Wyrok TSUE dotyczący usług towarzyszących usługom najmu

Sprawa C-392/11 dotyczyła pytania zadanego w trybie prejudycjalnym w prowadzonym w Wielkiej Brytanii postępowaniu Field Fisher Waterhouse LLP przeciwko Commissioners for Her Majesty’s Revenue and Customs. Stan faktyczny sprawy jest następujący: Umowa najmu zawarta między FFW i wynajmującym stanowi, że pomieszczenia są przedmiotem najmu w zamian za czynsz trojakiego rodzaju. Czynsz ten odpowiada, po pierwsze, kwocie płaconej za zajmowanie pomieszczeń, po drugie, udziałowi FFW w kosztach ubezpieczenia budynku, po trzecie, usługom, których świadczenie zgodnie ze wskazaną umową należy do obowiązków wynajmującego. Ten trzeci rodzaj czynszu stanowią opłaty za świadczone usługi, które obejmują w szczególności dostawę wody, ogrzewanie w całym budynku, naprawę struktury i urządzeń budynku (w szczególności wind), sprzątanie części wspólnych a także dozór budynku. Umowa najmu stanowi, że w przypadku gdy najemca nie płaci tych trzech rodzajów czynszu, wynajmujący ma prawo rozwiązać umowę. FFW uważała, że te dodatkowe usługi stanowiły świadczenie opodatkowane VAT i zwróciła się do organu podatkowego o zwrot VAT naliczonego od tych usług. Organ podatkowy oddalił powyższy wniosek twierdząc, że najem i omawiane świadczenia usług stanowią wyłącznie jedną usługę zwolnioną z VAT. W wyniku sporu sprawa trafiła do krajowego sądu, który zwrócił się do TSUE o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym.

Trybunał Sprawiedliwości wydał w sprawie następujące orzeczenie: „Wykładni dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej należy dokonywać w ten sposób, że najem nieruchomości i związane z tym najmem świadczenia usług, takie jak będące przedmiotem postępowania przed sądem krajowym mogą stanowić jedno świadczenie z punktu widzenia podatku od wartości dodanej. W tym względzie przyznana wynajmującemu w umowie najmu możliwość rozwiązania tej umowy w przypadku gdy najemca nie uiszcza dodatkowych opłat za najem stanowi wskazówkę przemawiającą na rzecz występowania jednego świadczenia, chociaż nie jest w sposób bezwzględny elementem rozstrzygającym przy dokonywaniu oceny zaistnienia takiego świadczenia. Natomiast okoliczność, że świadczenia usług takie jak będące przedmiotem postępowania przed sądem krajowym mogą być co do zasady wykonane przez osobę trzecią nie pozwala przyjąć, że świadczenia te nie mogą stanowić w okolicznościach tego postępowania jednego świadczenia. Do sądu krajowego należy ustalenie, czy w świetle wskazówek dotyczących wykładni udzielonych przez Trybunał w niniejszym wyroku oraz uwzględniając szczególne okoliczności rzeczonej sprawy omawiane transakcje są to tego stopnia ze sobą powiązane, że należy je uznać za stanowiące jedno świadczenie w postaci najmu nieruchomości.”

Powyższe orzeczenie mogło być ważną wskazówką w toczącym się od dłuższego czasu sporze pomiędzy podatnikami, organami podatkowymi i sądami administracyjnymi odnośnie tego, czy usługa najmu pomieszczeń i koszty mediów, jakimi wynajmujący obciąża najemcę są jednym świadczeniem, opodatkowanym stawką właściwą dla usługi najmu, czy są to odrębne świadczenia, opodatkowane odrębnymi stawkami VAT. Organa podatkowe w Polsce twierdzą, że najem i koszty mediów stanowią jedno, kompleksowe świadczenie.

Przykładem takiego orzeczenia jest przytoczona w dodatku do październikowego numeru naszego pisma interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi nr IPTPP4/443-136/11-4/JM z 22 marca 2012 roku czy interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu nr ILPP1/443-888/11-4/MS z 20 września 2011 roku. Wiele składów sądów administracyjnych nie podziela jednak tego poglądu. Odmiennego zdania były na przykład Naczelny Sąd Administracyjny w wyrokach: I FSK 423/10 z 10 marca 2011 roku, I FSK 217/10 z 4 lutego 2010 roku czy I FSK 740/10 z 31 maja 2011 roku (w tym ostatnim wyroku zdaniem NSA rozstrzygająca była treść umowy pomiędzy wynajmującym a najemcą – jeżeli z umowy tej wynika jednoznacznie, że świadczenia te będą regulowane odrębnie, należy je uznać za świadczenia odrębne, w przeciwnym wypadku – jako usługę kompleksową). Niestety, orzeczenie TSUE nie przyniosło rozstrzygnięcia toczącego się sporu, każąc każdorazowo rozpatrywać problem kompleksowości świadczenia przy usługach najmu przez sądy krajowe.

Ewa Konarska