Zakaz prowadzenia działalności w związku z nieuiszczaniem podatku od towarów i usług

ODPOWIEDŹ

Naczelnik Urzędu Skarbowego nie ma uprawnień do orzekania zakazu prowadzenia działalności. Zakaz prowadzenia działalności może orzec tylko Sąd upadłościowy. W sytuacji uporczywego nieregulowania podatku od towarów i usług naczelnik urzędu skarbowego jako wierzyciel pokrzywdzony przez Podatnika, może wystąpić do Sądu o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności.

UZASADNIENIE

Celem zakazu prowadzenia działalności jest ochrona obrotu gospodarczego. Zatem zasadnym jest wyeliminowanie osób, które narażają inne podmioty gospodarcze na niemożność zaspokojenia ich należności.

Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej spełnia zadania:

• prewencyjne czyli odstraszania od naruszeń prawa,

• zabezpieczające przed wyrządzeniem krzywdy wierzycielom,

• zapobiegające przestępstwom przeciwko obrotowi gospodarczemu,

• gwarantujące prowadzenie działalności gospodarczej w sposób zawodowy i profesjonalny,

• polegające na eliminacji z obrotu gospodarczego osób, które nie spełniają podstawowych wymogów prowadzenia działalności gospodarczej.

Instytucja zakazu prowadzenia działalności uregulowana jest w prawie upadłościowym. Zgodnie z art. 373 ustawy Sąd może orzec pozbawienie na okres od jednego do dziesięciu lat prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek lub w ramach spółki cywilnej oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, członka komisji rewizyjnej, reprezentanta lub pełnomocnika osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą w zakresie tej działalności, spółki handlowej, przedsiębiorstwa państwowego, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszenia osoby, która ze swojej winy:

• 1) będąc do tego zobowiązana z mocy ustawy, nie złożyła w ustawowym terminie wniosku o ogłoszenie upadłości albo

• 1a) faktycznie zarządzając przedsiębiorstwem dłużnika, istotnie przyczyniła się do niezłożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w ustawowym terminie, albo

• 2) po ogłoszeniu upadłości nie wydała lub nie wskazała majątku, ksiąg rachunkowych, korespondencji lub innych dokumentów upadłego, w tym danych w postaci elektronicznej, do których wydania lub wskazania była obowiązana z mocy ustawy, albo

• 3) jako upadły po ogłoszeniu upadłości ukrywała, niszczyła lub obciążała majątek wchodzący w skład masy upadłości, albo

• 4) jako upadły w toku postępowania upadłościowego nie wykonała innych obowiązków ciążących na nim z mocy ustawy lub orzeczenia sądu albo sędziego-komisarza, albo też w inny sposób utrudniała postępowanie.

Zauważyć także należy, że sąd może oddalić wniosek o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej, jeżeli został złożony wniosek o otwarcie przyspieszonego postępowania układowego, postępowania układowego lub postępowania sanacyjnego, a rozmiar pokrzywdzenia wierzycieli jest nieznaczny. Przy orzekaniu zakazu, sąd bierze pod uwagę stopień winy oraz skutki podejmowanych działań, w szczególności obniżenie wartości ekonomicznej przedsiębiorstwa upadłego i rozmiar pokrzywdzenia wierzycieli.

Sąd może orzec pozbawienie na okres od jednego do dziesięciu lat prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek lub w ramach spółki cywilnej oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, członka komisji rewizyjnej, reprezentanta lub pełnomocnika osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą w zakresie tej działalności, spółki handlowej, przedsiębiorstwa państwowego, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszenia osoby, wobec której:

1. już co najmniej raz ogłoszono upadłość, z umorzeniem jej długów po zakończeniu postępowania upadłościowego;

2. ogłoszono upadłość nie dawniej niż pięć lat przed ponownym ogłoszeniem upadłości.

Ponieważ założenie wniosku o zakaz prowadzenia działalności, jest ograniczone terminem złożenia wniosku o upadłość i nie chroni wierzycieli przez pokrzywdzeniem przez Podatnika, ustawodawca rozszerzył przyczyny do orzekania zakazu o celowe działanie lub rażące niedbalstwo Podatnika. Zatem, Sąd może orzec zakaz prowadzenia działalności gospodarczej, wobec dłużnika będącego osobą fizyczną, także jeżeli niewypłacalność dłużnika jest następstwem jego celowego działania lub rażącego niedbalstwa.

Zakaz związany z celowym działaniem i rażącym niedbalstwem stosuje się, również do osób uprawnionych do reprezentowania przedsiębiorcy będącego osobą prawną albo spółką handlową niemającą osobowości prawnej oraz osób faktycznie zarządzających przedsiębiorstwem dłużnika, jeżeli niewypłacalność przedsiębiorcy lub pogorszenie jego sytuacji finansowej jest następstwem celowego działania lub rażącego niedbalstwa tych osób.

Powyższa odpowiedzialność wiąże się z doprowadzeniem do utraty płynności finansowej i stanu niewypłacalności.

W przedstawionej sprawie naczelnik urzędu skarbowego może wnioskować do Sądu o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności udowadniając, że niepłacenie podatku od towarów i usług spowodowane było winą Czytelnika, który wskutek działań celowych i rażącego niedbalstwa stał się niewypłacalny. Niewypłacalność może wiązać się także z brakiem majątku albo bezskuteczną egzekucją administracyjną.

Należy także podkreślić, że postępowanie o zakaz prowadzenia działalności Sąd wszczyna wyłącznie na wniosek wierzyciela, którym jest naczelnik urzędu skarbowego. W toku tego postępowania zapłata zaległego podatku od towarów i usług nie ma wpływu na dalszy bieg postępowania wszczętego na ten wniosek. Trzeba również pamiętać, że prawomocne orzeczenie o zakazie prowadzenia działalności przesyła się do Krajowego Rejestru Sądowego celem ujawnienia w Rejestrze Dłużników Niewypłacalnych i obwieszcza się w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

Paulina Pawluk

Podstawa prawna: art. 373, art. 374, art. 376 - ustawy z dnia 28-02-2003 roku Prawo upadłościowe