Zmiany w ustawie o VAT od 1 października 2013

1. Rozszerzenie zakresu zwolnienia dostawy produktów spożywczych przekazywanych na cele charytatywne

Nowelizacja ustawy o podatku od towarów i usług wprowadza nowe brzmienie przepisu art.43 ust.1 pkt 16 ustawy, dotyczącego zwolnienia dla nieodpłatnej dostawy produktów spożywczych na rzecz organizacji pożytku publicznego, z przeznaczeniem na cele działalności charytatywnej prowadzonej przez te organizacje. Zwolnieniu, jak do tej pory, podlegać będzie dokonywana na powyższe cele nieodpłatna dostawa produktów spożywczych, z wyjątkiem napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,2% oraz napojów alkoholowych będących mieszaniną piwa i napojów bezalkoholowych, w których zawartość alkoholu przekracza 0,5%, jednakże przed 1 października ze zwolnienia mogła korzystać jedynie dostawa dokonywana przez producenta, a po wejściu w życie nowelizacji zwolnienie nie ma już ograniczenia podmiotowego, a zatem będzie mógł skorzytać z niego każdy podmiot, który dokona takiej dostawy.

Zgodnie z nowym brzmieniem art.43 ust.12 ustawy o VAT, powyższe zwolnienie będzie można stosować pod warunkiem posiadania przez dokonującego dostawy odpowiedniej dokumentacji, a, zgodnie z nowo wprowadzonym art.43 ust.12a, zwolnienie nie będzie mogło zostać zastosowane, jeżeli określenie przeznaczenia otrzymanych przez organizację pożytku publicznego towarów nie jest możliwe, albo jeżeli organizacja wykorzysta produkty na cele inne niż prowadzona przez nią działalność charytatywna. W takim jednak przypadku, zgodnie z art.108 ust.3 znowelizowanej ustawy, do zapłaty podatku zobowiązana będzie organizacja pożytku publicznego. 

2. Ograniczenie możliwości stosowania rozliczeń kwartalnych przez podatników dokonujących dostaw niektórych towarów

Nowelizacja wprowadza do ustawy o VAT nowy przepis art.99 ust. 3a i 3b, zgodnie z którymi podatnicy dokonujący dostaw towarów wymienionych w Załączniku nr 13 do ustawy nie będą mieli prawa do składania kwartalnych deklaracji VAT. Towarami wymienionymi w Załączniku nr 13 są:

• wyroby stalowe;

• paliwa;

• złoto nieobrobione plastycznie lub w postaci półproduktu, lub w postaci proszku.

Podatnicy, którzy w danym kwartale, lub w poprzedzających go czterech kwartałach dokonali dostaw wyżej wymienionych towarów, nie będą mieli prawa do składania deklaracji VAT kwartalnie, chyba, że łączna wartość netto dostaw tych towarów nie przekroczyła w żadnym miesiącu z wymienionych powyżej okresów wartości 50.000zł, a jeżeli przekroczyła tę kwotę, nie przekroczyła kwoty odpowiadającej 1% wartości netto ich sprzedaży.

Ograniczenie prawa do składania deklaracji kwartalnych nie będzie dotyczyło dostaw benzyn silnikowych, oleju napędowego i gazu przeznaczonego do napędu silników spalinowych, jeżeli dostawy te dokonywane są wyłącznie na stacjach paliw lub stacjach gazu płynnego do standardowych zbiorników pojazdów lub jeżeli dostaw dokonuje podatnik dostarczający gaz bezprzewodowy za pośrednictwem własnych sieci przesyłowych lub dystrybucyjnych.

3. Wprowadzenie instytucji odpowiedzialności solidarnej nabywcy za zaległości podatkowe dostawcy

Nowelizacja wprowadza również do ustawy o podatku od towarów i usług nowy Dział Xa, nakładający na nabywcę towarów wymienionych w Załączniku nr 13 do ustawy (czyli wyrobów stalowych, paliw i złota) odpowiedzialność solidarną wraz z podmiotem dokonującym tej dostawy za zaległości podatkowe w części proporcjonalnie przypadającej na dokonaną na jego rzecz dostawę towarów.

Opisana powyżej odpowiedzialność solidarna będzie miała zastosowanie w przypadku, gdy:

a) wartość netto towarów wrażliwych (wymienionych w Załączniku nr 13 do ustawy) nabywanych od jednego dostawcy przekroczyła w danym miesiącu kwotę 50.000zł oraz

b) w momencie dokonywania dostawy tych towarów nabywca wiedział lub miał uzasadnione podstawy do tego, aby przypuszczać, że cała kwota podatku lub jej część, przypadająca na dokonaną na jego rzecz dostawę, nie zostanie wpłacona na rachunek urzędu skarbowego.

Drugi z wymienionych powyżej warunków zostanie uznany za spełniony w sytuacji, gdy okoliczności towarzyszące dostawie towarów lub warunki na jakich została ona dokonana odbiegały od okoliczności lub warunków zwykle występujących w obrocie tymi towarami, w szczególności jeżeli cena za dostarczone podatnikowi towary była niższa od ich wartości rynkowej. Odpowiedzialność solidarna nie będzie miała jednak zastosowania w sytuacji, gdy powyższe warunki nie miały wpływu na niezapłacenie podatku.

Nowelizacja przewiduje również przesłanki wyłączające odpowiedzialność solidarną nabywcy. Odpowiedzialność ta nie będzie miała zastosowania:

• do nabycia benzyn silnikowych, oleju napędowego i gazu przeznaczonego do napędu silników spalinowych, wyłącznie na stacjach paliw lub stacjach gazu płynnego, do standardowych zbiorników używanych przez nabywców pojazdów, lub

• do nabycia benzyn silnikowych, oleju napędowego i gazu przeznaczonego do napędu silników spalinowych od podatnika dostarczającego gaz przewodowy za pośrednictwem własnych sieci przesyłowych lub dystrybucyjnych, lub

• jeżeli powstanie zaległości podatkowych nie wiązało się z uczestnictwem dostawcy w nierzetelnym rozliczaniu podatku w celu odniesienia korzyści majątkowej, lub

• jeżeli dostawca złożył w urzędzie skarbowym kaucję gwarancyjną i był wymieniony na dzień dokonania dostawy w prowadzonym przez Ministra Finansów wykazie, a wysokość wpłaconej przez dostawcę kaucji gwarancyjnej odpowiada co najmniej jednej piątej kwoty podatku należnego przypadającego na dostawy towarów dokonane w danym miesiącu dla danego podatnika lub wynosi ona co najmniej 3.000.000 zł.

4. Rozszerzenie katalogu towarów, przy dostawie których podatnikiem jest nabywca

Nowelizacja ustawy znacznie rozszerza wymienioną w Załączniku nr 11 do ustawy o VAT listę towarów, dla których zgodnie z art.17 ust.1 pkt 7 ustawy podatnikiem jest nabywca. Przykładami takich towarów, dla których od 1 października 2013 roku podatnikiem stanie się nabywca są żelazostopy, pręty, miedź czy surowce wtórne ze szkła, z papieru i tektury, z tworzyw sztucznych czy gumy.

5. Zmiany w Ordynacji podatkowej

Zmiany w ustawie o podatku od towarów i usług spowodowały konieczność dokonania zmian w ustawie Ordynacja podatkowa. Ustawodawca dodaje w Ordynacji art.117b, zgodnie z którym nabywca towarów wrażliwych odpowiada solidarnie całym swoim majątkiem za zaległości podatkowe podmiotu dokonującego dostawy, w zakresie i na zasadach określonych w przepisach o podatku od towarów i usług. Zgodnie z nowymi przepisami, nabywca będzie odpowiadał wyłącznie za zaległość podatkową dostawcy, nie będzie natomiast odpowiadał za odsetki za zwłokę powstałe przed dniem wydania decyzji o odpowiedzialności. Orzekanie o odpowiedzialności podatkowej nabywcy nie będzie możliwe, jeżeli minęły trzy lata, licząc od końca roku, w którym dostawa miała miejsce.

Zgodnie z nowelizacją, nabywca towarów wrażliwych może również stać się stroną w postępowaniu podatkowym jako osoba trzecia.

Ewa Konarska