Wystawienie faktury przed wydaniem towaru

ODPOWIEDŹ

Zgodnie z art.106 ust.1 ustawy o podatku od towarów i usług podatnicy są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z pewnymi zastrzeżeniami. Z powyższych przepisów można wyciągnąć wniosek, że, skoro faktura ma stwierdzać dokonanie sprzedaży, powinna zostać wystawiona po dokonaniu tej sprzedaży. Ponadto, art.19 ust.4 ustawy o VAT stanowi o tym, że, jeżeli dostawa towaru lub świadczenie usług powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy co do zasady powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później niż w 7. dniu licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi. Istnieją orzeczenia, w których twierdzi się, że przepis ten ma zastosowanie do dokumentów, które zostały wystawione po dokonaniu dostawy lub świadczeniu usługi, gdyż tylko takie potwierdzają te zdarzenia. Takie stanowisko prezentują niektóre organy podatkowe i niektóre sądy administracyjne (np. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku o sygnaturze III SA/Wa 532/11 z 13 października 2011 roku, który uznał za nieprawidłowe wystawienie faktury przed wykonaniem usługi, czy Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku o sygnaturze I FSK 1389/09 z 14 września 2010 roku).Z drugiej strony jednak, przeciw prezentowanemu powyżej stanowisku przemawia fakt, że, że ustawodawca przewidział w ustawie możliwość wystawienia faktury przed dokonaniem sprzedaży, chociażby w art.86 ust.12 ustawy o VAT, gdzie uregulowano moment odliczenia podatku naliczonego w sytuacji otrzymania faktury przed nabyciem prawa do rozporządzania towarem jak właściciel lub przed wykonaniem usługi. Ponadto, w §9 ust.1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28.03.2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług, określono, że fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od dnia wydania towaru lub wykonania usługi, a zatem należałoby domniemywać, że można ją wystawić wcześniej. W obrocie prawnym funkcjonują również interpretacje i wyroki, które nie kwestionują wystawienia faktury przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi (np. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie numer IPPP3/443-1059/10-3/KT z 25 stycznia 2011 roku czy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu o sygnaturze I SA/Wr 1467/09 z 5 stycznia 2010 roku).Jak widać, problem wystawiania faktur przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi staje się tematem kontrowersyjnym, należy zatem unikać wystawiania takich faktur.Skoro już jednak wystawiliście Państwo fakturę przed wydaniem towaru, moim zdaniem obowiązek podatkowy powstanie z chwilą jej wystawienia. Gdyby nawet przyjąć argumentację organu podatkowego, podtrzymaną opisanym powyżej wyrokiem o sygnaturze III SA/Wa 532/11, zgodnie z którą wystawienie faktury przed wykonaniem świadczenia, nie będzie rodziło powstania obowiązku podatkowego zgodnie z art.19 ust.4 ustawy o podatku od towarów i usług, to należy pamiętać, że jej wystawienie będzie rodziło obowiązek zgodnie z cytowanym wyżej art.108 ust.1 ustawy o podatku od towarów i usług, moim zdaniem z chwilą wystawienia faktury, a więc 28.02.2012 roku. Zgodnie z art.108 ust.1 ustawy bowiem, w przypadku gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty.Jeżeli chodzi o negatywne dla Państwa konsekwencje przedterminowego wystawienia faktury, to, gdyby organ podatkowy przyjął argumentację sądów administracyjnych i uznał, że wystawiony przez Państwa dokument jest „pustą” fakturą (niedokumentującą rzeczywistej sprzedaży), mógłby pokusić się o określenie Państwu obowiązku podatkowego z tytułu tej transakcji dwukrotnie (raz z tytułu wystawienia faktury w lutym, zgodnie z cytowanym wyżej art.108 ust.1 ustawy o VAT), a drugi raz z tytułu dokonania dostawy, w marcu. Problem może powstać również po stronie odbiorcy faktury, bo, gdyby organ podatkowy uznał, że wystawiona przez Państwa faktura jest fakturą „pustą”, mógłby zakwestionować odliczenie podatku od przedmiotowej faktury, na podstawie art.88 ust.3a ustawy o podatku od towarów i usług, zgodnie z którym nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego wystawione faktury, w sytuacji gdy stwierdzają czynności, które nie zostały wykonane. Opisane powyżej podejście wydaje się jednak bardzo restrykcyjne, zwłaszcza w świetle art.86 ust.12 ustawy o VAT, zgodnie z którym w przypadku otrzymania faktury przed nabyciem prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, albo przed wykonaniem usługi, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje z chwilą nabycia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel lub z chwilą wykonania usługi.

Ewa Konarska