Zasady opodatkowania zadatku

ODPOWIEDŹ

W Państwa przypadku zadatek nie podlega opodatkowaniu, gdyż stanowi on formę odszkodowania.

UZASADNIENIE

Z przepisów art.394 Kodeksu cywilnego wynika, że zadatek jest określoną sumą pieniężną przekazywaną kontrahentowi przy zawieraniu umowy i pełni on funkcję zabezpieczającą, a w razie niewykonania umowy można go uznać za rodzaj odszkodowania tj. w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej.

Zgodnie z art. 19 ust. 11 ustawy o podatku od towarów i usług, jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części. Zatem otrzymanie zadatku zobowiązuje do jego opodatkowania podatkiem od towarów i usług w momencie jego przyjęcia, a w ciągu siedmiu dni należy wystawić fakturę potwierdzającą jego otrzymanie. Podatek z tytułu otrzymania zadatku powinni Państwo wykazać w deklaracji VAT-7 za maj 2012 roku, gdyż 10 maja otrzymali Państwo część należności podlegającą opodatkowaniu.

Natomiast w sytuacji, gdy kontrahent nie wywiąże się z umowy, zatrzymanie zadatku nie będzie opodatkowane VAT. Zgodnie bowiem z obowiązującymi przepisami dostawa towarów oraz świadczenie usług podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie. Odpłatność jest wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek między dostawą towarów czy świadczeniem usług i otrzymanym wynagrodzeniem. Natomiast przekazanie kwot pieniężnych nie mieści się w katalogu czynności podlegających VAT, co wskazał Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji z 24 października 2008 roku nr ITPP2/443-680/08/PS. Ponadto, jak stwierdził Europejski Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z 18 lipca 2007 roku w sprawie C-277/05, zatrzymanie zadatku może nie podlegać opodatkowaniu, gdy nosi cechy odszkodowania.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 22 lipca 2008 roku o sygnaturze III SA/Wa 609/08 podkreślił, że to właśnie przekształcenie pierwotnego świadczenia z tytułu sprzedaży usługi w świadczenie odszkodowawcze decyduje o tym, że świadczenie po zmianie jego istoty nie będzie podlegać VAT, gdyż podatkowi temu nie podlegają odszkodowania. Sąd wskazał ponadto, że nie dotyczy to zaliczek, które na gruncie polskiego prawa nie ulegają przekształceniu w odszkodowanie za niewykonanie umowy. Przedstawione powyżej stanowisko potwierdził NSA, który w orzeczeniu z 12 lutego 2010 roku o sygnaturze I FSK 2040/08 stwierdził, że otrzymujący zadatek w każdym przypadku zobowiązany jest do rozpoznania z tego tytułu obowiązku podatkowego. Dopiero w razie niewykonania umowy przez drugą stronę, zadatek przekształca się w odszkodowanie, co skutkuje brakiem opodatkowania VAT. W takim wypadku należy sporządzić stosowną korektę rozliczenia.

Zatem zatrzymany przez Państwa zadatek, który nie wiąże się z żadnym świadczeniem, nie stanowi w Państwa przypadku wynagrodzenia, lecz pełni on funkcję odszkodowawczą. W związku z tym mają Państwo prawo do dokonania w czerwcu 2012 roku korekty podatku z tytułu otrzymanego zadatku, który byli Państwo zobowiązani opodatkować w maju 2012 roku.

WAŻNE: Zaliczenie zadatku na poczet ceny – z powodu braku elementu odszkodowawczego – nie powoduje jego wyłączenia z opodatkowania.

Agnieszka Falkowska

Komisarz Skarbowy w Lubuskim Urzędzie Skarbowym w Zielonej Górze