0
954
Organ podatkowy nie może zakwestionować odliczenia przez podatnika VAT od środków trwałych otrzymanych w drodze aportu tylko dlatego, że wartość aportu nie odpowiada w jego ocenie wartości rynkowej tych środków.
Wynika to z wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi o sygnaturze I SA/Łd 1428/11 z 17 lutego 2012 roku.
Sytuacja podatnika
Przedmiotem sporu była decyzja Naczelnika Urzędu Skarbowego określająca Spółce komandytowej nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym do zwrotu na rachunek bankowy. Organ podatkowy zakwestionował odliczenie podatku z faktury dokumentującej wniesione przez komandytariusza aportem środki trwałe. Organ podatkowy powziął wątpliwość, czy wartość środków trwałych widniejąca na fakturze jest zgodna rzeczywistą wartością rynkową takich urządzeń, w związku z czym zlecił dokonanie oszacowania wartości wniesionych aportem do Spółki maszyn i urządzeń produkcyjnych, komputerów oraz samochodów. Ze sporządzonego oszacowania wynikało, że wartość poszczególnych ruchomości wniesionych aportem do Spółki co do zasady nie odpowiadała ich wartości rynkowej. W związku z powyższym, Naczelnik Urzędu Skarbowego wydał decyzję, w której między innymi zakwestionował prawo do odliczenia VAT wynikającego z aportu tych składników majątkowych, których wartość została zawyżona, argumentując, że faktury podają kwoty w części niezgodne z rzeczywistością, co stanowi naruszenie przepisu art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. b ustawy o podatku od towarów i usług.
Spółka nie zgodziła się z powyższą decyzją organu podatkowego, wskazując między innymi, że przepis art.88 ust.3a pkt 4 lit.b ustawy o podatku od towarów i usług nie może być podstawą zakwestionowania odliczenia podatku przez Spółkę w przedmiotowej sprawie. Przepis ten dotyczy bowiem sytuacji, kiedy wystawione faktury podają kwoty niezgodne z rzeczywistością, zaś w przedmiotowej sprawie trudno uznać, że kwestionowane przez organ podatkowy faktury podają kwoty niezgodne z rzeczywistością, ponieważ dostawa udokumentowana przedmiotowymi fakturami w rzeczywistości miała miejsce, a ponadto wartość środków trwałych wskazana na fakturze znalazła swój wyraz w wartości wkładu niepieniężnego wniesionego do Spółki, który powiększył jej majątek. Zatem kwoty wskazane na fakturach odpowiadają rzeczywistości, tj. kwotom określonym przy wnoszeniu aportu do Spółki przez Strony.
Powyższe zarzuty Spółki nie zostały uwzględnione przez organ odwoławczy, w konsekwencji czego sprawa trafiła na wokandę Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego
Sąd Administracyjny uchylił zaskarżoną decyzję organu podatkowego. W uzasadnieniu wyroku WSA wskazał, że zakwestionowanie prawa do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego w konkretnym przypadku (gdy zaistnieją ku temu przesłanki) powinno być dokonywane ze szczególną wnikliwością. W wielu orzeczeniach ETS podkreślał bowiem, że wprowadzanie wyłączeń od prawa do odliczenia musi odbywać się z poszanowaniem zasady proporcjonalności nawet wówczas, gdy są one stosowane w ramach środków specjalnych (np. orzeczenie z 19 września 2000 roku w połączonych sprawach C-177/99 oraz C-181/99).
Zgodnie z art.88 ust.3a pkt 4 lit.b ustawy o podatku od towarów i usług nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku, gdy wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne podają kwoty niezgodne z rzeczywistością - w części dotyczącej tych pozycji, dla których podane zostały kwoty niezgodne z rzeczywistością.
Co najmniej część z ograniczeń wprowadzonych w art. 88 ust. 3a ustawy można wywieść z innych, bardziej ogólnych przepisów. Prawo do odliczenia może bowiem dotyczyć wyłącznie tych czynności, które faktycznie zostały dokonane. Sama faktura nie tworzy prawa do odliczenia VAT na niej wykazanego. Przysługuje ono tylko wówczas, gdy podatek naliczony związany jest z faktycznie dokonanymi czynnościami opodatkowanymi. Zatem kwota podana w fakturze, dotyczącej przykładowo umowy sprzedaży, jest niezgodna z rzeczywistością, jeżeli nie wskazuje prawdziwej ceny, jaką uzgodniły strony umowy, co oznacza, że według nieformalnych ustaleń nabywca, za zgodą zbywcy, faktycznie ceny takiej w ogóle nie zapłaci lub zapłaci ją w odmiennej wysokości niż to wynika z faktury.
W sprawie będącej przedmiotem sporu obiektywnie istnieją następujące fakty:
• zawarcie umowy zmiany Spółki, w wyniku której komandytariusz wniósł do Spółki wkład niepieniężny, składający się ze środków trwałych,
• wniesienie wyżej opisanego aportu zostało wykazane w dwóch fakturach,
• nastąpiło wydanie przedmiotu aportu nabywcy i podniesienie kapitału Spółki o wartość wskazaną na fakturze.
Ocena rzeczoznawcy, z której wynika, że szacunkowa wartość przedmiotu aportu jest niższa niż ta, na którą umówiły się strony i która została wskazana w fakturze, nie oznacza jeszcze podważenia rzeczywistości zawartej umowy i jej wykonania, czego skutkiem jest wydanie przedmiotu aportu i podniesienie kapitału Spółki o wartość wskazaną na fakturze, choćby nawet była zawyżona. Istnieje bowiem zasadnicza różnica pomiędzy „kwotą faktury zgodną z rzeczywistością” a ustaloną przez biegłego „szacunkową wartością przedmiotu aportu”. W pierwszym przypadku bowiem jest to wartość realna, w drugim natomiast jest to wartość wynikająca z dokonanej oceny, szacunku, ustalona w oparciu o istniejące w danych warunkach prawo popytu i podaży, wartość prawdopodobna, chociaż wirtualna, którą być może, chociaż niekoniecznie, kiedyś uiści jakiś hipotetyczny nabywca.
Zdaniem Sądu, w ustalonym w niniejszej sprawie stanie faktycznym, nie znajduje zastosowania przepis art. 88 ust 3a pkt 4 lit. b) ustawy o VAT. Mamy tu do czynienia z przekazaniem do skarżącej Spółki składników majątku w drodze aportu, co w istocie stanowi dostawę towarów. W tym stanie rzeczy przywołany przepis znalazłby zastosowanie, gdyby kwota podana w zakwestionowanej fakturze nie wskazywała prawdziwej ceny (wnoszonych aportem środków trwałych), jaką uzgodniły strony umowy, co oznacza, że według nieformalnych ustaleń nabywca, za zgodą zbywcy, faktycznie uzgodnił cenę w odmiennej wysokości niż to wynika z faktury. W niniejszej sprawie opisana sytuacja jednak nie zachodzi, organy nie wskazały bowiem żadnego faktu, z którego wniosek taki wypływa, ani dowodu ten fakt potwierdzającego.
Podstawa prawna: art. 88 ust.3a pkt 4 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług.
