Wydawnictwo uniwersyteckie a prawo do odliczenia VAT

ODPOWIEDŹ

Uczelnia ma prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego wyłącznie z opodatkowana dostawą wydawanych książek naukowych.

UZASADNIENIE

W myśl ogólnej zasady, zapisanej w art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, zarejestrowani czynni podatnicy podatku od towarów i usług uprawnieni są do obniżania podatku należnego o podatek naliczony przy dokonywaniu zakupów związanych z czynnościami opodatkowanymi VAT. Zatem, aby ocenić, czy uczelnia ma prawo do odliczenia podatku od towarów i usług z faktur zakupowych związanych z wydaniem książek, należy określić czy dostawa lub przekazanie wydawnictw będzie czynnością opodatkowaną.

Na mocy art. 43 ust. 1 pkt 26 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku m.in. usługi świadczone przez uczelnie, w zakresie kształcenia na poziomie wyższym oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane. Z kolei w myśl §13 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 roku w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, zwalnia się od podatku usługi w zakresie kształcenia, inne niż wymienione w art. 43 ust. 1 pkt 26 ww. ustawy, świadczone przezuczelnie oraz świadczenie usług i dostawę towarów ściśle z tymi usługami związane.

W myśl art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 27 lipca 2005 roku Prawo o szkolnictwie wyższym podstawowymi zadaniami uczelni, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, są:

• kształcenie studentów w celu ich przygotowania do pracy zawodowej;

• wychowywanie studentów w poczuciu odpowiedzialności za państwo polskie, za umacnianie zasad demokracji i poszanowanie praw człowieka;

• prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych oraz świadczenie usług badawczych;

• kształcenie i promowanie kadr naukowych;

• upowszechnianie i pomnażanie osiągnięć nauki, kultury narodowej i techniki, w tym poprzez groma dzenie i udostępnianie zbiorów bibliotecznych i informacyjnych;

• kształcenie w celu zdobywania i uzupełniania wiedzy;

• stwarzanie warunków do rozwoju kultury fizycznej studentów;

• działanie na rzecz społeczności lokalnych i regionalnych.

Jak wskazał Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w dwóch wyrokach w sprawie C-287/00 i C-434/05, świadczenie usług ściśle związanych z czynnościami głównymi może korzystać ze zwolnienia tylko wówczas jeśli są konieczne do dokonywania transakcji podlegającychzwolnieniu. Inaczej mówiąc świadczenie usług musiałoby mieć taki charakter lub taką jakość, że bez odwołania się do tych usług nie byłoby gwarancji, iż nauczanie świadczone przez uczelnie miałoby taką samą wartość. Należy również pamiętać, że zgodnie z orzecznictwem sądów całe świadczenie kompleksowe podlega takim regulacjom opodatkowania VAT, jakie dotyczą świadczenia głównego. W orzeczeniu C-349/96 ETS stwierdził, że „pojedyncze świadczenie ma miejsce zwłaszcza wtedy, gdy jedna lub więcej części składowych uznaje się za usługę zasadniczą, podczas gdy inny lub inne elementy traktuje się jako usługi pomocnicze, do których stosuje się te same zasady opodatkowania, co do usługi zasadniczej”.

Uczelnia w ramach kształcenia na poziomie wyższym świadczy również dostawę towarów ściśle z tymi usługami kształcenia związaną. Wydanie i dostawa książek naukowych, które mają nadany numer ISBN, dla wykładowców czy ich umieszczenie w uczelnianej bibliotece, jest ściśle związana ze świadczonymi przez uczelnię usługami w zakresie kształcenia. Natomiast nie korzysta ze zwolnienia dostawa wydawnictw dla nabywców spoza uczelni, tj. dla odbiorców nie związanych bezpośrednio z realizacją usługi głównej, czyli z kształceniem na poziomie wyższym.

W sytuacji, gdy wydanie książek naukowych będzie związane z czynnościami zwolnionymi, uczelnia, zgodnie z zasadą zawartą w artykule 86 ustawy o podatku VAT, nie będzie mogła odliczyć podatku naliczonego związanego z dokonanymi zakupami. Natomiast gdy dostawa wydawnictw naukowych będzie opodatkowana, uczelnia ma prawo odliczyć podatek z faktur zakupowych związanych z wydaniem tych książek.

Należy również pamiętać o tym, że zakupione towary bądź usługi mogą być wykorzystywane jednocześnie do wykonywania zarówno czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak też jednocześnie do czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje. Podatnik może wówczas odliczyć podatek naliczony przy zastosowaniu proporcji, czyli pomniejszyć podatek należny o tę część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których przysługuje prawo do odliczenia podatku. Proporcję jednak ustala się tylko i wyłącznie wtedy, gdy podatnik nie jest w stanie jednoznacznie wyodrębnić kwoty podatku naliczonego związanego z czynnościami, w stosunku do których przysługiwało mu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

Iwona Porez