Określenie wartości pojazdu nabytego wewnątrzwspólnotowo

Ustawa o podatku akcyzowym przedmiotowo w odniesieniu do samochodów osobowych obowiązek podatkowy wiąże z tymi z nich, które zostały nabyte wewnątrzwspólnotowo i nie zostały zarejestrowane na terytorium kraju, zgodnie z przepisami o ruchu drogowym (art. 100 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku akcyzowym (u.p.a.)), a w świetle art. 102 ust. 1 w/w ustawy podatnikami akcyzy od samochodów są podmioty dokonujące nabycia wewnątrzwspólnotowego.
Stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 9 u.p.a. nabycie wewnątrzwspólnotowe oznacza przemieszczenie wyrobów akcyzowych lub samochodów osobowych z terytorium państwa członkowskiego na terytorium kraju.
Zgodnie z art. 106 ust. 2 u.p.a. podatnik z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego jest obowiązany po dokonaniu jego przemieszczenia na terytorium kraju, bez wezwania organu podatkowego złożyć deklarację uproszczoną, według ustalonego wzoru, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 14 dni, licząc od dnia powstania obowiązku podatkowego, nie później jednak niż w dniu rejestracji samochodu osobowego na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym. 
Z art. 104 ust. 1 pkt 2 ustawy wynika, że podstawą opodatkowania z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego jest kwota jaką podatnik jest obowiązany zapłacić za samochód osobowy.
Organ podatkowy nie kwestionuje możliwości zakupu pojazdu za cenę okazyjną, jednak cena taka nie może stanowić uzasadnionej przyczyny deklarowania podstawy opodatkowania w wysokości znacznie odbiegającej od średniej wartości rynkowej i uprawnia do jej weryfikacji.
Zgodnie z art. 104 ust. 8 ustawy, jeżeli wysokość podstawy opodatkowania w przypadku czynności, o których mowa m.in. w art. 100 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku akcyzowym bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od średniej wartości rynkowej tego samochodu osobowego, organ podatkowy wzywa podatnika do zmiany wysokości podstawy opodatkowania lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie jej wysokości w kwocie znacznie odbiegającej od średniej wartości rynkowej samochodu osobowego. 
W przypadku, gdy wysokość zadeklarowanej podstawy opodatkowania znaczenie odbiega od średniej wartości rynkowej wygenerowanej z systemu Info-Ekspert, organ podatkowy wzywa podatnika do zmiany wysokości podstawy opodatkowania lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie jej wysokości w kwocie znacznie odbiegającej od średniej wartości rynkowej. 
Wyjaśnić należy, iż czym innym jest zdefiniowana ustawowo średnia wartość rynkowa samochodu osobowego, a czym innym jest kwota, jaką nabywca jest obowiązany zapłacić i którą zapłacił za samochód osobowy w przypadku nabycia wewnątrzwspólnotowego. Wartość jest pojęciem ekonomicznym odnoszącym się do samochodu osobowego o określonych cechach technicznych. Wartość stanowi pojęcie zobiektywizowane ekonomicznie, będące pochodną cech towaru. W celu ustalenia wartości rynkowej organ podatkowy posługuje się komputerowym systemem Info-Ekspert, który jest opracowany w porozumieniu ze Stowarzyszeniem Rzeczoznawców Techniki Samochodowej i Ruchu Drogowego – organizacji wiodącej w sprawach rzeczoznawstwa samochodowego. W ramach stałej analizy cen pojazdów samochodowych INFO-EKSPERT prowadzi ciągłe badania rynku przy pomocy rzeczoznawców, którzy monitorują największe giełdy samochodowe w kraju oraz komisy samochodowe. Przy pozyskiwaniu informacji o cenach pojazdów, zbierane są również informacje o stanie technicznym pojazdów, przebiegu, okresie i charakterze użytkowania oraz wyposażeniu. Zespół specjalistów spółki, systematycznie zbiera i analizuje wyniki tych badań. Ponadto uzupełnia je o bieżące informacje techniczne i cenowe o pojazdach nowych oferowanych przez sieć dealerską producentów i importerów oraz badania cen z ofert ogłoszeniowych. Pozwala zatem na precyzyjne określenie różnic pomiędzy cenami wywoławczymi a transakcyjnymi oraz dokonanie uśrednień wartości rynkowych pojazdów tak, by spełniały one jednakowe kryteria porównawcze (dobrego stanu technicznego, wyposażonych standardowo i o normatywnych przebiegach). W rezultacie tych działań katalog Info-Ekspert zapewnia niezależną i obiektywną informację o średnich wartościach rynkowych brutto pojazdów w Polsce.
W razie nieudzielenia odpowiedzi, niedokonania zmiany wysokości podstawy opodatkowania lub niewskazania przyczyn, które uzasadniają podanie jej wysokości znacznie odbiegającej od średniej wartości rynkowej samochodu osobowego, organ podatkowy określa wysokość podstawy opodatkowania (art. 104 ust. 9 ustawy).
Średnią wartością rynkową samochodu osobowego jest wartość ustalana na podstawie notowanej na rynku krajowym, w dniu powstania obowiązku podatkowego, średniej ceny zarejestrowanego na terytorium kraju samochodu osobowego tej samej marki, tego samego modelu, rocznika oraz – jeżeli jest to możliwe do ustalenia – z tym samym wyposażeniem i o przybliżonym stanie technicznym, co nabyty na terytorium kraju lub nabyty wewnątrzwspólnotowo samochód osobowy (art. 104 ust. 11 ustawy).
W celu ustalenia właściwej wysokości podstawy opodatkowania organ podatkowy powołuje z urzędu biegłego w celu określenia wartości rynkowej samochodu osobowego w dniu powstania obowiązku podatkowego z uwzględnieniem stanu technicznego i wyposażenia, w oparciu o stan faktyczny oraz wywiad przeprowadzony z właścicielem pojazdu. W wycenie biegły dokonuje stosownych wyliczeń oraz precyzyjnie wyjaśnia sposób działania. W oparciu o informacje właściciela biegły potwierdza uszkodzenia mające występować na dzień powstania obowiązku podatkowego.
Biegły ustala wartość rynkową przedmiotowego pojazdu poprzez skorygowanie wartości bazowej brutto o korekty odnoszące się do stanu technicznego i wyposażenia, m.in. za wyposażenie dodatkowe, pierwszą rejestrację, przebieg, z tytułu wcześniejszych napraw. 
W arkuszu ustalenia wartości pojazdu w stanie uszkodzonym bi...