0
1239
W trakcie kontroli naczelnik urzędu skarbowego wydał postanowienie o wyłączeniu dokumentów z akt prowadzonej wobec spółki kontroli (rejestry VAT, rachunki bankowe kontrahentów) ze względu na interes publiczny. Pełnomocnik złożył wniosek o wgląd w wyłączone akta sprawy. Organ podatkowy wydał postanowienie o odmowie udostępnienia wyłączonych z akt kontroli dokumentów, czy prawidłowo? Pełnomocnik chce złożyć zażalenie do Dyrektora Izby Skarbowej, ponieważ uważa, że organ podatkowy nie zachowuje zasad zaufania oraz jawności prowadzenia kontroli wynikających z ustawy Ordynacja podatkowa.
ODPOWIEDŹ
Organ podatkowy prawidłowo w trakcie prowadzonej kontroli postanowieniem wyłączył z akt sprawy wymienione w postanowieniu dowody ze względu na interes publiczny.
UZASADNIENIE
Zgodnie z art. 178 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa strona ma prawo wglądu w akta sprawy, sporządzania z nich notatek, odpisów oraz sporządzania kopii przy wykorzystaniu własnych przenośnych urządzeń. Prawo to przysługuje również po zakończeniu postępowania. Czynności określone w § 1 dokonywane są w lokalu organu podatkowego w obecności pracownika tego organu. Strona może żądać kopii akt sprawy lub wydania jej z akt sprawy uwierzytelnionych odpisów (art. 178 §2 i §3 ww. ustawy).
Na podstawie z art. 179 § 1 ww. ustawy przepisów art. 178 nie stosuje się do znajdujących się w aktach sprawy dokumentów zawierających informacje niejawne, a także do innych dokumentów, które organ podatkowy wyłączy z akt sprawy ze względu na interes publiczny. Zgodnie z art. 179 § 2 i 3 odmowa umożliwienia stronie zapoznania się z dokumentami, o których mowa w § 1, sporządzania z nich notatek, kopii i odpisów, uwierzytelniania odpisów i kopii lub wydania uwierzytelnionych odpisów następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.
W opisanej sprawie organ podatkowy postanowieniem wyłączył określone dokumenty z akt prowadzonej kontroli ze względu na interes publiczny. W uzasadnieniu postanowienia organ podatkowy powinien dokładnie wskazać jakie dokumenty i z jakiego powodu zostały wyłączone z akt prowadzonej kontroli. Czytelnik podał, że wyłączone zostały rejestry VAT, wyciągi bankowe, które dotyczyły kontrahentów kontrolowanej Spółki.
Wyłączone dokumenty zawierają informacje dotyczące działalności osób trzecich, niezwiązanych bezpośrednio z prowadzoną kontrolą, które w aktach sprawy występują, a nie są stroną postępowania, zatem organ podatkowy kierując się interesem publicznym prawidłowo postanowił wyłączyć wymienione dokumenty z akt sprawy.
Pozyskane przez organ podatkowy dane wynikają zapewne z tego, że w trakcie prowadzonej kontroli podatkowej naczelnik urzędu skarbowego zwrócił się do innych organów podatkowych z prośbą o przeprowadzenie kontroli podatkowych lub czynności sprawdzających u Państwa kontrahentów w celu weryfikacji zawartych transakcji.
W odpowiedzi otrzymał protokoły z kontroli podatkowych lub czynności sprawdzających wraz z załącznikami w postaci rejestrów VAT, wyciągów bankowych w zakresie danych osób trzecich niebędących stroną w prowadzonej kontroli podatkowej. Ujawnienie tych danych byłoby naruszeniem interesu publicznego.
Jednak w celu sprawdzenia, czy nie została naruszona przez organ podatkowy zasada zaufania mogą złożyć Państwo zażalenie do dyrektora izby skarbowej w celu weryfikacji, czy przedmiotowe postanowienie nie wykazuje niezgodności z prawem materialnym, nie wskazuje na naruszenie procedury administracyjnej oraz nie zostało wydane z rażącym naruszeniem prawa.
Regulacja zawarta w art. 178 Ordynacji jest bezpośrednim wyrażeniem dwóch zasad ogólnych postępowania podatkowego:
zasady względnej jawności postępowania (art. 129 Ordynacji podatkowej)
zasady czynnego udziału strony w postępowaniu (art. 123 § 1 Ordynacji podatkowej)
Zasady te stanowią gwarancję nieskrępowanego udziału strony w każdym stadium postępowania podatkowego poprzez udostępnianie jej akt zgromadzonych przez organ podatkowy.
Ograniczenie wglądu do dokumentów wynikające z art. 179 § 1 Ordynacji podatkowej musi być zatem oparte na wykazaniu konkretnego interesu publicznego. „Organ musi uzasadnić, w jaki sposób interes ten mógłby być naruszony poprzez udostępnienie stronie akt sprawy. Musi też wykazać, że ochrona tego interesu nie jest możliwa w inny sposób, jak tylko poprzez wyłączenie jawności dokumentów z akt sprawy wobec strony postępowania (orzeczenie WSA z 10 listopada 2010 roku sygn. akt I SA/Bk 477/10). Ponadto zgodnie z zasadą względnej jawności postępowania oraz zasadą czynnego udziału strony w postępowaniu strona ma prawo znać treść wszelkich dokumentów i informacji uzyskanych w ramach toczącego się w stosunku do niej postępowania. W przeciwnym wypadku strona nie będzie mogła bronić swojej pozycji, bowiem nie będzie znała pełnych motywów i argumentów jakie będą stać za końcowym rozstrzygnięciem.
W przypadku zatem, gdyby organ podatkowy wyłączył z akt sprawy określone dokumenty nie uzasadniając w prawidłowy sposób przyczyny takiego postępowania należałoby złożyć zażalenie na postanowienie.
Marta Rusin
Podstawa prawna: art. 178 § 1-4, art. 179 § 1-3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015r. poz. 613 ze zm.).
