Zasady opodatkowania usług transportu drogowego

1. Usługi transportowe wykonywane na terytorium kraju

Zgodnie z art.5 ust.1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług opodatkowaniu VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, natomiast przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów (art.7 ust.1 i art.8 ust.1 pkt 1 ustawy o VAT). Zatem świadczenie usług transportowych, w zakresie, w jakim usługi te są wykonywane na terytorium kraju, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

1.1. Moment powstania obowiązku podatkowego

Ustawodawca przewidział szczególny moment powstania obowiązku podatkowego w przypadku świadczenia usług transportowych. Moment ten został określony w art.19 ust.13 pkt 2 lit.a ustawy o VAT. Zgodnie z powołanym przepisem obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30 dnia, licząc od dnia wykonania usług transportu osób i ładunków kolejami, taborem samochodowym, statkami pełnomorskimi, środkami transportu żeglugi śródlądowej i przybrzeżnej, promami, samolotami i śmigłowcami.

Przytoczony przepis nie jest jednak zgodny z prawem wspólnotowym. W wyroku z 16 maja 2013 roku w sprawie C-169/12 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł, że "(…) art. 66 dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, zmienionej dyrektywą Rady 2008/117/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie unormowaniu prawa krajowego, zgodnie z którym podatek VAT w odniesieniu do usług transportowych i spedycyjnych staje się wymagalny w momencie otrzymania całości lub części zapłaty, lecz nie później niż po upływie 30 dni od dnia świadczenia usługi, nawet jeżeli faktura została wystawiona wcześniej i przewiduje późniejszy termin zapłaty. (…)"

Podobnie wypowiadały się już wcześniej krajowe sądy administracyjne. W wyroku z 4 listopada 2011 roku o sygn. akt I FSK 873/10, Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że „o ile zatem ustalenie momentu powstania obowiązku podatkowego na chwilę otrzymania zapłaty jest zgodne z zakresem uprawnienia zawartego w art. 66 lit. b Dyrektywy 112 o tyle o takiej zgodności nie można powiedzieć jak chodzi o ustalenie obowiązku podatkowego na czas: ,,nie później jednak niż 30 dnia, licząc od dnia wykonania usługi". Bowiem art. 66 lit. c omawianej Dyrektywy możliwość wprowadzenia do ustalenia czasu powstania obowiązku podatkowego jakiegoś określonego terminu uzależnia od faktu nie wystawienia faktury, bądź wystawienia jej z opóźnieniem, od daty zdarzenia powodującego powstanie obowiązku podatkowego”. 

Z uwagi na powołany wyrok TSUE 8 sierpnia 2013 roku Minister Finansów wydał interpretację ogólną nr PT3/033/2/323/AEW/13/RD82408, w której wyjaśnił, iż, z uwagi na przedmiotowy wyrok, do podatnika należy wybór momentu powstania obowiązku podatkowego przy świadczeniu usług transportowych i spedycyjnych:

• zgodnie z art.19 ust.13 pkt 2 lit.a ustawy o VAT, z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30 dnia, licząc od dnia wykonania usług,

• zgodnie z art.19 ust.1 ustawy o VAT, z momentem wykonania usługi (jeżeli podatnik nie jest obowiązany do wystawienia faktury), lub

• zgodnie z art.19 ust.4 ustawy z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu licząc od dnia wykonania usługi (jeżeli w związku ze świadczoną usługą podatnik ma obowiązek wystawić fakturę).

Przykład 1

Firma transportowa „A” wykonała dwie usługi 30 sierpnia 2013 roku i wystawiła faktury z datą 31 sierpnia:

• od kontrahenta 1 „A” otrzymała zapłatę za usługę 3 września. Zgodnie z przepisami ustawy o VAT obowiązek podatkowy powstał 3 września i w deklaracji podatkowej za ten miesiąc należy wykazać opisaną usługę. „A” może także rozliczyć tę transakcję w deklaracji za sierpień tj. w dacie wystawienia faktury,

• od kontrahenta 2 „A” otrzymała zapłatę 1 października. Zgodnie z przepisami ustawy o VAT obowiązek podatkowy powstał 29 września tj. 30 dnia, licząc od dnia wykonania usługi transportu; „A” może także rozliczyć podatek należny w deklaracji za sierpień tj. w dacie wystawienia faktury.

WAŻNE: Od 1 stycznia 2014 roku będą obowiązywać zmiany w zakresie momentu powstania obowiązku podatkowego, zamieszczone w ustawie z  7 grudnia 2012 roku o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw. W nowelizacji ustawy nie został przewidziany szczególny moment powstania obowiązku podatkowego w przypadku świadczenia usług transportowych. Zatem począwszy od 2014 roku w stosunku do tych usług należy stosować zasady ogólne.

1.2. Podstawa opodatkowania

Podstawę opodatkowania usług transportowych określa się na podstawie art.29 ustawy o VAT. Zgodnie z powołanym przepisem podstawą opodatkowania co do zasady jest obrót. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku. Natomiast w przypadku gdy pobrano zaliczki, zadatki, przedpłaty lub raty, obrotem jest również kwota otrzymanych zaliczek, zadatków, przedpłat lub rat, pomniejszona o przypadającą od nich kwotę podatku. Dotyczy to również otrzymanych zaliczek na dotacje, subwencje i na inne dopłaty o podobnym charakterze. Jeżeli należność jest określona w naturze, podstawą opodatkowania jest wartość rynkowa towarów lub usług pomniejszona o kwotę podatku.

Ponadto podstawę opodatkowania zmniejsza się o kwoty udokumentowanych, prawnie dopuszczalnych i obowiązkowych rabatów (bonifikat, opustów, uznanych reklamacji i skont) i o wartość zwróconych towarów, zwróconych kwot nienależnych w rozumieniu przepisów o cenach oraz zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze.

1.3. Stawka VAT

Świadczone na terytorium kraju usługi transportu towarów są opodatkowane podstawową stawką VAT 23% (art.41 ust.1 w powiązaniu z art.146a pkt 1 ustawy o VAT).

Dla usług transportu pasażerów zastosowanie ma obniżona stawka 8%, w oparciu o art.41 ust.2 w powiązaniu z art.146a pkt 2 ustawy oraz:

- poz.156 załącznika nr 3 do ustawy o VAT, w której wymieniono usługi taksówek osobowych (PKWiU 49.32),

- poz.155 załącznika nr 3 do ustawy o VAT, w której wymieniono transport pasażerski, miejski i podmiejski (PKWiU 49.31),

- poz.157 załącznika nr 3 do ustawy o VAT, w której wymieniono pozostały transport lądowy pasażerski, gdzie indziej niesklasyfikowany (PKWiU 49.39).

W przypadku usług transportu sanitarnego, w oparciu o art.43 ust.1 pkt 20 ustawy o podatku od towarów i usług, obowiązuje zwolnienie od VAT.

Ponadto, zgodnie z art.114 ust.1 w powiązaniu z art.146a pkt 4 ustawy o VAT, podatnicy świadczący usługi taksówek osobowych, z wyłączeniem wynajmu samochodów osobowych z kierowcą (PKWiU 49.32.11.0), mogą wybrać opodatkowanie tych usług w formie ryczałtu według stawki 4%, po uprzednim pisemnym zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego w terminie do końca miesiąca poprzedzającego okres, w którym będą stosowali ryczałt. W przypadku wyboru takiej formy opodatkowania, podatnikom tym nie będzie jednak przysługiwało prawo do odliczania VAT od zakupów związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą.

2. Usługi transportowe wykonywane na rzecz kontrahentów zagranicznych

2.1. Miejsce świadczenia usług transportowych

Usługi transportowe będą opodatkowane VAT w Polsce, gdy w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług będą uznane za świadczone na terytorium naszego kraju. Zatem dla prawidłowego rozliczenia podatku niezbędne jest określenie miejsca świadczenia danej usługi. Dla prawidłowego określenia miejsca świadczenia usług istotne znaczenie ma natomiast status usługobiorcy. Inne przepisy znajdą bowiem zastosowanie przy określaniu tego miejsca w sytuacji, gdy usługa świadczona jest na rzecz podmiotu posiadającego status podatnika, a inaczej na rzecz podmiotu niebędącego podatnikiem.

W myśl art.28a ustawy o VAT na potrzeby określania miejsca świadczenia usług przez podatnika rozumie się:

a. podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art.15 ust.2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art.15 ust.6,

b. osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit.a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej.

Podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art.5 ust.1, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług.

2.1.1. Transport pasażerski

Przy ustalaniu miejsca świadczenia usług transportu pasażerów nie ma znaczenia, czy usługobiorca jest podatnikiem, czy też podmiotem nie posiadającym statusu podatnika (np. osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej). Zgodnie bowiem z art.28f ust.1 ustawy o VAT miejscem świadczenia usług transportu pasażerów jest miejsce, gdzie odbywa się transport, z uwzględnieniem pokonanych odległości. Usługodawca jest zobowiązany do podzielenia ceny usługi wg klucza kilometrowego i ustalenia podstawy opodatkowania zgodnie z wyliczoną proporcją w poszczególnych krajach, na terytorium których odbywał się transport. Jedynie w sytuacji jeśli usługobiorcą będzie podatnik zarejestrowany w kraju, przez który przebiega transport, wówczas to on będzie zobowiązany do rozliczenia podatku należnego na zasadzie „reverse charge”.

Przykład 2

Polska firma „B” wykonała usługę transportu na zlecenie podatnika z Francji. Transport odbył się na odcinku Francja (Paryż) – Niemcy – Polska (Warszawa) i dotyczył pracowników francuskiej firmy z jej siedziby do polskiego kontrahenta. W tej sytuacji:

• odcinek od Paryża do granicy niemieckiej opodatkowuje firma francuska na zasadzie „reverse charge”,

• trasę przebiegająca przez Niemcy opodatkowuje firma „B” zgodnie z obowiązującymi w tym kraju przepisami,

• trasę na polskim odcinku firma „B” opodatkowuje w kraju (wg stawki VAT 8%).

2.1.2. Usługi transportu towarów świadczone na rzecz podatników

Miejscem świadczenia usług na rzecz podatników, zgodnie z art.28b ust.1 ustawy o VAT, jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej. W przypadku gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej (art.28b ust.2 ustawy o VAT). Natomiast w przypadku gdy podatnik będący usługobiorcą nie posiada siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym posiada on stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu (art.28b ust.3 ustawy o VAT). Opisane powyżej zasady ogólne będą miały zastosowanie do określenia miejsca świadczenia usług transportowych.

W świetle przywołanych regulacji, usługi transportu towarów świadczone na rzecz podatników spoza kraju opodatkowane są co do zasady w kraju siedziby usługobiorcy. W związku z tym, w przypadku świadczenia tych usług na rzecz podatnika, obowiązek rozliczenia podatku zostaje przeniesiony na nabywcę, zgodnie z zasadami mechanizmu „reverse charge”. Tym samym polski podatnik, świadcząc usługi transportowe na rzecz innych podatników nie jest zobowiązany do rozliczenia podatku, gdyż obowiązek ten będzie spoczywał na nabywcy usług, który powyższą transakcję powinien rozpoznać jako import usług transportowych.

Jeżeli usługa nie podlega opodatkowaniu w Polsce to należy wystawić fakturę na wartość usługi bez naliczania podatku czyli bez stawki i kwoty podatku oraz kwoty należności wraz z podatkiem, ale z adnotacją „odwrotne obciążenie”. Na podstawie tak wystawionej faktury zobowiązanym do rozliczenia podatku będzie usługobiorca na zasadzie importu usług. Należy także wykazać wartość usługi w poz.11 deklaracji VAT-7, a także w pozycji 12, jeżeli usługa jest świadczona na rzecz unijnego kontrahenta. Zgodnie z art.109 ust.3a w powiązaniu z art.19 ust.19a ustawy o VAT, usługi te należy ująć w ewidencji za okres, w którym zostały wykonane. Jeżeli jednak przed wykonaniem usługi usługodawca otrzymał całość lub część należności, usługi należy wykazać w ewidencji za okres, w którym otrzymano należność (art.109 ust.3a w powiązaniu z art.19 ust.19b ustawy o VAT).Usługi te należy również ująć w informacji podsumowującej VAT-UE.

Wydatki związane ze świadczeniem takich usług dają prawo do odliczenia VAT w sytuacji, gdyby wykonanie tych usług w kraju uprawniało do takiego odliczenia (art.86 ust.8 pkt 1 ustawy o VAT).

Należy jednak pamiętać o zapisie art.28f ust.1a ustawy o VAT, zgodnie z którym miejscem świadczenia usług transportu towarów na rzecz podatnika:

PAMIĘTAJ: Zgodnie z art.28b ust.4 w powiązaniu z art.28c ustawy o VAT miejsce świadczenia usług przeznaczonych wyłącznie na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych lub członków stowarzyszenia, określa się zgodnie z zasadami stosowanymi przy świadczeniu usług na rzecz podmiotów niebędących podatnikami.

Przykład 3

Polski podatnik, Spółka „C” świadczy usługi transportu towarów i dokonał następujących transakcji:

• firma budowlana z Włoch zakupiła usługę transportu towarów. Usługa ta opodatkowana jest w kraju siedziby usługobiorcy, czyli we Włoszech. Spółka włoska jest zobowiązana do rozliczenia VAT jako import usług;

• firma z Rosji zakupiła usługę transportu towarów na trasie Wrocław-Warszawa. Usługa ta jest opodatkowana w Polsce. „C” jest zobowiązana do rozliczenia VAT.

2.1.3. Usługi transportu towarów świadczone na rzecz podmiotów niebędących podatnikami

W przypadku usług transportu towarów świadczonych na rzecz podmiotów niebędących podatnikami miejsce świadczenia określa się odmiennie w zależności od tego, na jakim terytorium odbywa się transport.

Zgodnie z art.28f ust.2 ustawy o VAT, w przypadku świadczenia usług transportu towarów na rzecz podmiotów niebędących podatnikami, miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym odbywa się transport, z uwzględnieniem pokonanych odległości. Zgodnie z art.28f ust.3 ustawy miejscem świadczenia usług transportu towarów, którego rozpoczęcie i zakończenie ma miejsce odpowiednio na terytorium dwóch różnych państw członkowskich, na rzecz podmiotów niebędących podatnikami jest miejsce, gdzie transport towarów się rozpoczyna. Miejsce rozpoczęcia transportu oznacza w tym przypadku miejsce, w którym faktycznie rozpoczyna się transport towarów, niezależnie od pokonanych odległości do miejsca, gdzie znajdują się towary, natomiast miejsce zakończenia transportu oznacza miejsce, w którym faktycznie kończy się transport towarów (art.28f ust.4 i 5 ustawy o VAT).

2.2. Obowiązek podatkowy

Jeżeli podmiot świadczący usługi transportowe po rozpoznaniu miejsca świadczenia usługi uzna, że powinna być ona opodatkowana w Polsce, powinien rozpoznać obowiązek podatkowy zgodnie z zasadą omówioną w pkt 1.1 niniejszego artykułu.

2.3. Podstawa opodatkowania

 Na mocy art.29 ust.1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania co do zasady jest obrót. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej.

2.4. Stawka podatku

Stawki podatku w odniesieniu do usług transportowych, które w rozumieniu ustawy o VAT są świadczone na terytorium Polski, zostały już szczegółowo omówione w pkt 1.3 niniejszego artykułu i co do zasady wynoszą: 23% w przypadku transportu towarów i 8% w przypadku transportu osób.

Jednakże, na mocy art.83 ust.1 pkt 23 ustawy o VAT do usług transportu międzynarodowego stosuje się stawkę podatku w wysokości 0%. W przypadku transportu drogowego przez usługi transportu międzynarodowego rozumie się przewóz lub inny sposób przemieszczania towarów:

•  z miejsca wyjazdu (nadania) na terytorium kraju do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) poza terytorium Unii Europejskiej (np. transport z Polski na Ukrainę),

• z miejsca wyjazdu (nadania) poza terytorium Unii Europejskiej do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) na terytorium kraju (np. transport z Ukrainy do Polski),

• z miejsca wyjazdu (nadania) poza terytorium Unii Europejskiej do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) poza terytorium Unii Europejskiej, jeżeli trasa przebiega na pewnym odcinku przez terytorium kraju - tranzyt (np. transport ze Szwajcarii na Ukrainę przez Polskę),

• z miejsca wyjazdu (nadania) na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) poza terytorium Unii Europejskiej lub z miejsca wyjazdu (nadania) poza terytorium Unii Europejskiej do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) na terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium kraju, jeżeli trasa przebiega na pewnym odcinku przez terytorium kraju (np. transport z Czech na Ukrainę przez Polskę);

W myśl art.83 ust.4 ustawy o VAT, nie jest usługą transportu międzynarodowego, przewóz osób lub towarów w przypadku, gdy miejsce wyjazdu (nadania) i miejsce przyjazdu (przeznaczenia) tych osób lub towarów znajduje się na terytorium kraju, a przewóz poza terytorium kraju ma wyłącznie charakter tranzytu.

Należy jednak pamiętać, że stawka VAT 0% ma zastosowanie do usług transportu międzynarodowego pod warunkiem posiadania przez podatnika odpowiednich dokumentów, o których mowa w art. 83 ust. 5 pkt 1 i 3 ustawy o VAT, a są to:

• list przewozowy lub dokument spedytorski, stosowany wyłącznie w komunikacji międzynarodowej, lub inny dokument, z którego jednoznacznie wynika, że w wyniku przewozu z miejsca nadania do miejsca przeznaczenia nastąpiło przekroczenie granicy z państwem trzecim, oraz faktura wystawiona przez przewoźnika (spedytora) – w sytuacji, gdy towary są przewożone przez przewoźnika lub spedytora,

• dowód wywozu towarów, w sytuacji, gdy towary są transportowane przez eksportera.

WAŻNE: Stawkę VAT 0% można również zastosować w przypadku świadczenia usługi transportu międzynarodowego przez polskiego podatnika na rzecz innego polskiego podatnika, przy spełnieniu ustawowych warunków uprawniających do zastosowania tej stawki.

Na mocy §9 ust.1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 roku w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, obniżoną do wysokości 0% stawkę podatku stosuje się również do:1) usług transportu towarów, jeżeli transport ten wykonywany jest w całości na terytorium kraju i stanowi część usługi transportu międzynarodowego;2) wewnątrzwspólnotowych usług transportu towarów, jeżeli transport ten stanowi część usługi transportu międzynarodowego. Przez wewnątrzwspólnotową usługę transportu towarów rozumie się w tym przypadku transport towarów, którego rozpoczęcie i zakończenie ma miejsce odpowiednio na terytorium dwóch różnych państw członkowskich;

Przykład 4

Polski podatnik, Spółka „D” wyświadczył 30 sierpnia usługę transportu towarów na rzecz osoby fizycznej zamieszkałej w Czechach, transport odbył się na trasie z Polski do Czech, zapłatę otrzymano 1 października:

• usługa ta opodatkowana jest w kraju, gdzie transport się rozpoczyna, czyli w Polsce (art.28f ust.3 ustawy o VAT), czyli „D” jest zobowiązana do rozliczenia VAT w odniesieniu do świadczonej usługi,

• obowiązek podatkowy powstał 29 września tj. 30 dnia, licząc od dnia wykonania usługi (art.19 ust.13 pkt 2 lit.a ustawy o VAT) lub w dniu wystawienia faktury (jeżeli Spółka „D” wystawi fakturę w terminie 7 dni od dnia wykonania usługi) lub w dniu wykonania usługi (jeżeli spółka „D” nie wystawi faktury) ,

• stawka VAT wynosi 23%.

Przykład 5

 Polski podatnik, Spółka „D” wyświadczył 30 sierpnia usługę transportu towarów na rzecz osoby fizycznej zamieszkałej na Ukrainie, transport odbył się z Polski na Ukrainę, zapłatę otrzymano 3 września:

• miejscem świadczenia usługi jest miejsce, w którym odbywa się transport, z uwzględnieniem pokonanych odległości tj. Polska i Ukraina (art.28f ust.1 pkt 2 ustawy o VAT),

• obowiązek podatkowy powstał 3 września (art.19 ust.13 pkt 2 lit.a ustawy o VAT) lub 30 sierpnia, jeżeli Spółka „D” nie wystawi faktury i wybierze ogólną zasadę określenia momentu powstania obowiązku podatkowego;

• należność za transport wykazuje się w dwóch pozycjach - odcinek krajowy ze stawką 0%, odcinek wykonany poza terytorium UE jako niepodlegający opodatkowaniu.

3. Nabycie usług transportowych od zagranicznego kontrahenta

Jeżeli polski podatnik nabywa usługę transportu towarów od podatnika zagranicznego, to zgodnie z art.28b ustawy o VAT usługi te są uznawane za świadczone na terytorium Polski. Na podstawie art.2 pkt 9 w powiązaniu z art.17 ust.1 pkt 4 ustawy o VAT świadczenie to stanowi import usług, a usługobiorca ma obowiązek rozliczenia podatku należnego od takiej transakcji.

Przy określaniu momentu powstania obowiązku podatkowego dla importu usług zastosowanie znajdzie w tym przypadku art.19 ust.19a ustawy o VAT, zgodnie z którym w przypadku usług, do których stosuje się art.28b, stanowiących import usług, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą ich wykonania. Jeżeli przed wykonaniem usługi usługodawca otrzymał całość lub część należności, obowiązek podatkowy, zgodnie z art.19 ust.19b w powiązaniu z ust.11 powstaje z chwilą otrzymania należności.

Podstawą opodatkowania, czyli kwotą od której należy obliczyć podatek jest kwota, którą należy zapłacić, tj. cena za usługę (art.29 ust.17 ustawy o VAT). Przeliczenia na złote należy dokonać wg kursu średniego ogłoszonego przez NBP na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego (art.31a ust.1 ustawy o VAT). Import usług wykazywany jest w deklaracji VAT:

• w poz. 27 i 28 – jako podatek należny,

• w poz. 29 i 30 – w przypadku nabycia usługi od podmiotu unijnego,

• w poz. 41 i 42 – jako podatek naliczony w sytuacji spełnienia warunku, iż nabywane usługi służą działalności opodatkowanej VAT.

  Importu usług nie wykazuje się w informacji podsumowującej VAT-UE.

WAŻNE: W przypadku przedsiębiorcy zwolnionego podmiotowo od VAT należy także naliczyć podatek z tytułu zakupu usługi transportowej od kontrahenta zagranicznego. W tym celu należy złożyć deklarację VAT-9M (lub VAT-8 jeżeli przedsiębiorca dokonuje również wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów). W takiej sytuacji nie przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego, ale przedsiębiorca ma prawo zaliczyć nieodliczony podatek do kosztów uzyskania przychodu.

Agnieszka Falkowska

Starszy Komisarz Skarbowy