Ustalenie wysokości podatku VAT do odliczenia przy realizacji inwestycji przez uczelnię

ODPOWIEDŹ

Dla poprawnego wyliczenia podatku naliczonego, Uczelnia powinna posłużyć się narzędziem, które będzie rzetelnie odzwierciedlało związek dokonanych zakupów z działalnością opodatkowaną.

UZASADNIENIE

Zgodnie z generalną zasadą wyrażoną w art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki:

• odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług, towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych.

Zatem warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek dokonanych zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

W chwili, gdy zakupione towary bądź usługi związane są zarówno z czynnościami, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i z czynnościami, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, zastosowanie znajdują przepisy art. 90 ustawy o VAT. Zgodnie z art. 90 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku, z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku, z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określania kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami w stosunku, do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

Jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, to w myśl art. 90 ust. 2 ustawy, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 10.

Stosownie do art. 90 ust. 3 ustawy, proporcję, o której mowa w ust. 2 ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo.

Zasady ustalania proporcji zostały określone w art. 90 ust. 4-10 ustawy. Z opisu sprawy wynika, że Uczelnia rozlicza VAT wg ustalonej struktury 25%, a będzie ponosiła wydatki na nabycie towarów i usług dla nieruchomości, przeznaczonej na działalność zwolnioną i opodatkowaną.

W powyższej sytuacji należy więc ustalić, jaka część planowanej inwestycji będzie służyła czynnościom opodatkowanym VAT w celu ustalenia kwoty podatku naliczonego dającego prawo do odliczenia z tego tytułu. W niniejszej sprawie przy realizacji prawa do odliczenia należy kierować się przede wszystkim zapisem art. 86 i 90 ust. 1 ustawy, a więc należy ustalić rzeczywisty zakres prawa do odliczenia, który winien być jak najbardziej miarodajny. W przypadku, gdy nie będzie możliwości na rzetelne wyodrębnienie kwot podatku naliczonego (tj. przypisanie konkretnych kwot podatku naliczonego), związanego wyłącznie ze sprzedażą opodatkowaną, Uczelnia winna dokonywać odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących nabycie wskazanych towarów i usług w oparciu o proporcję, o której mowa w art. 90 ust. 2-6 ustawy o podatku od towarów i usług.

Tak więc w przypadku, gdy zastosowanie klucza „metra kwadratowego powierzchni lokali”, w odniesieniu do których Uczelnia będzie dokonywała rozliczenia zakupów, pozwoli na rzetelne odzwierciedlenie rzeczywistego wykorzystania tych zakupów do celów działalności opodatkowanej, uprawniającej do dokonania odliczenia podatku naliczonego, to, zdaniem Redakcji, należałoby takim kluczem się posłużyć.

Od 1 stycznia 2016 roku obowiązywać będą nowe przepisy w zakresie ustalania proporcji: w przypadku zakupów wykorzystywanych do prowadzenia działalności gospodarczej oraz do działalności niemającej charakteru gospodarczego w rozumieniu ustawy o VAT i tylko w sytuacji, gdy przypisanie tych zakupów w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe.

Ustawodawca wprowadził nową, dodatkową zasadę nazywaną preproporcją lub prewspółczynnikiem i zaproponował przykładowe metody służące jej obliczeniu. Nowe zasady dotyczyć będą wąskiej grupy podatników: organów władzy publicznej – jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, a także stowarzyszeń, fundacji.

W przypadku jednostek samorządu terytorialnego, państwowych jednostek budżetowych, uczelni publicznych oraz instytutów badawczych sposób określenia proporcji będzie wynikał z Rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie sposobu określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (obecnie w fazie projektu).

Z uzasadnienia do projektu rozporządzenia wynika, iż wskazanie dla ww. podmiotów sposobu określenia proporcji uznanego w ich przypadku za najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanej przez tych podatników działalności i dokonywanych przez nich nabyć: ułatwi im określenie najwłaściwszego, biorąc pod uwagę specyfikę ich działalności i dokonywanych nabyć, sposobu obliczenia podatku podlegającego odliczeniu,zagwarantuje pewność prawa tym podmiotom, pozwoli także zminimalizować ewentualne przyszłe spory z organami podatkowymi na gruncie rozliczania podatku naliczonego. Zaproponowany w rozporządzeniu sposób wyliczenia preproporcji przez państwowe uczelnie publiczne opisaliśmy w niniejszym numerze w pkt 5.2.5. Gorącego tematu. W przypadku, gdy możliwe będzie bezpośrednie przypisanie nabytych towarów i usług do działalności gospodarczej, wówczas nie będzie obowiązku wyliczania preproporcji (prewspółczynnika).

Podstawa prawna: art. 86 ust. 1, art. 90 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług

Halina Lisowska