Utrata zwolnienia z VAT w związku z przekroczeniem obrotu

ODPOWIEDŹ

Podatnik powinien dokonać zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R, podając w nim faktyczny dzień w którym nastąpiło przekroczenie kwoty uprawniającej do zwolnienia z VAT. Korygowane faktury sprzedażowe nie mogą być powiększone o podatek VAT, o ile umowa z kontrahentem tego nie przewiduje, podatek VAT należy rozliczyć metodą „w stu”. Podatnik powinien złożyć zaległe deklaracje podatkowe począwszy od miesiąca listopada 2014, przy czym ma prawo w tych deklaracjach dokonać obniżenia kwoty podatku VAT należnego o podatek naliczony od zakupów związanych ze sprzedażą opodatkowaną.

UZASADNIENIE

Z treści pytania wynika, że prowadząc działalność gospodarczą Czytelnik korzystał ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o podatku VAT (UPTiU), zgodnie z którym, zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150.000 zł, przy czym do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.

Do wartości sprzedaży objętej powyższym limitem nie wlicza się:

1) wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju oraz sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju;

2) odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, z wyjątkiem:

a) transakcji związanych z nieruchomościami,

b) usług, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41,

c) usług ubezpieczeniowych

- jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych;

3) odpłatnej dostawy towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

Jeżeli wartość sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie art.113 ust.1 UPTiU przekroczy kwotę 150.000 zł, wówczas zwolnienie traci moc począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę (art.113 ust.5 UPTiU).

Przekroczenie limitu obrotów zwolnionych skutkuje obowiązkiem zarejestrowania się jako podatnik VAT czynny, co wynika z zapisów art.96 ust.5 pkt.2 UPTiU. Przepis ten mówi, że jeżeli podmioty korzystające ze zwolnienia na podstawie art.113 ust.1 i 9 utracą zwolnienie od podatku, obowiązane są do złożenia zgłoszenia rejestracyjnego przed dniem, w którym podatnik utraci prawo do tego zwolnienia.

Przykład

Do końca października 2014 roku podatnik osiągnął wartość sprzedaży zwolnionej na podstawie art.113 ust.1 UPTiU na poziomie 120.000 zł. W dniu 5 listopada 2014 roku dokonał sprzedaży na kwotę 35.000 zł, co spowodowało że został przekroczony limit dający prawo do zwolnienia z VAT. W tej sytuacji podatnik powinien zarejestrować się na VAT podając dzień 5 listopada 2014 roku jako datę utraty zwolnienia z VAT. W rozliczeniu za miesiąc listopad powinien opodatkować całą transakcję sprzedaży w kwocie 35.000 zł. Należy pamiętać, że jeżeli w umowie z kontrahentem nie zastrzeże się, że cena sprzedaży jest kwotą netto, to nie można się od niego domagać dopłaty podatku VAT. Stąd też, uzyskaną wartość sprzedaży należy uznać za kwotę brutto, a podatek VAT należny powinien zostać wyliczony metodą „w stu”. Wówczas w deklaracji faktura ta winna być rozliczona następująco:

Wartość netto sprzedaży: 28.455,28 zł

Podatek VAT 23%: 6.544,72 zł (wg wyliczenia : (35.000 x 23) : 123))

Wartość brutto sprzedaży: 35.000 zł

Z treści pytania wiadomo, że podatnik nie dokonał rejestracji w terminie ustawowym, lecz ma zamiar to uczynić dopiero w miesiącu sierpniu 2015 roku. W tym celu należy niezwłocznie złożyć zgłoszenie VAT-R, przy czym w części C1 „Okoliczności określające obowiązek podatkowy”, należy zaznaczyć pole 35 „Podatnik utracił zwolnienie, o którym mowa w art.113 ust.1 lub 9 ustawy”. Dodatkowo w polu 38 należy podać faktyczny dzień w którym nastąpiło przekroczenie kwoty uprawniającej do zwolnienia.

Podatnicy VAT czynni są obowiązani składać w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu (art.99 ust.1 UPTiU).

Ustawodawca dał podatnikom możliwość składania deklaracji kwartalnych, ale dotyczy to tych podatników, którzy posiadają status „małego podatnika” i wybrali do rozliczeń metodę kasową (art.99 ust.2). Podatnicy, inni niż podatnicy rozliczający się metodą kasową, mogą również składać deklaracje podatkowe w okresach kwartalnych, po uprzednim pisemnym zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego, najpóźniej do 25. dnia drugiego miesiąca kwartału, za który będzie po raz pierwszy złożona kwartalna deklaracja podatkowa. Podatnik rozpoczynający w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu dokonuje zawiadomienia o okresach rozliczania się w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym rozpoczął wykonywanie tych czynności (art.99 ust.3 UPTiU).

Ponieważ w terminie przewidzianym ustawowo (tj. do 25 grudnia 2014 roku) podatnik nie złożył zawiadomienia do urzędu skarbowego o wyborze sposobu rozliczania się z podatku VAT w okresach kwartalnych, to jest on zobligowany do rozliczania się z podatku i do składania deklaracji podatkowych na zasadach ogólnych, tj. w okresach miesięcznych.

Podatnik zobowiązany jest więc do złożenia zaległych miesięcznych deklaracji podatkowych VAT-7, począwszy od listopada 2014 roku. W tym miejscu należy nadmienić, że nieterminowa rejestracja na VAT oraz złożenie deklaracji podatkowych po terminie rodzi określone konsekwencje karno-skarbowe przewidziane przepisami ustawy Kodeks Karny Skarbowy.

Przekroczenie limitu obrotu przewidzianego dla zwolnienia z VAT powoduje, że sprzedaż podlega opodatkowaniu, co tym samym daje podatnikowi prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych (art.86 ust.1 UPTiU).

Dokonując odliczenia podatku naliczonego należy pamiętać, że zgodnie z treścią art.86 ust. 10 UPTiU prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy.

Jeżeli podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego w powyżej określonym terminie, to może on obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych (art.86 ust.11).

Oznacza to, że w zaległych deklaracjach podatkowych składanych za okres od listopada 2014 roku, podatnik ma prawo do odliczenia podatku VAT od zakupów dokonanych w tym czasie, mimo tego, że nie był wówczas zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT. Istotą odliczenia podatku VAT naliczonego jest wykazanie, że dany zakup miał związek ze sprzedażą opodatkowaną, co wynika z zasady ogólnej wyrażonej w art. 86 ust. 1 UPTiU.

Podobne stanowisko w tej kwestii zaprezentował Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji z dnia 14 lipca 2014 roku, sygn. IPTPP4/443-315/14-4/OS.

Dorota Mróz

Biegły Rewident