0
913
Jesteśmy w trakcie realizacji projektu pn. „Przebudowa i remont targowiska stałego” Projekt planujemy zakończyć do 30 września 2014 roku i przyjąć na stan środków trwałych Gminy. W związku z tą inwestycją Gmina ponosi wydatki t.j. modernizacja istniejących zadaszonych wiat handlowych, oświetlenie terenu, budowa nowej wiaty handlowej, miejsc parkingowych, budynku sanitarnego z zapleczem, utwardzenie nawierzchni i inne, a po zakończeniu będzie ponosić wydatki bieżące. Na terenie objętym inwestycją część gruntu jest wydzierżawiana na podstawie umowy cywilno-prawnej. Co miesiąc wystawiane są faktury VAT z tytułu czynszu dzierżawnego za grunt i odprowadzany należny podatek. Na wydzierżawianym gruncie stoi przenośny budynek, w którym dzierżawca prowadzi kwiaciarnię. Czy będzie to wystarczająca przesłanka dająca Gminie prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego w całości wykazanego w fakturach dokumentujących wydatki poniesione na budowę targowiska, a następnie na jego bieżące utrzymanie?
ODPOWIEDŹ
Podstawą systemu VAT jest zasada neutralności, z której wynika możliwość odliczenia kwot podatku naliczonego zapłaconego na poprzednim etapie obrotu. W myśl art.86 ust.1 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Z treści tego przepisu wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Tak więc podstawowym warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest niewątpliwy i bezsporny związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi.
Z pytania wynika, że Gmina ponosi aktualnie wydatki inwestycyjne na modernizację targowiska, a później będzie ponosić wydatki bieżące. Wątpliwość polega na tym, czy najem części gruntu na podstawie umowy cywilnoprawnej upoważnia Gminę do odliczenia podatku VAT naliczonego w całości, wykazanego w fakturach dokumentujących wydatki poniesione na przebudowę targowiska, a następnie na jego bieżące utrzymanie?
Stosownie do art.15 ust.6 ustawy o podatku VAT, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
W praktyce, najczęściej występują przypadki, gdy Gmina jako właściciel targowiska pobiera od użytkowników targowiska opłatę targową. W orzecznictwie sądów administracyjnych utrwalił się pogląd, że Gmina w odniesieniu do pobieranej opłaty targowej działa w charakterze organu władzy publicznej, o którym mowa w art.15 ust.6 ustawy o podatku od towarów i usług, tym samym jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od towarów i usług. W przypadku natomiast dzierżawy nieruchomości na terenie targowiska Gmina jest podatnikiem VAT, gdyż czynność ta jest wykonana na podstawie umowy cywilnoprawnej.
Jak wynika z pytania, Gmina postanowiła dokonać przebudowy i remontu targowiska, a po oddaniu go do użytkowania będzie ponosiła wydatki bieżące. Aby Gmina mogła skorzystać z prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o którym mowa w art.86 ust.1 ustawy o VAT w całości, należy ocenić, z jakimi czynnościami będą związane wydatki na przebudowę targowiska. W tym celu należy z całości zakupów dotyczących przebudowy targowiska miejskiego, wydzielić tę ich część, która nie jest związana z działalnością podlegającą opodatkowaniu VAT i część, która jest związana z czynnościami opodatkowanymi lub zwolnionymi. W sytuacji, gdy Gmina nie jest w stanie określić, z jakim rodzajem działalności dany zakup jest związany, podatek od tych zakupów rozlicza na zasadach określonych w art. 90-91 ustawy o VAT. W takiej sytuacji Gmina może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których przysługuje jej prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.
Może się zdarzyć, że modernizacja i bieżące wydatki dotyczące targowiska będą związane z czynnościami opodatkowanymi i nie podlegającymi opodatkowaniu, czyli wynikającymi z wykonywanych zadań własnych. W takim przypadku należy pamiętać o uchwale składu 7 sędziów NSA z dnia 24 października 2011 roku, sygn. akt I FPS 9/10, zgodnie z którą należy przyjąć, że w przypadku podatku naliczonego wynikającego z wydatków związanych tylko z czynnościami opodatkowanymi oraz z czynnościami niepodlegającymi podatkowi (których nie da się jednoznacznie przypisać do jednej z tych kategorii czynności) podatnik nie stosuje odliczenia częściowego według proporcji określonej na podstawie art.90 ust.3 ustawy o VAT, lecz odliczenie pełne. Wartość czynności niepodlegających w ogóle opodatkowaniu nie wchodzi bowiem do sumy wartości obrotów ustalanych na potrzeby liczenia proporcji sprzedaży. W przypadku gdy Gmina wykonuje wyłącznie czynności opodatkowane oraz czynności niepodlegające podatkowi, nie ma obowiązku stosowania odliczenia częściowego (gdyby ewentualnie Gmina chciała ustalać proporcję sprzedaży do celów odliczenia, to wyniesie ona 100%). Powyższe stanowisko zostało także potwierdzone przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wlkp. w wyroku z 26 kwietnia 2012 roku, sygn. akt I SA/Go 143/12.
Należy także pamiętać o tym, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie pozwalają na dowolne odliczenie podatku dotyczące zakupów w poszczególnych miesiącach i precyzują w jakim terminie jest to możliwe.
Prawo do odliczenia podatku naliczonego wynika bezpośrednio z art. 86 ust. 10 i 10b, zgodnie z którymi powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy i nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę.
Ważne jest także, aby w momencie odliczania podatku naliczonego od ponoszonych wydatków Gmina wiedziała, że zakupy te są lub będą związane z czynnościami opodatkowanymi.
Reasumując, jeżeli Gmina dokonywałaby czynności wyłącznie w ramach zadań własnych np. pobierała od użytkowników targowiska opłatę targową, nie przysługiwałoby jej prawo do odliczenia VAT od wydatków związanych z modernizacją lub utrzymaniem targowiska. Natomiast w przypadku opisanym w pytaniu, targowisko generuje jeszcze inny przychód (czynsz dzierżawny), Gmina może więc odliczyć podatek naliczony z faktur dokumentujących wydatki dotyczące targowiska w całości, jeżeli są one związane z czynnościami opodatkowanymi lub czynnościami opodatkowanymi i niepodlegającymi opodatkowaniu. Ustawa o podatku VAT nie wskazuje w takim przypadku, w jakiej proporcji udział czynności opodatkowanych zezwala na pełne odliczenie podatku naliczonego.
W przypadku gdyby Gmina wykonywała czynności statutowe, opodatkowane i zwolnione może odliczyć podatek częściowo przy udziale proporcji określonej w art.90 i 91 ustawy o podatku VAT.
Iwona Porez
