Zmiany w podatku VAT w 2019 roku

1. Ustawa z dnia 22 listopada 2018 roku o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług

 

• Ustawa ta wprowadza art.146aa, z którego wynika, że stawki 23% i 8% oraz stawka zryczałtowanego zwrotu podatku dla rolników ryczałtowych 7% i ryczałtu dla podatników świadczących usługi taksówek osobowych 4% zostaną utrzymane w okresie od 1 stycznia 2019 roku do czasu osiągnięcia przewidzianych ustawą wskaźników. Podwyższone od 2011 roku stawki będą obowiązywały do końca roku następującego po roku, dla którego:

  • relacja państwowego długu publicznego netto do produktu krajowego brutto nie będzie przekraczać 43% i różnica między wartością relacji wyniku nominalnego do produktu krajowego brutto oraz poziomem średniookresowego celu budżetowego określonego w Programie Konwergencji będzie mniejsza niż 6% (Program Konwergencji – harmonogram dostosowania polskiej gospodarki do kryteriów określonych w Traktacie z Maastricht – wskaźniki ekonomiczne i zasady, jakie powinno spełniać państwo aspirujące do pełnego uczestnictwa w Unii Gospodarczej i Walutowej).

   

 

Zatem, obniżenie stawek VAT będzie zależało od poziomu deficytu finansów publicznych, długu publicznego. Od 1 stycznia 2019 roku stawki VAT pozostaną na obecnym poziomie, a ich obniżenie nastąpi automatycznie w momencie spełnienia wskazanych warunków. Informacja o powrocie do stawek obowiązujących przed rokiem 2011 zostanie ogłoszona przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych w drodze obwieszczenia do 31 października roku poprzedzającego rok, w którym zaczną obowiązywać niższe stawki podatku.

 

• 22 listopada 2018 roku ukazała się również druga ustawa o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług - dostosowuje ona polskie przepisy do przepisów dyrektywy Rady (UE) 2016/1065 z dnia 27 czerwca 2016 r. zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do bonów na towary lub usługi, oraz dyrektywy Rady (UE) 2017/2455 z dnia 5 grudnia 2017 r. zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE i dyrektywę 2009/132/WE w odniesieniu do niektórych obowiązków wynikających z podatku od wartości dodanej w przypadku świadczenia usług i sprzedaży towarów na odległość.

 

W świetle przepisów obowiązujących do końca 2018 roku, odpłatne wydanie bonu (lub vouchera) co do zasady nie podlegało opodatkowaniu VAT. Ustawa ta określa definicję bonów i zasady ich opodatkowania.

1.1. Opodatkowanie bonów

Opodatkowanie bonów, definicje

Ustawą zmieniającą wprowadzono pkt 41-45 w art.2 ustawy o VAT z których wynika, że:

 

• bon to instrument, z którym wiąże się obowiązek jego przyjęcia jako wynagrodzenia lub części wynagrodzenia za dostawę towarów lub świadczenie usług, w przypadku którego towary, które mają zostać dostarczone lub usługi, które mają zostać wykonane, lub tożsamość potencjalnych dostawców lub usługodawców są wskazane w samym instrumencie lub określone w powiązanej dokumentacji, w tym w warunkach wykorzystania tego instrumentu;

• emisja bonu to pierwsze wprowadzenie bonu do obrotu (emisją nie jest wytworzenie, wydrukowanie bonów);

• bon jednego przeznaczenia to bon, w przypadku którego miejsce dostawy towarów lub świadczenia usług, których bon dotyczy, oraz kwota należnego podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze, z tytułu dostawy tych towarów lub świadczenia tych usług są znane w chwili emisji tego bonu (czyli jest to bon, który uprawnia do otrzymania określonego towaru lub usługi np. do odbioru słuchawek, do skorzystania z usługi makijażu);

• bon różnego przeznaczenia to bon inny niż bon jednego przeznaczenia;

• transfer bonu to emisja bonu oraz każde przekazanie tego bonu po jego emisji.

 

Z powołanych definicji wynika, że bony zostały podzielone na dwa rodzaje: bon jednego przeznaczenia i bon różnego przeznaczenia oraz, że nie będą uznane za bony takie bony, które dają prawo do zniżki, rabatu przy zakupie towarów lub usług, ale które nie dają prawa do otrzymania tych towarów lub usług.

Opodatkowanie bonów, zasady opodatkowania

W świetle przepisów nowego rodziału 2a ustawy o VAT, ustawa reguluje moment opodatkowania w zależności od rodzaju bonu.

Zgodnie z 8a ustawy o VAT transfer bonu jednego przeznaczenia dokonany przez podatnika działającego we własnym imieniu uznaje się za dostawę towarów lub świadczenie usług, których ten bon dotyczy. Natomiast nie uznaje się za niezależną transakcję faktyczne przekazanie towarów lub faktyczne świadczenie usług w zamian za bon jednego przeznaczenia przyjmowany przez dostawcę lub usługodawcę jako wynagrodzenie lub część wynagrodzenia, w części, w której wynagrodzenie stanowił bon. Jeżeli transferu bonu jednego przeznaczenia dokonuje podatnik działający w imieniu innego podatnika, uznaje się, że taki transfer stanowi dostawę towarów lub świadczenie usług, których ten bon dotyczy, dokonane przez tego podatnika, w imieniu którego działa podatnik. Natomiast w przypadku, gdy dostawca towarów lub usługodawca nie jest podatnikiem, który działając we własnym imieniu, wyemitował bon jednego przeznaczenia, uznaje się, że ten dostawca lub usługodawca dokonał odpowiednio dostawy towarów lub świadczenia usług, których ten bon dotyczy, na rzecz podatnika, który wyemitował ten bon.

Opodatkowanie VAT bonów różnego przeznaczenia określono w dodanym art. 8b do ustawy o VAT. Wskazano, że faktyczne przekazanie towarów lub faktyczne świadczenie usług dokonane w zamian za bon różnego przeznaczenia przyjmowany przez dostawcę lub usługodawcę jako wynagrodzenie lub część wynagrodzenia podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Nie podlega natomiast opodatkowaniu podatkiem VAT wcześniejszy transfer tego bonu. W przypadku gdy transferu bonu różnego przeznaczenia dokonuje podatnik inny niż podatnik dokonujący czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT (czyli inny niż podatnik dokonujący faktycznego przekazania towarów lub faktycznego świadczenia usługi), opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają usługi pośrednictwa oraz inne usługi, które można zidentyfikować, takie jak usługi dystrybucji lub promocji dotyczące tego bonu (art. 8b ust. 2 ustawy o VAT). Co oznacza, że faktyczne przekazanie towarów lub faktyczne wyświadczenie usług w zamian za bon różnego przeznaczenia podlega opodatkowaniu VAT, a wcześniejsze przekazanie bonu różnego przeznaczenia nie podlega VAT. 1a.

Pamiętaj:

 

• przekazanie bonów różnego przeznaczenia nie powoduje naliczenia VAT; naliczenie VAT następuje w momencie faktycznego przekazania towarów lub faktycznego wyświadczenia usług w zamian za bon różnego przeznaczenia,

• przekazanie bonów jednego przeznaczenia jest za każdym razem opodatkowane VAT; nie podlega VAT faktyczne przekazanie towarów lub faktyczne wyświadczenie usługi w zamian za bon jednego przeznaczenia.

 

Podstawa opodatkowania w przypadku bonów różnego przeznaczenia

Podstawa opodatkowania w przypadku bonów różnego przeznaczenia została uregulowana w ust. 1a i 1b w art. 29a ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem, podstawa opodatkowania z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług dokonanych w zamian za bon różnego przeznaczenia realizowany w całości, w odniesieniu do tego bonu, jest równa:

 

• wynagrodzeniu zapłaconemu za ten bon, pomniejszonemu o kwotę podatku związaną z dostarczonymi towarami lub świadczonymi usługami;

• wartości pieniężnej wskazanej na tym bonie lub w powiązanej dokumentacji, pomniejszonej o kwotę podatku związaną z dostarczonymi towarami lub świadczonymi usługami – w przypadku gdy informacje dotyczące wynagrodzenia są niedostępne.

 

Natomiast podstawa opodatkowania z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług dokonanych w zamian za bon różnego przeznaczenia realizowany w części, w odniesieniu do tego bonu, jest równa odpowiedniej części:

 

• wynagrodzenia zapłaconego za ten bon, pomniejszonej o kwotę podatku związaną z dostarczonymi towarami lub świadczonymi usługami;

• wartości pieniężnej wskazanej na tym bonie lub w powiązanej dokumentacji, pomniejszonej o kwotę podatku związaną z dostarczonymi towarami lub świadczonymi usługami – w przypadku gdy informacje dotyczące wynagrodzenia są niedostępne.

 

1.2. Usługi telekomunikacyjne, nadawcze i elektorniczne

Wprowadzono próg w kwocie 10.000 euro (42 000 zł) rocznej wartości netto tych usług do wysokości którego podatnicy będą mogli rozliczać VAT z tytułu takich usług według reguł obowiązujących dla transakcji krajowych w przypadku usług świadczonych unijnym konsumentom spoza Polski. Podatnicy będą mogli zdecydować się na rozliczanie VAT w państwach członkowskich odbiorców ich usług.

Ustawa wchodzi w życie 1 stycznia 2019 roku.

2. Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy - Ordynacja podatkowa (nr projektu UD456)

W projekcie proponuje się zmiany w ustawie mające na celu zastąpienie deklaracji dla podatku od towarów i usług VAT-7 i VAT-7K przez przesyłanie nowej deklaracji w formie pliku JPK. Wszystkie proponowane zmiany mają charakter dostosowujący do wprowadzenia proponowanego rozwiązania. Rozbudowane pliki JPK będą zawierały dane pozwalające na wyeliminowanie deklaracji VAT. W plikach tych będą zawarte również inne informacje niezbędne do celów analitycznych i kontrolnych.

Projekt ma na celu uproszczenie rozliczeń w podatku od towarów i usług. Informacje wysyłane w sposób analogiczny, jak obecnie pliki JPK_VAT zastąpią deklarację podatkową, w szczególności deklarację VAT-7 i VAT-7K. W wyniku wprowadzonych zmian nastąpi znaczne zmniejszenie obciążeń podatkowych dla podatników podatku VAT i uproszczenie rozliczeń z urzędem skarbowym. Wszyscy podatnicy będą składali tylko jeden dokument w terminie miesięcznym (odpowiednio kwartalnym) bez dodatkowych załączników, które były wymagane przy składaniu deklaracji VAT-7 (VAT-7K).

W projekcie zmieniono przepisy dotyczące deklaracji podatkowych i ewidencji VAT. Elementy ewidencji VAT będą, co do zasady, odzwierciedlały dane przesyłane obecnie w JPK_VAT oraz będą zawierały dodatkowe dane, które są potrzebne do analizy i kontroli. Pozycje z obecnej deklaracji VAT-7 (VAT-7K), co do zasady, zostaną przeniesione do nowej deklaracji w postaci podobnej do pliku JPK. Plik ten, jako deklaracja, stanowiący rozliczenie w podatku od towarów i usług, będzie przesyłany analogicznie jak obecny plik JPK_VAT. Podatnicy nie będą musieli składać dwóch dokumentów: pliku JPK_VAT i deklaracji VAT, tak jak dotychczas, ale tylko jeden – nową deklarację zawierającą zarówno dane z ewidencji, jak i dane z obecnej deklaracji. Dodatkowo nie będzie wymagane dołączanie do takiej deklaracji załączników, które są przewidziane przy obecnych deklaracjach tj. VAT-ZZ, VAT-ZD i VAT-ZT, a także dodatkowych wniosków występujących w standardowych deklaracjach. Projekt przewiduje uregulowanie funkcjonowania powstałego na bazie plików JPK_VAT Centralnego Rejestru Faktur. Podstawowym celem CRF jest analiza i kontrola prawidłowości wystawianych przez podatników faktur VAT i eliminacja nadużyć związanych z procederem wystawiania „pustych” faktur i wyłudzeń karuzelowych.

Projekt planuje wejście ustawy w życie z dniem 1 lipca 2019 roku. Projekt ustawy w momencie oddania niniejszego pisma do druku znajduje się na etapie opiniowania.

3. Rządowy projekt ustawy z dnia 13 lutego 2018 roku o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw

Projekt ustawy z dnia 13 lutego 2018 roku o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw proponuje zmianę ustawy m.in. w zakresie definicji pierwszego zasiedlenia. I tak: w art. 2 w pkt 14 wprowadzenie do wyliczenia otrzymuje brzmienie:

 

• „pierwszym zasiedleniu - rozumie się przez to oddanie do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi, lub rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne, budynków, budowli lub ich części, po ich:”;

 

Powyższa zmiana oznacza, że w art.2 pkt 14 odstąpiono od warunku, zgodnie z którym pierwsze zasiedlenie budynków, budowli lub ich części następuje w wykonaniu czynności podlegającej opodatkowaniu. Ponadto doprecyzowano, że pierwsze zasiedlenie poza oddaniem do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi budynków, budowli lub ich części, obejmuje również rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne tych budynków, budowli lub ich części, po ich wybudowaniu lub ulepszeniu, które spełnia warunki określone w art. 2 pkt 14 lit. b ustawy o VAT.

Zmiana ta dostosowuje przepisy do orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w polskiej sprawie Kozuba Premium Selection, dotyczącym pierwszego zasiedlenia (wyrok z 16 listopada 2017 r., sygn. C- 308/16). TSUE stwierdził w nim, że polski przepis uniemożliwiający zastosowanie zwolnienia z VAT do sprzedaży nieruchomości, które były wcześniej wykorzystywane przez podatnika jedynie dla potrzeb własnej działalności, jest niezgodny z unijną dyrektywą VAT. TSUE uznał, że wystarczy, aby pierwszy właściciel sam używał nieruchomości na własne potrzeby przez co najmniej dwa lata. W konsekwencji, po upływie tego terminu sprzedaż będzie korzystała ze zwolnienia od VAT.

Podobne stanowisko zajął NSA wyroku z 14 maja 2015 roku (I FSK 382/14). NSA stwierdził częściową niezgodność przepisów ustawy o podatku od towarów i usług z prawem unijnym poprzez wprowadzenie do definicji pierwszego zasiedlenia warunku oddania budowli do użytkowania „w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu”. Zdaniem Sądu, pod pojęciem pierwszego zasiedlenia należy rozumieć użytkowanie przez pierwszego nabywcę lub użytkownika budynków, budowli lub ich części po ich wybudowaniu. Nie ma zatem znaczenia, czy doszło wówczas do oddania ich do użytkowania w wykonaniu czynności podlegającej opodatkowaniu. Z wyroku tego wynika, że jeżeli podatnik przez co najmniej dwa lata wykorzystywał budynek do własnych celów np. mieściła się w nim siedziba firmy, może go sprzedać ze zwolnieniem od VAT.

Warto także wspomnieć, że projektowana ustawa nie wprowadza zmian w art. 2 pkt 14 lit. b ustawy o VAT. W wyroku w sprawie C-308/16, TSUE nie zakwestionował istniejącego w art. 2 pkt 14 lit. b ustawy o VAT warunku wiążącego istnienie ulepszenia z poniesieniem wydatków stanowiących 30% wartości początkowej. Definicja ulepszenia poprzez zawarcie wskazanego warunku umożliwia w sposób jednoznaczny określenie kiedy dochodzi do ulepszenia.

Projekt zakładał wejście ustawy w życie z dniem 1 lipca 2018 roku. Projekt ustawy w momencie oddania niniejszego pisma do druku znajduje się na etapie opiniowania.

4. Ustawa z dnia 9 listopada 2018 roku o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym

Ustawa ta, zgodnie z art. 20 pkt 1, wprowadziła zmiany dotyczące art. 87 ust. 5, 5a i 6 ustawy o VAT polegajace na odstąpieniu od wymagania odrębnego składania (wraz z deklaracją) umotywowanego wniosku o zwrot podatku oraz wniosku o zwrot w przyspieszonym terminie. Składanie odrębnego wniosku jest zbyteczne, bowiem samo złożenie deklaracji z wykazaną kwotą do zwrotu na rachunek bankowy podatnika z określonym terminem zwrotu może być potraktowane jak wniosek o zwrot lub przyspieszenie terminu zwrotu. Ewentualna weryfikacja zasadności zwrotu wymaga (również w przypadku złożenia odrębnego wniosku) i tak podjęcia czynności sprawdzających lub kontroli.

Ponadto, art.20 pkt 2 i 3 omawianej ustawy, wprowadzono zmiany dotyczące art. 89a ust. 1a i art. 89b ust.1–2. Zmiany zaproponowane w ust. 1A w art. 89a ustawy o VAT pozwolą na zmniejszenie podstawy opodatkowania oraz związanego z nią podatku należnego z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku niezapłaconych wierzytelności (które nie zostały także zbyte), od których terminu płatności upłynęło już 90 dni. Analogicznie wprowadzono zmiany po stronie dłużników (art.89b ust. 1–2) polegające na skróceniu terminu ze 150 do 90 dni na dokonanie przez nich obowiązkowej korekty odliczonej kwoty podatku wynikającej z faktury, w przypadku nieuregulowania należności wynikającej z tej faktury. Zmiany zaproponowane w art. 89b ust. 1–2 nakładają na dłużnika obowiązek dokonania takiej korekty, pozostawiając możliwość uniknięcia tego obowiązku w przypadku uregulowania należności odpowiednio w całości lub w części lub gdy dłużnik w ostatnim dniu miesiąca, w którym upływa 90 dzień od dnia upływu terminu płatności jest w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji.

Skrócenie terminu możliwości zastosowania ulgi po stronie wierzyciela niewątpliwie wpłynie pozytywnie na jego kondycję finansową pośrednio, uwalniając (wcześniej) dodatkowe środki finansowe. W przypadku natomiast dłużnika skrócenie terminu spowoduje dodatkową mobilizację w spłacie wierzytelności, co w ostatecznym rozrachunku przełoży się na zmniejszenie zatorów płatniczych w obrocie gospodarczym. W świetle omawianej ustawy:

 

• art. 89a ust. 1a otrzymał brzmienie: „1a. Nieściągalność wierzytelności uważa się za uprawdopodobnioną, w przypadku gdy wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 90 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze.”;

• art. 89b ust. 1–2 otrzymał brzmienie:

 

„1. W przypadku nieuregulowania należności wynikającej z faktury dokumentującej dostawę towarów lub świadczenie usług na terytorium kraju w terminie 90 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze, dłużnik jest obowiązany do korekty odliczonej kwoty podatku wynikającej z tej faktury, w rozliczeniu za okres, w którym upłynął 90 dzień od dnia upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze.

1a. Przepisu ust. 1 nie stosuje się, jeżeli dłużnik uregulował należność najpóźniej w ostatnim dniu okresu rozliczeniowego, w którym upłynął 90 dzień od dnia upływu terminu płatności tej należności.

1b. Przepisu ust. 1 nie stosuje się również w przypadku, gdy dłużnik w ostatnim dniu miesiąca, w którym upływa 90 dzień od dnia upływu terminu płatności, jest w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego w rozumieniu ustawy z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji.

2. W przypadku częściowego uregulowania należności w terminie 90 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze, korekta dotyczy podatku naliczonego przypadającego na nieuregulowaną część należności. Przepis ust. 1a stosuje się odpowiednio.”.

Ustawa wchodzi w życie 1 stycznia 2019 roku.

5. Projekt ustawy z dnia 8 listopada 2018 roku o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy - Ordynacja podatkowa

Projekt ten zakłada:

 

1. zmianę sposobu identyfikacji towarów i usług na potrzeby podatku VAT i odejście od stosowania PKWiU na rzecz nomenklatury scalonej (CN),

2. wprowadzenie nowej matrycy stawek VAT,

3. wprowadzenie wiążącej informacji stawkowej (WIS),

4. zmiany w zakresie odwrotnego obciążenia i instytucji solidarnej odpowiedzialności.

 

5.1. Nowa matryca stawek VAT

Projekt zakłada wprowadzenie nowej matrycy stawek VAT, przy założeniu radykalnego uproszczenia systemu stawek opartego, jak podaje MF, na 3 filarach: prostota – przejrzystość – przyjazność stosowania.

Planuje się osiągnięcie zakładanego celu poprzez zbudowanie matrycy stawek podatku VAT opartej na następujących założeniach:

 

• a) przyjęcie jednej (takiej samej) stawki podatku dla całych – w miarę możliwości i przy racjonalności systemu – działów CN. Przykładowo – przy założeniu, że stawki obniżone będą miały przede wszystkim zastosowanie do produktów żywnościowych – stawką w wysokości 5% będą objęte całe działy (wszystkie towary sklasyfikowane w danym dziale):

  • 02 – Mięso i podroby jadalne,

  • 04 – Produkcja mleczarska; jaja ptasie; miód naturalny; jadalne produkty pochodzenia zwierzęcego, gdzie indziej niewymienione ani niewłączone,

  • 07 – Warzywa oraz niektóre korzenie i bulwy jadalne,

  • 08 – Owoce i orzechy jadalne; skórki owoców cytrusowych lub melonów, itd.;

   

• b) przyjęcie – w przypadku konieczności zmiany stawki na dane towary – generalnie zasady obniżania stawek („równanie w dół”);

• c) konieczność zrównoważenia wprowadzenia prostej matrycy podwyżkami stawek na wybrane (ale nieliczne) towary i usługi.

 

Efektem powyższych zmian będzie znaczące zmniejszenie liczby pozycji w nowych załącznikach nr 3 i nr 10 do ustawy, zawierających wykazy towarów i usług opodatkowanych według stawek odpowiednio: 8% i 5% (z obowiązujących 150 do 71 w załączniku nr 3 oraz z 35 do 23 w załączniku nr 10).

Należy mieć na względzie, że nieuniknionym następstwem takiego podejścia są pewne zmiany zakresu stawek obniżonych w porównaniu do stanu obecnego, wynikające chociażby z innej budowy i systematyki CN i PKWiU, ponownie jednak należy wskazać na główną korzyść zastosowanego rozwiązania w postaci prostoty i przejrzystości systemu, jak również likwidacji pewnych niekonsekwencji w dotychczasowym stosowaniu stawek, gdzie podobne towary (towary takiej samej kategorii) były czasem opodatkowane według różnych stawek – na przykład owoce – 5% i 8%, prasa – 5%, 8% i 23%, produkty piekarnicze – 5%, 8% i 23%.

Brak możliwości zastosowania CN w odniesieniu do usług spowodował, że zaproponowano w projekcie kontynuowanie ich identyfikowania na potrzeby podatku VAT przy wykorzystaniu PKWiU. Jednocześnie, w związku z obowiązywaniem obecnie nowej klasyfikacji PKWiU 2015 r., uzasadnione jest, aby ta aktualna klasyfikacja była stosowana w przepisach dotyczących VAT. W związku z powyższym konieczne było „przełożenie” powoływanych w przepisach VAT odwołań PKWiU 2008 na nową klasyfikację – PKWiU 2015. W związku z powyższym dokonano odpowiednich zmian w przepisach samej ustawy, jak również w załącznikach nr 3 i nr 14, gdzie znajdują się odwołania do klasyfikacji statystycznej.

Powyższe nie skutkuje zmianą zakresu stosowania stawek podatku VAT w odniesieniu do usług. Nadal zatem obniżoną 8% stawką podatku objęte będą takie usługi jak np. tzw. usługi bytowe, związane z kulturą, sportem, rekreacją, transport osobowy.

5.2. Zmiany w systemie ryczałtowym dla rolników

Mając na względzie potrzebę uproszczenia regulacji tym zakresie zaproponowano objęcie definicją produktów rolnych wszystkich towarów pochodzących z (będących efektem) działalności rolniczej rolnika ryczałtowego (gdzie wraz z rozwojem techniki i technologii istnieje możliwość produkowania w Polsce coraz szerszej gamy tego rodzaju towarów) oraz towarów wytworzonych z nich przy użyciu środków zwykle używanych w gospodarstwie rolnym, leśnym i rybackim. Tym samym rozszerzono katalog produktów rolnych (a więc i zakres całego systemu ryczałtowego) przykładowo o następujące towary: orzeszki ziemne, kiwi, owoce tropikalne i podzwrotnikowe, rośliny wykorzystywane głównie w przemyśle perfumeryjnym, farmacji lub do celów owadobójczych, grzybobójczych i innych podobnych (m.in. bazylia pospolita, lipa, oregano Origanum vulgare (Lebiodka pospolita), mięta), ryby morskie, materiały roślinne w rodzaju stosowanych głównie do wyplatania, wyściełania, wypychania lub w farbowaniu lub garbowaniu (przy założeniu, że pochodzą z własnej działalności rolnika ryczałtowego – dotychczasowy warunek). W konsekwencji powyższej zmiany uchylono załącznik nr 2, a usługi w nim wymienione przeniesiono (wraz z aktualnymi grupowaniami PKWiU 2015) do definicji usług rolniczych.

5.3. Wprowadzenie wiążącej informacji stawkowej

Jednym z elementów wypracowanej koncepcji identyfikowania towarów i usług na potrzeby VAT (w tym nowej matrycy stawek VAT) jest wprowadzenie instrumentu zapewniającego podatnikom i organom podatkowym większą pewność co do prawidłowości zastosowanych stawek tego podatku. Taką funkcję pełnić będą wiążące informacje stawkowe (WIS).

Planuje się, że WIS będzie decyzją wydawaną przez wyznaczonego do tego zadania (na podstawie rozporządzenia wykonawczego) dyrektora izby administracji skarbowej, na potrzeby opodatkowania VAT dostawy, importu, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów albo świadczenia usług. WIS – zawierająca m.in. klasyfikację towaru według CN albo według PKWiU– będzie mogła być wykorzystana przez podatnika również na potrzeby stosowania przepisów w zakresie VAT, które tę klasyfikację przywołują, np. opodatkowania VAT transakcji na zasadzie odwróconego obciążenia, na potrzeby stosowania instytucji odpowiedzialności solidarnej, zwolnienia podmiotowego czy też zwolnienia z obowiązku stosowania kasy rejestrującej – art. 41a ust. 1 ustawy o VAT.

O wydanie WIS będzie mógł wystąpić podatnik posiadający numer identyfikacji podatkowej NIP (w tym podatnik zwolniony podmiotowo z VAT), który np. dokonuje (lub planuje dokonać) krajowej dostawy towarów, importu towarów lub wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, jak również zobowiązany do rozliczenia podatku podatnik nabywający towary od podatnika nieposiadającego siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia tej działalności w Polsce.

Z wnioskiem o wydanie WIS będzie mógł wystąpić również zamawiający w rozumieniu ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych w zakresie mającym wpływ na sposób obliczenia ceny w związku z udzielanym zamówieniem publicznym. – art. 41b ust. 1 ustawy o VAT.

Otrzymana przez podatnika WIS decyzja będzie zawierała: opis towaru albo usługi będących jej przedmiotem, klasyfikację tego towaru według CN (odpowiedni dział, pozycja, podpozycja lub kod CN – w zależności od tego, którym z tych symboli posługuje się ustawa o VAT dla potrzeb określenia stawki podatku – przykładowo jeśli w tym zakresie ustawa o VAT wymienia dwucyfrowy numer działu CN, WIS będzie określała taki właśnie dział CN dla towaru, którego dotyczy) albo tej usługi według PKWiU (odpowiednio do działu, grupy, klasy itd.) oraz właściwą dla tak sklasyfikowanego towaru albo usługi stawkę podatku VAT – art. 41a ust. 1 ustawy o VAT.

5.4. Zmiany w zakresie odwróconego obciążenia i instytucji solidarnej odpowiedzialności

Zastosowanie sposobu identyfikowania towarów na potrzeby VAT przy użyciu Nomenklatury scalonej (CN) wiąże się z koniecznością dokonania odpowiednich zmian w załączniku nr 11 do ustawy o VAT, zawierającym wykaz towarów objętych mechanizmem odwróconego obciążenia. W związku z całkowicie odmienną budową i systematyką klasyfikacji PKWiU oraz CN, jak również szczegółowo określonymi w załączniku nr 11 towarami, wierne „przełożenie” symboli PKWiU na grupowania CN (na zasadzie 1:1) skutkowałoby stworzeniem bardzo skomplikowanej tabeli, której stosowanie w praktyce byłoby bardzo utrudnione. W związku z powyższym, mając na względzie przyświecającą temu projektowi ideę stworzenia jasnych, przejrzystych i czytelnych przepisów podatkowych, proponuje się odniesienie zasadniczo do całych grup towarowych.

Projektowaną ustawą nadano nowe brzmienie także załącznikom nr 13 i nr 14 do ustawy o VAT.

5.5. Przepisy techniczne, polegające na „przełożeniu” obecnego PKWiU 2008 na odpowiednie grupowania CN lub symbole PKWiU 2015 bez zmiany zakresu odpowiednich regulacji

Projektowana ustawa zawiera szereg przepisów o charakterze technicznym, dostosowujących przepisy ustawy o VAT do nowego sposobu identyfikowania towarów i usług na potrzeby podatku VAT – generalnie związanych z zastąpieniem PKWiU 2008 odpowiednio CN oraz PKWiU 2015.

Są to zmiany dotyczące następujących przepisów ustawy o VAT:

 

1. art. 2 w pkt 15, - zastąpienie PKWiU 2008 grupowaniami CN w definicji działalności rolniczej,

2. uchylenie pkt 27f zawierającego definicję czasopism specjalistycznych - w związku z objęciem wszystkich rodzajów wydawnictw prasowych stawką 8% stała się ona zbędna,

3. zmiana brzmienia pkt 30 wyjaśniającego znaczenie „ex” przy grupowaniach CN i PKWiU,

4. art. 5a - uzupełnienie przepisu stanowiącego o stosowaniu na potrzeby podatku VAT klasyfikacji wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej (PKWiU) o odniesienie do stosowania również w tym zakresie Nomenklatury scalonej (CN),

5. art. 17 - zmiana numerów przywołanych w ust. 1c, 1d, 1e i 2a pozycji załącznika nr 11 do ustawy (dotyczących reverse charge),

6. art. 19a - zastąpienie PKWiU 2008 grupowaniami CN w ust. 5 pkt 3 lit. b i c oraz zmiana numerów przywołanych w ust. 5 pkt 4 lit. b tiret drugie pozycji załącznika nr 3 do ustawy – w zakresie określenia momentu powstania obowiązku podatkowego,

7. art. 29a - zmiana przywołanych w ust. 15 pkt 3 pozycji załącznika nr 3 do ustawy,

8. art. 41:

   • dodanie w ust. 2 i ust. 2a, określających stawki w wysokości 8% i 5%, zastrzeżenia związanego z wprowadzonym ust. 12f tego artykułu, co ma jednoznacznie wskazać, że w przypadku usług związanych z wyżywieniem (PKWiU 56) zastosowanie znajdzie stawka określona w tym właśnie przepisie, tj. 8% (z pewnymi wyjątkami),

   • przeniesienie do przepisów ustawy określonych dotychczas w rozporządzeniu w sprawie stawek obniżonych regulacji dotyczących stosowania stawki 8% dla robót konserwacyjnych- stosowne zmiany ust. 12 oraz dodanie ust. 12d-12e,

   • dodanie w ust. 13 odniesienia do klasyfikacji CN (która będzie miała zastosowanie w zakresie towarów, klasyfikacja PKWiU będzie miała bowiem zastosowanie wyłącznie do usług),

   • zmiana przywołanych w ust. 14e pkt 3 pozycji załącznika nr 3 do ustawy,

   • uchylenie ust. 15 zawierającego delegację dla ministra właściwego do spraw finansów publicznych do wydania rozporządzenia określającego wykaz towarów wymienionych w załącznikach nr 3 i 10 do ustawy, w układzie odpowiadającym grupowaniom CN, na potrzeby poboru podatku w imporcie - wobec wprowadzenia identyfikowania towarów za pomocą grupowań CN do samej ustawy, powyższy przepis stał się zbędny,

    

9. art. 43 - zmiana przywołanej w ust. 20 pozycji załącznika nr 3 do ustawy,

10. art. 83 - zmiany związane z zamianą używanych w tym przepisie odniesień PKWiU 2008 na CN do jednostek pływających,

11. art. 99 - zmiana przywołanej w ust. 3b pozycji załącznika nr 13 do ustawy,

12. art. 105a, 105b i 105c - zmiany przywoływanych w tych przepisach pozycji załącznika nr 13 do ustawy,

13. art. 113 - zastąpienie w ust. 13 pkt 1 lit. b tiret pierwszym PKWiU 2008 CN

14. art. 120 - zmiany związane z zamianą używanych w tym przepisie odniesień PKWiU na grupowania CN w zakresie towarów używanych i dzieł sztuki,

15. nadanie nowego brzmienia (jak przywoływanym w poprzednich punktach uzasadnienia pozostałym załącznikom do ustawy – nr 3, 10, 11, 13 i 14) załącznikowi nr 12 zawierającemu wykaz towarów, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku określone w art. 113 ustawy (zwolnienia podmiotowe), co związane jest z „przełożeniem” używanych w nich PKWiU identyfikujących towary na CN.

 

Projekt ustawy przewiduje również zmianę w przepisach ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa polegającą na ustanowieniu Szefa Krajowej Administracji Skarbowej organem odwoławczym od WIS.

Projekt zakłada wejście części przepisów 1 stycznia 2019 roku, pozostałe przepisy mają wejść w życie z dniem 1 stycznia 2020 roku. Projekt ustawy w momencie oddania niniejszego pisma do druku jest na etapie opiniowania.

6. Projekt rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 listopada 2018 roku zmieniającego rozporządzenie w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU)

Celem projektowanego rozporządzenia Rady Ministrów jest przedłużenie do dnia 31 grudnia 2019 roku stosowania dla celów podatkowych PKWiU 2008. Ministerstwo Finansów zakłada, że przepisy określające nowy sposób identyfikowania towarów i usług na potrzeby podatku VAT oraz podatku dochodowego, wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2020 roku. W konsekwencji niezbędne jest zapewnienie dalszego obowiązywania w 2019 roku obecnych zasad klasyfikowania towarów i usług na potrzeby podatku VAT i podatku dochodowego.

Projekt zakłada wejście rozporządzenia w życie z dniem 1 stycznia 2019 roku.

Projekt rozporządzenia w momencie oddania niniejszego pisma do druku skierowano do podpisu Prezesa Rady Ministrów.

7. Projekt rozporządzenia MF w sprawie zwolnień z kas fiskalnych na rok 2019

Projekt zakłada utratę zwolnienia dla następujących czynności:

 

• transport drogowy pasażerski pojazdami napędzanymi siłą mięśni ludzkich lub ciągnionymi przez zwierzęta (PKWiU 49.39.35.0) – poz. 17 załącznika do rozporządzenia 2018;

• usługi związane z utrzymaniem porządku w budynkach i zagospodarowywaniem terenów zieleni z wyłączeniem usług związanych z zagospodarowywaniem terenów zieleni (PKWiU 81.30.10.0) - poz. 30 załącznika do rozporządzenia 2018;

• przyjmowanie przez rewizorów, w przypadku braku odpowiedniego dokumentu przewozu albo dokumentu uprawniającego do przejazdu bezpłatnego lub ulgowego, należności związanych z wykonywaniem usług przewozu osób oraz przewożonych przez nie rzeczy i zwierząt, a w przypadkach tego wymagających – również opłat dodatkowych (w transporcie kolejowym dotyczy to również należności pobieranych na pokładzie pociągu przez osoby uprawnione do ich poboru na rzecz przewoźnika kolejowego, a w szczególności przez drużyny konduktorskie) - poz. 43 załącznika do rozporządzenia 2018;

• usługi w zakresie transportu osób na rzece Dunajec przez flisaków pienińskich - poz. 48 załącznika do rozporządzenia 2018.

 

Ponadto zaproponowno, aby w przypadku czynności, których przedmiotem są niżej wymienione towary lub usługi, stosowanie zwolnienia uzależnione było od tego czy ich świadczenie w całości zostało udokumentowane fakturą:

 

• Energia elektryczna, paliwa gazowe, para wodna, gorąca woda i powietrze do układów klimatyzacyjnych,

• Woda w postaci naturalnej; usługi związane z uzdatnianiem i dostarczaniem wody,

• Usługi związane z odprowadzaniem i oczyszczaniem ścieków; osady ze ścieków kanalizacyjnych,

• Usługi związane ze zbieraniem odpadów innych niż niebezpieczne nadających się do recyklingu,

• Usługi związane ze zbieraniem odpadów innych niż niebezpieczne nienadających się do recyklingu,

• Usługi związane z infrastrukturą przeznaczoną do przemieszczania odpadów innych niż niebezpieczne,

• Usługi związane ze zbieraniem odpadów niebezpiecznych,

• Usługi związane z infrastrukturą przeznaczoną do przemieszczania odpadów niebezpiecznych nadających się do recyklingu,

• Usługi związane z obróbką odpadów innych niż niebezpieczne w celu ich ostatecznego usunięcia,

• Usługi związane z przetwarzaniem pozostałych odpadów niebezpiecznych,

• Usługi związane z unieszkodliwianiem odpadów promieniotwórczych i pozostałych odpadów niebezpiecznych z wyłączeniem usług zagospodarowania odpadów promieniotwórczych (ponownego przetwarzania paliw i odpadów) (PKWiU ex 38.22.21.0),

• Usługi związane z rekultywacją i pozostałe usługi związane z gospodarką odpadami,

• Usługi telekomunikacyjne, o których mowa w art. 2 pkt 25a ustawy,

• Usługi nadawcze, o których mowa w art. 2 pkt 25b ustawy, pod warunkiem że podatnik świadczy usługi, o których mowa w poz. 21,

• Usługi elektroniczne, o których mowa w art. 2 pkt 26 ustawy, pod warunkiem że podatnik świadczy usługi, o których mowa w poz. 21.

 

Projekt zakłada wejście rozporządzenia w życie z dniem 1 stycznia 2019 roku.

Projekt rozporządzenia w momencie oddania niniejszego pisma do druku znajduje się na etapie opiniowania.

 Jan Falkowski