Sprzedaż zapasów za niskie kwoty przed zaprzestaniem działalności gospodarczej

ODPOWIEDŹ

W ustawie o podatku od towarów i usług brak przepisu zabraniającego sprzedaży towaru (zapasów) po cenach niższych niż wynosiła ich cena nabycia lub koszt wytworzenia. Co do zasady więc możliwa jest sprzedaż towaru przed likwidacją działalności gospodarczej po cenach znacznie obniżonych lub nawet za symboliczną złotówkę. Jednakże podatnicy powinni mieć na uwadze, że w art.14 ustawy o podatku od towarów i usług, ustawodawca wskazał jak należy ustalić podstawę opodatkowania dla towarów objętych spisem natury w przypadku likwidacji działalności. Istnieje zatem ryzyko, że w przypadku represyjnego nastawienia organów podatkowych i dużej różnicy pomiędzy ceną zbycia oraz wartością wyceny w spisie z natury, podatnik narazi się na zastosowanie klauzuli nadużycia prawa.

UZASADNIENIE

Podatnicy, którzy mają zamiar zlikwidować działalność gospodarczą rozważają często w jaki sposób zbyć pozostałe zapasy towarów. W tym przypadku można:

• dokonać zbycia zapasów towarowych przed likwidacją działalności gospodarczej,

• dokonać wyceny towarów na podstawie art.14 ust.8 ustawy o podatku od towarów

W pierwszym przypadku, dla zbywanych zapasów towarowych możliwe jest praktycznie ustalenie dowolnej ceny sprzedaży. Żaden bowiem przepis ustawy nie wskazuje, że obowiązkiem czynnego podatnika VAT jest stosowanie cen rynkowych (średnich z rynku). Zresztą praktyka działalności gospodarczej bardzo często wymaga zastosowania cen znacznie niższych niż rynkowych – np. w przypadku zalegania zapasów finansowych z kredytu obrotowego czy też zmniejszenia płynności finansowej. Ponadto ustawodawca w treści art.29a ust.1 u.p.t.u. wskazał, że podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.Użycie sformułowania „wszystko, co stanowi zapłatę” wskazuje, że to strony umowy cywilnoprawnej samodzielnie ustalają ceny po jakich zawierają transakcje. Ponadto w ust.10 pkt 1 art.29a ustawy stanowi, iż podstawę opodatkowania obniża się o kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen. Przepis ten dodatkowo potwierdza, że ceny sprzedaży mogą zawierać obniżki. Ustawodawca przeniósł zatem racjonalność prowadzenia działalności gospodarczej co do cen i kosztów na podmiot gospodarczy. Takie podejście potwierdzane jest przez organy podatkowe. Jak wskazał Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 05.07.2016 r., sygn. ILPP5/4512-1-103/16-4/AK czynny podatnik VAT: „… ma prawo swobodnie układać swoje interesy tak, aby działalność gospodarcza była dla niego opłacalna pod względem ekonomicznym …” .

Jeżeli jednak obniżka ceny miałaby na celu obejście przepisów prawa, to takie działanie będzie niedopuszczalne. Czynni podatnicy VAT muszą mieć bowiem zawsze na uwadze treść art.5 ust.4 i 5 u.p.t.u.: Przez nadużycie prawa rozumie się dokonanie czynności, o których mowa w ust. 1, w ramach transakcji, która pomimo spełnienia warunków formalnych ustanowionych w przepisach ustawy, miała zasadniczo na celu osiągnięcie korzyści podatkowych, których przyznanie byłoby sprzeczne z celem, któremu służą te przepisy. W przypadku wystąpienia nadużycia prawa dokonane czynności, o których mowa w ...