacznie wynika, że w  wyniku przewozu z  miejsca nadania do miejsca przeznaczenia nastąpiło przekroczenie granicy z  państwem trzecim, oraz faktura wystawiona przez przewoźnika (spedytora).

 

Ponadto w przypadku transportu:

 

• towarów importowanych - oprócz dokumentów wymienionych powyżej, podatnik powienien posiadać dokument potwierdzony przez urząd celno-skarbowy, z  którego jednoznacznie wynika fakt wliczenia wartości usługi do podstawy opodatkowania z  tytułu importu towarów,

• towarów przez eksportera - podatnik powinien posiadać dowód wywozu towarów,

• osób - podatnik powinien posiadać międzynarodowy bilet lotniczy, promowy, okrętowy lub kolejowy, wystawiony przez przewoźnika na określoną trasę przewozu dla konkretnego pasażera.

 

WAŻNE: Dowód wywozu towarów, który podatnik musi posiadać w przypadku transportu towarów przez eksportera, powinien zawierać co najmniej:

 

1. imię i  nazwisko lub nazwę oraz adres siedziby lub miejsca zamieszkania eksportera towarów,

2. określenie towarów i  ich ilości,

3. potwierdzenie wywozu przez właściwy organ celny.

 

PAMIĘTAJ: Brak wymaganej dokumentacji sprawia, że nie można zastosować obniżonej stawki VAT.

Przykład 8

Spółka „H” świadczy na rzecz firmy polskiej usługi transportu towarów z Kanady do Polski. „H” posiada listy przewozowe, fakturę oraz dokumenty potwierdzone przez urząd celny (poświadczone zgłoszenia celne PZC). „H” może zastosować stawkę 0 % VAT dla świadczonych usług związanych z transportem międzynarodowym.

Przykład 9

Polski podatnik „I” wykonał usługę transportu towarów na rzecz polskiej firmy na trasie Szwajcaria - Wrocław. “I” posiada CMR i fakturę. Wykonywana usługa transportu towarów ze Szwajcarii do Polski opodatkowana jest w  kraju 0% stawką VAT jako usługa transportu międzynarodowego, bowiem posiadany przez “I” dokument w  postaci listu przewozowego CMR oraz dodatkowo faktura są dokumentami potwierdzającymi prawo do zastosowania 0% stawki VAT.

Przykład 10

Podatnik “J” wykonał usługę transportową na trasie Polska - Austria na zlecenie polskiej firmy. Usługa ta stanowi część transportu międzynarodowego - do Rosji, co wynika z listu przewozowego. Zatem usługa ta jest opodatkowana stawką 0%, a list przewozowy potwierdza prawo do zastosowania 0% stawki VAT.

4. Kiedy usługa transportu towarów nie podlega opodatkowaniu VAT

4.1. Transport towarów wewnątrzunijny

Gdy nabywca usługi jest podatnikiem VAT, wówczas miejscem opodatkowania, według zasad ogólnych wynikających z art.28 b ustawy o VAT, jest siedziba firmy usługobiorcy lub w sytuacji, gdy usługa jest świadczona dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. W tej sytuacji polski podatnik dla całej transakcji stosuje stawkę “nie podlegającą”.

Natomiast gdy nabywcą jest podmiot niebędący podatnikiem VAT, usługa transportowa podlega opodatkowaniu w miejscu, gdzie transport się rozpoczyna, przy czym miejscem rozpoczęcia transportu towarów, zgodnie z art.28 f ust. 4 ustawy o VAT, jest miejsce, w którym faktycznie rozpoczyna się transport towarów, niezależnie od pokonanych odległości do miejsca, gdzie znajdują się towary. Zatem, gdy transport rozpoczyna się na terytorium Polski należy zastosować stawkę w wysokości 23%. Natomiast gdy usługa transportowa ma początek w innym kraju UE wówczas nie podlega ona opodatkowaniu.

4.2. Międzynarodowy transport towarów

Przez transport międzynarodowy towarów należy rozumieć przewóz towarów pomiędzy jednym z krajów Unii Europejskiej (wliczając Polskę) a krajem trzecim, przy czym na pewnym odcinku trasa przebiega przez terytorium Polski.

Gdy nabywcą usługi jest podatnik VAT, wówczas miejscem opodatkowania usługi jest siedziba firmy usługobiorcy lub miejsce stałego prowadzenia działalności zgodnie z zasadą ogólną wynikającą z art.28 b ustawy o VAT. Co oznacza, że dla całości usługi zostanie zastosowana stawka “nie podlega”.

Natomiast gdy nabywcą usługi jest osoba nie będąca podatnikiem VAT, wówczas miejscem opodatkowania jest miejsce, w którym odbywa się transport z uwzględnieniem pokonanych odległości (art.28f ust. 2 ustawy o VAT). Oznacza to, że dla części usługi wykonywanej na terytorium Polski należy zastosować stawkę 0%, a pozostała część usługi nie podlega opodatkowaniu na terytorium Polski.

Przykład 11

Polski podatnik „K” wyświadczył usługę transportu towarów na rzecz osoby fizycznej zamieszkałej na Ukrainie, transport odbył się z Polski na Ukrainę, zatem: miejscem świadczenia usługi jest miejsce, w którym odbywa się transport, z uwzględnieniem pokonanych odległości tj. Polska i Ukraina (art.28f ust.1 pkt 2 ustawy o VAT), należność za transport wykazuje się w dwóch pozycjach - odcinek krajowy ze stawką 0%, odcinek wykonany poza terytorium UE jako niepodlegający opodatkowaniu.

Przykład 12

Polski podatnik „L” wyświadczył usługę transportu towarów na rzecz osoby fizycznej zamieszkałej w Czechach, transport odbył się na trasie z Polski do Czech: usługa ta opodatkowana jest w kraju, gdzie transport się rozpoczyna, czyli w Polsce (art.28f ust.3 ustawy o VAT), stawka VAT wynosi 23%.

Przykład 13

Polski podatnik „Ł” wyświadczył usługę transportu towarów z Niemiec do Francji na rzecz podatnika z Czech „Q”. W takim przypadku usługa ta nie podlega opodatkowaniu na terytorium Polski. Bowiem przy opodatkowaniu świadczenia usług transportu towarów na rzecz podatników należy stosować zasadę odwrotnego obciążenia (reverse charge), zgodnie z którą to nabywca usługi „Q” ponosi ciężar zapłaty podatku. W takim przypadku, usługa transportowa świadczona przez „Ł” dla podatnika z Czech, podlega opodatkowaniu w Czechach. Co wynika z art. 28 b ust. 1 ustawy o VAT na mocy któego uznaje się, że miejscem świadczenia, a zatem opodatkowania danej usługi jest państwo, w którym podatnik (nabywca usługi) posiada siedzibę działalności gospodarczej.

Przykład 14

Na zlecenie litewskiego podatnika polski podatnik „M” wykonał usługę transportu towarów na trasie Polska - Rosja. W tym przypadku usługobiorcą jest litewski podatnik, zatem usługa transportu towarów z Polski do Rosji podlega opodatkowaniu na Litwie. Dla „M” jest to czynność niepodlegająca opodatkowaniu.

Przykład 15

„N” jest polskim podatnikiem VAT i wykonuje usługi transportowe towarów dla różnych odbiorców. W przypadku gdy:

 

Usługobiorcą jest:	Opodatkowanie VAT:
Podatnik z UE	nie podlega VAT w Polsce
Nie-podatnik z UE	- gdy transport rozpoczyna się na terytorium Polski - 23%- gdy transport rozpoczyna się na terytorium innego kraju UE - nie podlega VAT w Polsce
Podatnik spoza UE	- nie podlega VAT w Polsce
Nie-podatnik spoza UE	- dla części usługi wykonanej na terytorium Polski - 0% - pozostała część - nie podlega VAT w Polsce

5. Stawka VAT dla transportu osób

W tym punkcie chcielibyśmy podsumować kwestie związane z transportem osób, bowiem w tym przypadku zasady opodatkowania regulują różne przepisy - art. 83 ust.1 pkt 23 i ust. 3 ustawy o VAT, załącznik nr 3 do tej ustawy oraz powołany powyżej §6 Rozporządzenia Ministra Finansów z 23.12.2013 roku w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę VAT oraz warunków stosowania stawek obniżonych.

Usługi transportu osób są opodatkowane stawką 8% - poz. 154-159 załącznika nr 3 do ustawy o VAT, które zostały szczegółowo opisane w pkt 1 artykułu. Wyjątkiem od tej zasady są usługi transportu międzynarodowego osób, świadczone środkami transportu morskiego, lotniczego i kolejowego, które opodatkowane są stawką VAT 0% (pkt 2.1 artykułu).

Prosimy pamiętać, że dla usług transportu osób obowiązują szczególne zasady ustalania miejsca ich świadczenia. Zostały one określone w art.28f ust. 1 ustawy o VAT. Według tych regulacji, miejscem świadczenia usług transportu pasażerów jest miejsce, gdzie odbywa się transport, z uwzględnieniem pokonanych odległości. Zasada ta ma zastosowanie niezależnie od statusu nabywcy usługi, ale nie dotyczy usług transportu morskiego, lotniczego i kolejowego będących transportem międzynarodowym. Zasada ta zobowiązuje do rejestracji jako podatnik podatku od wartości dodanej przez tych podatników, którzy wykonują usługę na terytorium innych krajów członkowskich na terenie których usługa jest świadczona. Często jednak przepisy obowiązujące w kraju świadczenia usługi dopuszczają możliwości rozliczenia podatku w formie uproszczonej (np. dla podmiotów wykonujących usługę okazjonalnego przewozu) lub zwalniają z obowiązku rejestracji do VAT do określonej wysokości sprzedaży.

Przykład 16

Podatnik „O” prowadzi działalność polegającą na transporcie osób busami i autokarami na terenie Polski. “O” dla swoich usług może stosować stawkę 8%.

Przykład 17

Pan Piotr Nowak jako osoba fizyczna prowadzi działalność: usługi taksówek osobowych. Pan Nowak dla swoich usług może stosować stawkę 8%.

Przykład 18

Podatnik „P” prowadzi działalność polegającą na kolejowym transporcie osób na trasach:

 

• z Poznania do Berlina,

• z Poznania do Moskwy,

• z Berlina do Moskwy przez Poznań,

• z Moskwy do Berlina przez Poznań.

 

„P” dla swoich usług może stosować stawkę O%, pod warunkiem posiadania dokumentów stanowiących dowód świadczenia tych usług.

Przykład 19

Polska firma „T” wykonała usługę transportu na zlecenie podatnika z Francji. Transport odbył się na odcinku Francja (Paryż) – Niemcy – Polska (Warszawa) i dotyczył pracowników francuskiej firmy z jej siedziby do polskiego kontrahenta. W tej sytuacji:

 

• odcinek od Paryża do granicy niemieckiej opodatkowuje firma francuska na zasadzie „reverse charge”,

• trasę przebiegającą przez Niemcy opodatkowuje „T” zgodnie z obowiązującymi w tym kraju przepisami,

• trasę na polskim odcinku firma „T” opodatkowuje w kraju (wg stawki VAT 8%).

 

EWIDENCJA W DEKLARACJACH: Deklaracja VAT-7(17); W pozycji 11 wykazuje się dostawę towarów oraz świadczenie usług poza terytorium Polski, w stosunku do których przysługuje podatnikowi prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, o którym mowa w art. 86 ust.8 pkt 1 ustawy, lub prawo do zwrotu kwoty podatku naliczonego, o którym mowa w art.87 ust. 5 ustawy. W pozycji tej nie wykazuje się dostawy towarów oraz świadczenia usług dokonywanych w ramach działalności gospodarczej zarejestrowanej poza terytorium kraju. W pozycji 12  wykazuje się wartość usług, o których mowa w art.100 ust.1 pkt 4 ustawy o VAT tj. usług do których stosuje się art.28b, które były już uwzględnione w poz 11. W pozycji 13  wykazuje się wartość świadczonych usług na terytorium kraju, dla których zastosowana została stawka 0%. W pozycjach 17 i 18, 19 i 20 wykazuje się świadczenie usług na terytorium kraju opodatkowane odpowiednio stawką 8% i 23%.

Jan Falkowski

Podstawa prawna: art.43 ust.1 pkt 20, art. 83 ust.1 pkt 23, ust. 3-6, art. 41 ust.1 i ust.2, art.146a pkt 1 i pkt 2 ustawy o VAT, §6 Rozporządzenia Ministra Finansów z 23.12.2013 roku w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę VAT oraz warunków stosowania stawek obniżonych.