Zwolnienie z ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy fiskalnej z wynajmu placu i sprzedaży drewna opałowego

ODPOWIEDŹ

Gmina stosując się do obowiązujących do dnia 31 grudnia 2017 roku przepisów rozporządzenia w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących będzie miała obowiązek ewidencjonowania obrotu z tytułu sprzedaży opodatkowanej tj. drewna opałowego (w stawce podatku VAT 8% jeżeli jest to sprzedaż klasyfikowana kodem PKWiU 02.20.14.0), na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej po upływie 2 miesięcy następujących po miesiącu, w którym obrót uzyskany razem z tytułu sprzedaży zwolnionej (wynajem placu na podstawie umowy cywilnoprawnej dla osób fizycznych) i ww. opodatkowanej przekroczy kwotę obowiązującego limitu liczonego w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w danym roku podatkowym lub w kwocie 20.000 zł, jeżeli czynności wykonywane są przez cały rok. Pobierana opłata targowa, jako czynność organu władzy publicznej wykonującego zadania własne gminy mające na celu zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty w tym zakresie nie podlega obowiązkowi ewidencjonowania przy zastosowaniu kasy rejestrującej.

UZASADNIENIE

Zgodnie z regulacją zawartą w art. 111 ust. 1 ustawy o VAT podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. Zatem, jednym z podstawowych kryteriów decydujących o obowiązku ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kasy fiskalnej jest status odbiorcy dokonywanych przez podatnika świadczeń. Obowiązek ten dotyczy także sytuacji, gdy czynności sprzedaży/świadczenia usług są zwolnione od podatku lub wykonuje je podatnik zwolniony na podstawie art. 113 ust. 1 lub 9 ustawy o VAT.

W stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2017 roku do 31 grudnia 2017 roku, zagadnienie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy użyciu kas rejestrujących reguluje rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 16 grudnia 2016r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących. W § 2 oraz § 3 ww. rozporządzenia określono dwojakiego rodzaju zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego za pomocą kas rejestrujących tj.:

• dla określonych grup podatników (zwolnienie podmiotowe),

• dla konkretnych czynności (zwolnienie przedmiotowe). 

Na mocy § 2 ust. 1 ww. rozporządzenia zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2017 roku, czynności wymienione w załączniku do rozporządzenia. W części I w poz. 26 załącznika określono czynności zwolnione z obowiązku ewidencjonowania obrotu za pomocą kas rejestrujących tj.:

• sklasyfikowane pod symbolem PKWiU ex 68.20.1 - wynajem i usługi zarządzania nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi, jeżeli świadczenie tych usług w całości zostało udokumentowane fakturą lub świadczący usługę otrzyma w całości zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem), a z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła.

Natomiast w części II określono sprzedaż dotyczącą szczególnych czynności, która podlega zwolnieniu z obowiązku ewidencjonowania obrotu za pomocą kas rejestrujących tj. w poz. 38 - dostawa towarów w systemie wysyłkowym (pocztą lub przesyłkami kurierskimi), jeżeli dostawca towaru otrzyma w całości zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem), a z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła i na czyją rzecz została dokonana (dane nabywcy, w tym jego adres).

W odniesieniu do niektórych czynności wymienionych w załączniku do rozporządzenia zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania do dnia 31 grudnia 2017 r. stosuje się zgodnie z warunkami określonymi w tym załączniku (§ 2 ust. 2 rozporządzenia).

Powyższe zwolnienie jest zwolnieniem przedmiotowym, tj. dotyczącym niektórych czynności wykonywanych przez podatnika i nie dotyczy podatników, którzy rozpoczęli ewidencjonowanie tych czynności przed dniem 1 stycznia 2017r.

Natomiast na podstawie zapisu § 3 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2017 r. podatników rozpoczynających po dniu 31 grudnia 2016 r. dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli przewidywany przez podatnika obrót z tego tytułu nie przekroczy, w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w danym roku podatkowym, kwoty 20 000 zł. (jest to zwolnienie podmiotowe ze względu na określony rozporządzeniem limit obrotów, z którego podatnik mógłby korzystać w sytuacji braku możliwości korzystania ze zwolnienia przedmiotowego). Zwolnienie to traci moc po upływie dwóch miesięcy następujących po miesiącu, w którym podatnik przekroczył obrót z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, w proporcji do okresu wykonywania tych czynności, w kwocie 20.000 zł (§ 5 ust. 2 rozporządzenia).

Gmina wynajmując plac targowy dla celów prowadzenia sprzedaży różnego rodzaju towarów przez przedsiębiorców, ale i osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, wystawiając faktury VAT z naliczonym podatkiem należnym w wysokości 23%, za które płatność odbywa się przelewem za pośrednictwem banku – wypełnia warunki określone w zapisie § 2 ust. 1 i 2 w powiązaniu z poz. 26 części I załącznika do rozporządzenia (pod warunkiem oczywiście prowadzenia ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę, z której jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła) i w związku z powyższym korzysta w tym zakresie ze zwolnienia przedmiotowego z obowiązku ewidencjonowania obrotu uzyskanego z tytułu wynajmu placu dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych.

Natomiast opłata pobierana na wszystkich targowiskach jest opłatą targową nakładaną na podstawie ustawy z dnia 12 stycznia 1991r. o podatkach i opłatach lokalnych.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 tej ustawy, opłatę targową pobiera się od osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, dokonujących sprzedaży na targowiskach, z zastrzeżeniem ust. 2b. Natomiast zapis ust. 2 tego artykułu stanowi, iż targowiskami są wszelkie miejsca, w których jest prowadzona sprzedaż. Opłata w rzeczywistości ma charakter zbliżony do podatku, ale gmina pobierając ją działa w tym przypadku, jako organ władzy publicznej.

Zgodnie z zapisem art. 2 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym  gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność i posiada osobowość prawną. Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów (art. 6 ust. 1 ustawy). Do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty, w szczególności zadania własne obejmują sprawy m.in. targowisk i hal targowych (art. 7 ust. 1 pkt 11 ustawy).

Na podstawie regulacji art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. W związku z tym przepisem należy uznać, że opłata targowa nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a gminy nie są z tego tytułu podatnikami VAT. Publicznoprawny charakter opłaty skarbowej i fakt nie objęcia tych usług przepisami ustawy o podatku od towarów tym samym powoduje, iż uzyskany obrót z tego tytułu nie podlega obowiązkowi ewidencjonowania przy zastosowaniu kasy rejestrującej określonemu w art. 111 ust. 1 ustawy o VAT. 

Natomiast w przypadku uruchomienia przez Gminę dostaw drewna opałowego to pomimo otrzymywania w całości zapłaty za pośrednictwem banku Gmina nie ma możliwości korzystania ze zwolnienia przedmiotowego określonego w zapisie § 2 ust. 1 i 2 w powiązaniu z poz. 38 II części załącznika do rozporządzenia, gdyż zwolnienie to dotyczy wyłącznie dostaw towarów w systemie wysyłkowym za pośrednictwem poczty lub kuriera. Można jednak korzystać ze zwolnienia podmiotowego, które uzależnione jest od osiągniętego obrotu z tytułu sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych wyliczonego w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w danym roku podatkowym lub w kwocie 20.000 zł, jeżeli czynności wykonywane są przez cały rok. W przypadku przekroczenia wyliczonego limitu obrotu obowiązek rozpoczęcia ewidencjonowania przy zastosowaniu kasy rejestrującej powstanie po upływie dwóch miesięcy następujących po miesiącu, w którym Gmina przekroczy ten obrót. Sprzedając drewno opałowe Gmina może stosować stawkę podatku VAT 8% jeżeli jest to sprzedaż klasyfikowana kodem PKWiU 02.20.14.0. Zgodnie bowiem z poz. 18 załącznika nr 3 w powiązaniu z art. 146a pkt 2 ustawy o podatku od towarów usług stawkę podatku w wys. 8% stosuje się do towarów sklasyfikowanych pod symbolem PKWiU 02.20.14.0 „Drewno opałowe”.

W związku z zapisem § 3 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia w sprawie zwolnień każda sprzedaż na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych będzie miała wpływ na wielkość obrotu wyznaczającego powstanie obowiązku w zakresie stosowania kas rejestrujących. Obliczając powyższą kwotę obrotu nie wyłącza się zatem sprzedaży towarów i usług, które na mocy rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących, jako wymienione w załączniku do rozporządzenia zostały przedmiotowo zwolnione z obowiązku ewidencjonowania, czyli w tym przypadku należy również brać pod uwagę obroty uzyskane z wynajmu placu targowego na podstawie umów cywilnoprawnych na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych (na które gmina wystawia faktury VAT a płatność dokonywana jest za pośrednictwem banku).

Podsumowując powyższe, biorąc pod uwagę obowiązujące do dnia 31 grudnia 2017r. przepisy rozporządzenia w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących Gmina będzie miała obowiązek ewidencjonowania obrotu z tytułu sprzedaży drewna opałowego na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych po upływie 2 miesięcy następujących po miesiącu, w którym obrót uzyskany razem z tytułu sprzedaży zwolnionej i niezwolnionej przekroczy kwotę obowiązującego limitu.

Anna Kassian

Podstawa prawna: art. 15 ust. 6, art. 111 ust. 1, art. 146a pkt 2 ustawy o VAT (t.j. Dz. U. z 2017r. poz. 1221), §2 ust. 1 i 2 w powiązaniu z poz. 26 części I załącznika i poz. 38 części II załącznika, § 3 ust. 1 pkt 2, §5 ust. 2 rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 16.12.2016r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. z 2016 r. poz. 2177), art. 2 ust. 1 i 2, art. 6 ust. 1, art. 7 ust. 1 pkt 11 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (tj. Dz.U. z 2017r, poz. 1875), § 15 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 roku o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2017r. poz. 1785).