Odliczenia VAT przez Uczelnię współczynnikiem metrażowym i zmiana przeznaczenia nieruchomości

Odpowiedź

Jeżeli Uczenia jest czynnym podatnikiem VAT, to od całości inwestycji, korzystając z metody średniorocznej powierzchni wykorzystywanej do działalności gospodarczej w ogólnej średniej powierzchni wykorzystywanej do działalności gospodarczej i poza tą działalnością, możne odliczyć VAT tzw. preproporcją zgodnie z udziałem procentowym wynikającym z ustawy o VAT.

Jeżeli zmieni się sposób przeznaczenia garaży znajdujących się w modernizowanym budynku, to należy złożyć korektę w trybie art. 91 ust 7a ustawy o VAT. Okres korekty wynosi 10 lat. Korekty w przypadku zmiany przeznaczenia dokonuje się za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła zmiana, w kwocie proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty. Jeżeli, Uczelnia w ramach wynajmu świadczy usługi zwolnione z VAT, to wówczas należy również wyznaczyć współczynnik sprzedaży w trybie art. 90 ust. 1 ustawy o VAT. Niemniej należy zaznaczyć, że cele edukacyjne wynikają ze statusu Uczelni, która jest podmiotem publicznym. Zatem, cele edukacyjne Uczelni jako zadanie publiczne nie podlegają VAT. Użytkowanie garażu, będącego własnością Uczelni, na potrzeby własne nie podlega VAT.

Uzasadnienie

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, a przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. 

Niemniej, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. 

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. 

Sposób ustalenia proporcji

Zgodnie z art. 86 ustawy o VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czynnemu podatnikowi VAT, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

1. nabycia towarów i usług, 
2. dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

W przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 – w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, zwanym dalej „sposobem określenia proporcji”. Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć. 

Sposób określenia proporcji najbardziej odpowiada specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć, jeżeli:

1. zapewnia dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane oraz
2. obiektywnie odzwierciedla część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 – w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe.

Przy wyborze sposobu określenia proporcji można wykorzystać w szczególności następujące dane:

1. średnioroczną liczbę osób wykonujących wyłącznie prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie osób wykonujących prace w ramach działalności gospodarczej i poza tą działalnością;
2. średnioroczną liczbę godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą i poza tą działalnością;
3. roczny obrót z działalności gospodarczej w rocznym obrocie podatnika z działalności gospodarczej powiększonym o otrzymane przychody z innej działalności, w tym wartość dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, otrzymanych na sfinansowanie wykonywanej przez tego podatnika działalności innej niż gospodarcza;
4. średnioroczną powierzchnię wykorzystywaną do działalności gospodarczej w ogólnej średniorocznej powierzchni wykorzystywanej do działalności gospodarczej i poza tą działalnością.

W celu obliczenia kwoty podatku naliczonego przyjmuje się dane za poprzedni rok podatkowy. Proporcję określa się procentowo w stosunku rocznym. Proporcję tę zaokrągla się w górę do najbliższej liczby całkowitej. Przepisy art. 90 ust. 5, 6, 9a i 10 stosuje się odpowiednio. Stosownie do art. 90 ust. 10 ustawy o VAT w przypadku gdy proporcja:

1. przekroczyła 98% oraz kwota podatku naliczonego niepodlegająca odliczeniu, wynikająca z zastosowania tej proporcji, w skali roku, była mniejsza niż 500 zł – podatnik ma prawo uznać, że proporcja ta wynosi 100%;
2. nie przekroczyła 2% – podatnik ma prawo uznać, że proporcja ta wynosi 0%.

Zaznaczyć trzeba, że ustawodawca w art. 86 ust. 2h ustawy o VAT zaznaczył, że przypadku gdy podatnik, dla którego sposób określenia proporcji wskazują przepisy wydane na podstawie ust. 22, uzna, że wskazany zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie ust. 22 sposób określenia proporcji nie będzie najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez niego działalności i dokonywanych przez niego nabyć, może zastosować inny bardziej reprezentatywny sposób określenia proporcji. 

Minister Finansów w rozporządzeniu z dnia 17 grudnia 2015 roku w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników wskazał sposób określenia proporcji w przypadku uczelni publicznej.

Z przedstawionego przez Czytelnika zagadnienia wynika, że Uczelnia będzie modernizowała swój budynek. W budynku tym mieszczą się garaże, które w znacznej części są wynajmowane osobom prywatnym. Jeden w tych garaży wykorzystywany jest na cele gospodarcze Uczelni. Jeżeli, Uczelnia jest czynnym podatnikiem VAT, to w przypadku modernizacji przedmiotowego budynku może skorzystać z odliczenia naliczonego VAT na podstawie art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT bowiem budynek ten wykorzystywany jest do wykonywania czynności opodatkowanych VAT tj. najem nieruchomości.

Niemniej, w opisywanej sytuacji do odliczenia naliczonego VAT należałoby zastosować „preproporcję”, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT, ponieważ nabyte towary i usługi związane z modernizacją budynku będą obejmowały garaże wykorzystywane do działalności gospodarczej jak i do celów poza działalnością gospodarczą, a przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe.

Ustawodawca w przepisach art. 86 ust. 2b, ust. 2c dał możliwość wyboru sposobu określenia proporcji, która najbardziej odpowiada specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć.

Zdaniem uczelni, najkorzystniejszym sposobem określenia proporcji w przypadku modernizacji budynku będzie skorzystanie ze średniorocznej powierzchni garaży wykorzystywanej do działalności gospodarczej w ogólnej średniorocznej powierzchni garaży wykorzystywanej do działalności gospodarczej i poza tą działalnością.

Podkreślić należy, że przepisy ustawy o VAT nie przewidują obowiązkowej dla m.in. Uczelni metody ustalania prewspółczynnika, choć metody takie zaproponował Minister Finansów w w/w rozporządzeniu. Warunkiem zastosowania innego prewspółczynnika jest jednak wykazanie przez podatnika...