Prawo do odliczenia VAT przez Gminę od inwestycji przekazanej nieodpłatnie gminnej jednostce budżetowej

ODPOWIEDŹ

Przed wykonaniem pierwszej czynności opodatkowanej podatnik powinien złożyć w Urzędzie Skarbowym zgłoszenie rejestracyjne. Zapis ten wynika wprost z ustawy o podatku od towarów i usług (art. 96 ust. 1 ustawy o VAT). Przepisy ustawy o VAT nie pozbawiają podatnika prawa do odliczenia podatku od zakupów dokonanych przed rejestracją. Zgodnie bowiem z art. 86 ust. 13 ustawy o podatku od towarów i usług, z którego wynika, że jeżeli podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w terminach, o których mowa w ust. 10, 10d, 10e i 11, może on obniżyć kwotę podatku należnego przez dokonanie korekty deklaracji podatkowej za okres, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, nie później jednak niż w ciągu 5 lat, licząc od początku roku, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 13a. Jeśli więc dane zakupy spełniają przesłanki wykorzystania do wykonywania bieżącej lub przyszłej działalności opodatkowanej po wykonaniu rejestracji można rozliczyć je w deklaracji składanej za dany okres sprzed rejestracji, jeśli podatnik dokonywał zakupów jako niezarejestrowany podatnik VAT w danych okresach przed rejestracją. Wydatki poniesione przed rejestracją należy rozliczyć w deklaracjach, które przypadają za właściwe okresy rozliczeniowe dotyczące możliwości rozliczenia danych wydatków.

W omawianym przypadku należy nadmienić, iż prawo do odliczenia wynika z art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług i jest ono uwarunkowane wykorzystaniem nabytych towarów i usług do czynności opodatkowanych. Zatem, rozliczenie podatku naliczonego wg. art. 86 ust. 1 ustawy o VAT uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Z zadanego przez Państwa pytania wynika, że czynność nieodpłatnego przekazania sieci nie została opodatkowana, bowiem przekazanie Przedsiębiorstwu Komunalnemu w nieodpłatne użytkowanie wybudowanej sieci odbyło w związku z prowadzoną przez Gminę działalnością statutową. Tym samym, czynność ta jako nieodpłatne świadczenie usług, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z orzeczeń sądów wynika, iż pomimo że czynności pomiędzy gminą a jej zakładem budżetowym nie są opodatkowane, to gmina jako podatnik VAT powinna mieć prawo do odliczenia podatku naliczonego od zakupów, których efekt jest później wykorzystywany właśnie przez np. ZGK do jego sprzedaży opodatkowanej. Sądy powołują się przy tym na zasadę neutralności respektowaną w przepisach art. 86 ust. 1, art. 87 ust. 1 i ust. 2 ustawy o VAT, a także uznawaną przez orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej za najważniejszą zasadę systemu VAT. W ocenie Sądów fakt, że gminna jednostka budżetowa świadcząca usługi w imieniu gminy jest w zakresie wykonywanych czynności odrębnym podatnikiem VAT nie stoi na przeszkodzie temu, by gmina mogła odliczyć podatek naliczony przy nabyciu towarów i usług niezbędnych do realizacji nieodpłatnie przekazanej tej jednostce inwestycji. W takiej sytuacji podatek naliczony oraz podatek należny rozbite są na dwa podmioty, które występują jako odrębni podatnicy VAT, jednak zdaniem sądów dla przyznania gminie prawa do odliczenia podatku naliczonego istotne jest to, że gminna jednostka budżetowa wykonuje usługi komunalne w jej imieniu, wykorzystując przy tym wytworzone przez gminę mienie, co uzasadnia przyznanie gminie prawa do odliczenia VAT z faktur dokumentujących wydatki inwestycyjne, mimo że działalność opodatkowana VAT przy wykorzystaniu inwestycji wykonywana jest nie bezpośrednio przez gminę, a przez jej jednostkę organizacyjną.

Powyższe stanowisko potwierdza m.in. wyrok WSA w Rzeszowie z dnia 27 marca 2014 roku (sygn. akt I SA/Rz 95/14), wyrok WSA w Bydgoszczy z 4 marca 2014 roku (sygn. akt I SA/Bd 119/14), a także NSA w wyroku I FSK 1546/13 z 21 października 2014 roku.

Skład orzekający w sprawie I FSK 1546/13 stwierdził, że „pr...