Zwrot VAT podróżnym „TAX FREE”

1. Kto może uzyskać zwrot podatku

Zwrot podatku mogą otrzymać osoby fizyczne niemające stałego miejsca zamieszkania na terytorium Unii Europejskiej, zwane „podróżnymi”. Osoby te mają prawo do otrzymania zwrotu podatku zapłaconego przy nabyciu towarów na terytorium kraju, które w stanie nienaruszonym zostały wywiezione przez nie poza terytorium Unii Europejskiej w bagażu osobistym podróżnego, z zastrzeżeniem ust. 3 oraz art. 127 i 128 (art.126 ust.1 ustawy o podatku od towarów i usług). Stałe miejsce zamieszkania ustala się na podstawie paszportu lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość (art.126 ust.2 ustawy o VAT).

Ważne: 200 zł to minimalna kwota łącznej wartości zakupów wraz z podatkiem VAT, wynikająca z imiennego dokumentu wystawionego przez jednego sprzedawcę, przy której podróżny może żądać zwrotu podatku VAT zapłaconego przy nabyciu przez niego towarów (Rozporządzenie Ministra Finansów z 28 marca 2011 roku w sprawie minimalnej łącznej wartości zakupów, przy której podróżny może żądać zwrotu podatku od towarów i usług).

Warto zatem pamiętać, że w sytuacji, gdy podróżny zakupił towary za kwotę niższą od 200 zł (wraz z podatkiem), to nie otrzyma od sprzedawcy zapłaconego podatku, nawet w przypadku spełnienia pozostałych warunków. Nie podlega zwrotowi także podatek od towarów nabytych przez uprawnioną osobę, ale wywiezionych przez inną osobę lub wysłanych np. pocztą lub kurierem.

Istotny jest także fakt, iż procedurze zwrotu VAT podlegają wyłącznie nabyte na terytorium Polski towary. Nie ma ona zastosowania do zakupionych przez podróżnego w Polsce usług.

Pamiętaj: Zwrot podatku nie przysługuje w przypadku nabycia paliw silnikowych (art.126 ust.3 ustawy o VAT).

Przykład 1

Pani Jolanta Kowalska jest obywatelką polską, jednak od 3 lat mieszka w Kanadzie, gdzie zostało jej przyznane prawo stałego pobytu i posiada paszport ze stosowną adnotacją. Pani Kowalska podczas pobytu w Polsce dokonała zakupu laptopa. Pani Jolancie przysługuje zwrot VAT, gdyż jej miejscem stałego zamieszkania jest Kanada czyli zamieszkuje poza terytorium UE, co udowodniła przedkładając paszport.

Przykład 2

Pan Jan Nowak jest obywatelem polskim posiadającym także obywatelstwo amerykańskie. Pan Nowak posiada stałe miejsce zamieszkania we Wrocławiu. Pan Nowak zakupił w Polsce tablet, który wywiózł do USA.

Panu Janowi nie przysługuje zwrot VAT od zakupionych w Polsce towarów, gdyż jego miejscem stałego zamieszkania jest Polska.

2. Którzy sprzedawcy mogą dokonywać sprzedaży towarów w ramach systemu TAX FREE

Sprzedaży towarów w ramach systemu TAX FREE mogą dokonywać wyłącznie podmioty spełniające odpowiednie warunki ustalone na mocy art.127 ust.1 ustawy o VAT. Tak więc zwrot podatku, o którym mowa w art.126 ust.1, przysługuje w przypadku zakupu towarów u podatników, którzy:

1. są zarejestrowani jako podatnicy podatku oraz

2. prowadzą ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących, oraz

3. zawarli umowy w sprawie zwrotu podatku przynajmniej z jednym z podmiotów, o których mowa w ust. 8 (tj. niebędących sprzedawcami które dokonują zwrotu).

Należy przy tym pamiętać, iż pkt 3 nie stosuje się w przypadku, gdy sprzedawca dokonuje zwrotu podatku podróżnemu.

Sprzedawcami nie mogą być podatnicy, u których sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art.113 ust.1 i 9 ustawy o VAT (art.127 ust.3 ustawy o VAT). Zatem sprzedawcami nie mogą być podatnicy, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150.000 zł lub rozpoczynający w trakcie roku podatkowego wykonywanie sprzedaży, jeżeli przewidywana przez nich wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty 150.000 zł, korzystający z tego tytułu ze zwolnienia z VAT.

3. Obowiązki sprzedawcy

Sprzedawcy, którzy spełniają warunki opisane w pkt 2, czyli tacy, którzy mogą dokonywać zwrotu VAT podróżnym, są zobowiązani:

1. poinformować naczelnika urzędu skarbowego na piśmie, że są sprzedawcami;

2. zapewnić podróżnym pisemną informację o zasadach zwrotu podatku w czterech językach: polskim, angielskim, niemieckim i rosyjskim;

3. oznaczyć punkty sprzedaży znakiem informującym podróżnych o możliwości zakupu w tych punktach towarów, od których przysługuje zwrot podatku;

4. poinformować naczelnika urzędu skarbowego o miejscu, gdzie podróżny dokonujący u nich zakupu towarów może odebrać podatek, oraz z kim mają zawarte umowy o zwrot podatku, i przedłożyć kopie tych umów.

Sposób zapewnienia podróżnym informacji o zasadach zwrotu podatku w językach obcych zależy od sprzedawcy i nie jest określony przez ustawodawcę.

Wzór znaku informacyjnego jest opublikowany w rozporządzeniu Ministra Finansów z 28 marca 2011 roku w sprawie określenia wzorów: znaku informującego podróżnych o możliwości zakupu w punktach sprzedaży towarów, od których przysługuje zwrot podatku od towarów i usług, oraz stempla potwierdzającego wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej, a także określenia niezbędnych danych, które powinien zawierać dokument będący podstawą do dokonania zwrotu podatku podróżnym. Powołane rozporządzenie określa:

1. wzór znaku informującego podróżnych o możliwości zakupu towarów, od których przysługuje zwrot podatku od towarów i usług;

2. wzór stempla potwierdzającego wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej;

3. niezbędne dane, które powinien zawierać dokument będący podstawą do dokonania zwrotu podatku od towarów i usług podróżnym.

Wzór znaku do oznaczania punktów sprzedaży towarów, informującego podróżnych o możliwości zakupu towarów, od których przysługuje zwrot podatku od towarów i usług (załącznik nr 1 do powołanego rozporządzenia):

4. Zasady zwrotu podatku podróżnym

Zwrot podatku podróżnym jest dokonywany w złotych przez sprzedawcę lub przez podmioty, których przedmiotem działalności jest dokonywanie zwrotu (prowadzące tzw. punkty zwrotu VAT). Zwrot podatku jest dokonywany w formie wypłaty gotówkowej lub polecenia przelewu, czeku rozrachunkowego lub karty płatniczej (art.127 ust.5 ustawy o VAT).

Ważne: Sprzedawcy mogą dokonywać zwrotu pod warunkiem, że ich obroty za poprzedni rok podatkowy wyniosły powyżej 400.000 zł oraz że dokonują zwrotu podatku wyłącznie w odniesieniu do towarów nabytych przez podróżnego u tego sprzedawcy (art.127 ust.6 ustawy o VAT).

Powyższe stosuje się również w przypadku, gdy sprzedawca nie spełnia warunku dotyczącego wysokości obrotów, o którym mowa w tym przepisie, jednakże wyłącznie w odniesieniu do sprzedaży dokonanej podróżnemu w roku podatkowym, w którym spełniał ten warunek (art.127 ust. 7 ustawy o VAT). Zatem w sytuacji, gdy sprzedawca nie spełnia w danym roku warunku dotyczącego wysokości obrotów, jednakże spełniał go w roku, w którym dokonał sprzedaży podróżnemu, wówczas sprzedawca może dokonać zwrotu podatku.

Należy także pamiętać o warunkach określonych w art.127 ust.8 – ust.11c ustawy o VAT, które także należy spełnić, aby mieć prawo do dokonywania zwrotu podatku podróżnym. I tak:

Podmioty niebędące sprzedawcami, ale których przedmiotem działalności jest dokonywanie zwrotu mogą dokonywać zwrotu podatku podróżnym, pod warunkiem że podmioty te:

• są co najmniej od 12 miesięcy poprzedzających złożenie wniosku o wydanie zaświadczenia stwierdzającego spełnienie łącznie opisywanych warunków zarejestrowanymi podatnikami podatku;

• zawiadomiły na piśmie naczelnika urzędu skarbowego o zamiarze rozpoczęcia działalności w zakresie zwrotu podatku podróżnym;

• co najmniej od 12 miesięcy poprzedzających złożenie wniosku o wydanie zaświadczenia stwierdzającego spełnienie łącznie opisywanych warunków nie mają zaległości w podatkach stanowiących dochody budżetu państwa oraz zaległości z tytułu składek wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (lub gdy podmioty posiadały zaległości w podatkach stanowiących dochody budżetu państwa lub zaległości z tytułu składek wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i uregulowały te zaległości wraz z odsetkami za zwłokę w terminie 30 dni od dnia powstania tych zaległości);

- złożyły w urzędzie skarbowym kaucję gwarancyjną (która jest utrzymywana przez cały okres działalności podmiotu prowadzącego punkt zwrotu VAT i podlega zwrotowi po zakończeniu działalności związanej ze zwrotem podatku) w wysokości 5 mln zł w formie:

• a) depozytu pieniężnego,

• b) gwarancji bankowych,

• c) obligacji Skarbu Państwa co najmniej o trzyletnim terminie wykupu;

- uzyskały od ministra właściwego do spraw finansów publicznych zaświadczenie stwierdzające spełnienie łącznie powyższych warunków (zaświadczenie minister właściwy do spraw finansów publicznych wydaje na okres nie dłuższy niż 2 lata).

Pamiętaj: Podmiotem niebędącym sprzedawcą a dokonującym zwrotu podatku może być wyłącznie spółka z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółka akcyjna, a członkami władz tych spółek wymienionych nie mogą być osoby karane za przestępstwa skarbowe lub za przestępstwa popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.

Prosimy zwrócić uwagę, iż przepisy powołane powyżej stosuje się odpowiednio do podmiotów, które uzyskały zaświadczenie stwierdzające spełnienie łącznie powyższych warunków i które przed upływem okresu, na który zostało ono wydane, ponownie składają wniosek o wydanie zaświadczenia na następny okres, z tym że warunek, o którym mowa w ust. 8 pkt 3 (dot. braku zaległości w podatkach), musi być spełniony w odniesieniu do okresu od dnia wydania zaświadczenia do dnia poprzedzającego ponowne złożenie wniosku o wydanie zaświadczenia.

Należy także pamiętać, iż rozliczenia między podmiotem, który dokonał zwrotu, a sprzedawcą towaru regulują zawarte przez nich umowy (art.128 ust. 7 ustawy o VAT).

5. Zasady dla podróżnego

Warunki jakie musi spełnić podróżny, aby uzyskać zwrot podatku określono w art.128 ustawy o VAT. I tak - zwrot podatku może być dokonany, jeżeli podróżny wywiózł zakupiony towar poza terytorium Unii Europejskiej nie później niż w ostatnim dniu trzeciego miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonał zakupu.

Podstawą do dokonania zwrotu podatku jest przedstawienie przez podróżnego dokumentu wystawionego przez sprzedawcę, na którym urząd celny potwierdził stemplem zaopatrzonym w numerator wywóz towarów. Do dokumentu powinien być przymocowany wystawiony przez sprzedawcę paragon z kasy rejestrującej, o której mowa w art.111 ust. 1 (podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących).

Wzór stempla potwierdzającego wywóz towaru poza terytorium Unii Europejskiej na dokumencie będącym podstawą do zwrotu podróżnym podatku od towarów i usług (załącznik nr 2 do powołanego rozporządzenia): Stempel ma kształt prostokąta o wymiarach 47 x 25 mm.

W górnej części stempla znajduje się nazwa urzędu celnego potwierdzającego wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej. Pod nazwą urzędu celnego umieszczony jest sześciocyfrowy kod identyfikacyjny oddziału celnego, na obszarze właściwości którego znajduje się dany punkt potwierdzeń wywozu, a obok niego czterocyfrowy numer stempla.

Przed numerem kodu identyfikacyjnego oddziału celnego, po numerze tego kodu, a także przed numerem stempla i po numerze stempla, umieszczona jest gwiazdka.

Wysokość liter i cyfr znajdujących się w górnej części stempla wynosi 3 mm.

W centralnej części stempla umieszczone są: pięciocyfrowy numer, zmieniający się przy każdorazowym przystawieniu stempla, oraz datownik - w układzie RR-MM-DD (dwucyfrowe oznaczenie roku, dwucyfrowe oznaczenie miesiąca i dwucyfrowe oznaczenie dnia). Wysokość cyfr w tej części stempla wynosi 3,5 mm.

W dolnej części stempla znajduje się napis „VAT-ZWROT”, którego litery mają 4 mm wysokości. Przed tym napisem, a także po nim, umieszczony jest krzyżyk.

Natomiast dokument będący podstawą do zwrotu VAT podróżnym, zgodnie z § 4 w/w rozporządzenia z dnia 28 marca 2011 roku powinien zawierać co najmniej:

• napis: „ZWROT VAT DLA PODRÓŻNYCH”, a pod nim: „TAX FREE FOR TOURISTS”;

• numer dokumentu;

• dane sprzedawcy:

  • a) nazwę,

  • b) adres,

  • c) NIP;

• nazwę miejscowości i datę dokonania sprzedaży;

• nazwisko i imię podróżnego;

• adres podróżnego:

  • a) kraj,

  • b) miejscowość,

  • c) nazwę ulicy,

  • d) numer domu, lokalu;

• numer paszportu lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość podróżnego oraz nazwę kraju, który wydał paszport lub inny dokument stwierdzający tożsamość podróżnego;

• nazwę sprzedanego towaru, miarę i ilość towaru, cenę jednostkową netto towaru, wartość netto towaru, stawkę i kwotę podatku od towarów i usług, wartość brutto towaru, kwotę podatku od towarów i usług ogółem oraz wartość brutto towarów ogółem;

• podpis podróżnego oraz czytelny podpis sprzedającego;

• informację: „Dokument stanowi podstawę do ubiegania się przez podróżnych niemających stałego miejsca zamieszkania na terytorium Unii Europejskiej o zwrot podatku od towarów i usług od nabytych towarów, które w stanie nienaruszonym zostały wywiezione poza terytorium Unii Europejskiej - art. 126-130 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

• napis: „Potwierdzam tożsamość podróżnego oraz że towary wymienione w dokumencie zostały wywiezione poza terytorium Unii Europejskiej” oraz miejsce na podpis funkcjonariusza celnego i pieczęć „Polska-Cło”;

• miejsce na stempel potwierdzający wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej;

• formę dokonania zwrotu podatku od towarów i usług podróżnemu; w przypadku gdy zwrot podatku ma:

  • a) zostać dokonany w formie wypłaty gotówkowej, należy zamieścić napis: „Zwrot podatku w kwocie ........................ zł ......... gr otrzymałem(-łam)”, a pod nim wskazać miejsce na wstawienie daty otrzymanego zwrotu podatku oraz podpis podróżnego,

  • b) nastąpić w formie bezgotówkowej, należy podać, w jakiej postaci zwrot podatku ma nastąpić;

• miejsce na uwagi urzędowe.

Urząd celny potwierdza wywóz towaru na dokumencie, o którym mowa powyżej, po sprawdzeniu zgodności danych dotyczących podróżnego zawartych w tym dokumencie z danymi zawartymi w przedstawionym paszporcie lub innym dokumencie stwierdzającym tożsamość. Przepis ten stosuje się odpowiednio do potwierdzania wywozu z terytorium Unii Europejskiej towarów nabytych przez podróżnego na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju.

Natomiast w przypadku gdy podróżny opuszcza terytorium Unii Europejskiej z terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium kraju, zwrot podatku przysługuje, jeżeli dokument wystawiony przez sprzedawcę został potwierdzony przez urząd celny, przez który towary zostały wywiezione z terytorium Unii Europejskiej.

Pamiętaj: Sprzedawcy oraz podmioty, które prowadzą punkty zwrotu podatku, dokonujący zwrotu podatku podróżnemu mają prawo do pobrania od podróżnego prowizji od zwracanej kwoty podatku.

Przykład 3

Pani Jolanta Kowalska dokonała zakupu w styczniu 2016 roku. Zatem wywozu towaru musi dokonać najpóźniej do końca kwietnia 2016 roku, bowiem wywóz po tym terminie nie będzie uprawniał do otrzymania zwrotu VAT.

Przykład 4

Pan John Smith posiadający miejsce zamieszkania w Waszyngtonie zakupił w Polsce sprzęt fotograficzny. Pan John opuści teren UE we Francji, bowiem z Paryża odlatuje do USA. Zatem potwierdzenia wywozu na dokumencie dokonają celnicy z Francji.

6. Rozliczenie VAT przez sprzedawcę

Zwrot podatku VAT podróżnemu w ramach systemu TAX FREE jest formą dokonywania eksportu towarów. Dlatego też do dostawy towarów, od których dokonano zwrotu podatku podróżnemu – na mocy art.129 ust.1 ustawy o VAT – sprzedawca stosuje stawkę podatku 0%, pod warunkiem że:

1. spełnił warunki, o których mowa w art. 127 ust. 4 pkt 1 i 4 tj. poinformował naczelnika urzędu skarbowego na piśmie, że są sprzedawcami oraz o miejscu, gdzie podróżny dokonujący u nich zakupu towarów może odebrać podatek, oraz z kim mają zawarte umowy o zwrot podatku, i przedłożyć kopie tych umów, oraz

2. przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy otrzymał dokument określony w art. 128 ust. 2 tj. dokument wystawiony przez sprzedawcę, zawierający potwierdzenie wywozu tych towarów poza terytorium Unii Europejskiej;

3. posiada dokumenty, określone odrębnymi przepisami, potwierdzające dokonanie zwrotu kwoty tego podatku - w przypadku gdy zwrot podatku został dokonany w formie polecenia przelewu, czeku rozrachunkowego lub karty płatniczej.

Natomiast otrzymanie przez podatnika dokumentu potwierdzającego wywóz towaru poza terytorium Unii Europejskiej w terminie późniejszym niż określony w w/w pkt 2, nie później jednak niż przed upływem 10 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dokonano dostawy, upoważnia podatnika do dokonania korekty podatku należnego od tej dostawy w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym podatnik otrzymał ten dokument (art.129 ust.2 ustawy o VAT).

Sprzedaż towarów na rzecz podróżnych podlega opodatkowaniu stawkami właściwymi dla sprzedaży krajowej. Jeżeli natomiast podróżnemu zostanie zwrócony VAT od nabytych i wywiezionych towarów poza obszar celny Wspólnoty, sprzedawcy przysługuje prawo do opodatkowania tej sprzedaży 0% stawką VAT.

W deklaracji VAT wartość takiej sprzedaży wykazuje się w poz. 13 (dostawa towarów oraz świadczenie usług na terytorium kraju, opodatkowane stawką 0%) i 14 ( w tym dostawa towarów, o której mowa w art.129 ustawy o VAT).

Przykład 5

Sprzedawca „A” zawarł z „Y” (spółką z o.o.) umowę dotyczącą dokonywania przez „Y” zwrotów VAT od towarów zakupionych u „A”. W dniu 2 lutego 2016 roku kanadyjski podróżny zakupił u „A” towary o wartości netto 1.000 zł, VAT 230 zł. Spółka „Y” zwróciła „A” dokument potwierdzający wywóz towarów poza terytorium UE 29 lutego 2016 roku. Zatem „A” wykaże w deklaracji za luty 2016 roku sprzedaż dla podróżnego ze stawką 0% w poz. 13 i 14, gdyż otrzymał dokument jeszcze przed złożeniem deklaracji.

Przykład 6

Sprzedawca „B” zawarł z „Y” (spółką z o.o.) umowę dotyczącą dokonywania przez „Y” zwrotów VAT od towarów zakupionych u „B”. 2 stycznia 2016 roku „B” dokonał sprzedaży telefonu komórkowego amerykańskiemu podróżnemu o wartości netto 1.300 zł, VAT 299 zł. „B” nie otrzymał potwierdzenia wywozu towaru przed złożeniem deklaracji za styczeń. Dlatego też „B” miał obowiązek wykazania tej transakcji w deklaracji za styczeń jako sprzedaż ze stawką 23%. Potwierdzenie to otrzymał dopiero w marcu 2016 roku.

W takiej sytuacji „B” w deklaracji za marzec koryguje wartość sprzedaży opodatkowanej i kwoty należnego VAT w poz. 19 i 20 przez ich zmniejszenie o wykazane uprzednio wartości i następnie wykazuje tę sprzedaż w poz. 13 i 14 deklaracji jako obrót od dostawy ze stawką VAT 0%.

Przykład 7

2 kwietnia 2015 roku sprzedawca „C” dokonał sprzedaży laptopa kanadyjskiemu podróżnemu. „C” nie otrzymał potwierdzenia wywozu towaru przed złożeniem deklaracji za kwiecień 2015 roku. Dlatego też „C” miał obowiązek wykazania tej transakcji w deklaracji za kwiecień 2015 roku jako sprzedaż ze stawką 23%. Potwierdzenie to otrzymał dopiero w marcu 2016 roku.

W takiej sytuacji „C” nie ma prawa do korekty, gdyż prawo to posiadał do końca lutego 2016 roku (10 miesięcy, licząc od końca kwietnia 2015 roku tj. miesiąca w którym dokonano dostawy).

Przykład 8

Firma „D” z tytułu Tax free zwróciła nabywcy VAT w styczniu 2016 roku, ale zapomniała ująć ten zwrot w deklaracji VAT-7 za styczeń. „D” zamierza ująć zwrot w deklaracji VAT za marzec 2016 roku. W tym przypadku „D” rozliczenia tej transakcji powinna dokonać w drodze korekty deklaracji VAT-7 za styczeń 2016 roku.

Pamiętaj: System TAX FREE obowiązuje w każdym państwie Unii Europejskiej. Zatem powyższa zasada obowiązuje zarówno przy wywozie towarów zakupionych w Polsce, jak i towarów zakupionych w innych krajach UE.

Jan Falkowski

Podstawa prawna: art.111 ust.1, art.126, art.127, art.128, art.129 ustawy z 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług, Rozporządzenie Ministra Finansów z 28 marca 2011 roku w sprawie minimalnej łącznej wartości zakupów, przy której podróżny może żądać zwrotu podatku od towarów i usług, Rozporządzenie Ministra Finansów z 28 marca 2011 roku w sprawie określenia wzorów: znaku informującego podróżnych o możliwości zakupu w punktach sprzedaży towarów, od których przysługuje zwrot podatku od towarów i usług, oraz stempla potwierdzającego wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej, a także określenia niezbędnych danych, które powinien zawierać dokument będący podstawą do dokonania zwrotu podatku podróżnym.